Trung Quốc thông báo hôm 16-9 rằng họ đã chính thức nộp đơn xin gia nhập một hiệp ước thương mại ở khu vực Thái Bình Dương mà Mỹ đã từ bỏ cách đây 4 năm, động thái có thể làm tăng khả năng cạnh tranh giữa Bắc Kinh với Washington và các đồng minh.
Tờ South China Morning Post (SCMP) đưa tin Bộ trưởng Thương mại Vương Văn Đào đã gửi đơn gia nhập Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) đến Bộ trưởng Thương mại New Zealand Damien O'Connor và cả hai đã điện đàm thảo luận về các bước tiếp theo sau đó.
Động thái đăng ký gia nhập của Trung Quốc theo sau động thái tương tự của Anh hồi tháng 1, một việc có thể trở thành vấn đề phân cực giữa các thành viên hiện tại.
Ông Sourabh Gupta, thành viên cấp cao thuộc Viện Nghiên cứu Trung-Mỹ tại Washington, nhận định: "Trung Quốc muốn bắt đầu đàm phán trước khi Anh gia nhập hiệp định này vì rủi ro Trung Quốc bị phủ quyết khi đó sẽ lớn hơn”.
Các container vận chuyển tại cảng Thiên Tân, Trung Quốc vào ngày 5-9. Ảnh: BLOOMBERG
“Nước duy nhất trong CPTPP có thái độ không hoan nghênh là Nhật. Các nước châu Á khác có thể đồng ý để Trung Quốc tham gia, đặc biệt là Singapore, Malaysia và Brunei” - ông Gupta nhận định thêm.
Nhật Bản hiện nắm quyền chủ tịch đối với cơ quan ra quyết định CPTPP trong khi New Zealand phụ trách tiếp nhận yêu cầu gia nhập hiệp định, theo SCMP.
Sau khi đơn gia nhập được chấp nhận, một nhóm công tác sẽ được thành lập để tiếp tục quá trình đàm phán. Ứng viên gia nhập cần cho thấy mình dự định tuân thủ quy tắc của CPTPP và bắt đầu thương lượng thuế quan với các thành viên theo hình thức song phương.
Cùng ngày, khi được hỏi về đơn xin gia nhập CPTPP của Trung Quốc, thư ký báo chí Nhà Trắng Jen Psaki cho biết Tổng thống Joe Biden “đã nói rõ rằng ông ấy sẽ không tham gia lại hiệp định này như trước đây”.
“Tất nhiên, chính quyền Mỹ vẫn đang xem xét một loạt các lựa chọn để xây dựng các mối quan hệ đối tác kinh tế mạnh mẽ hơn ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Thương mại không phải là lĩnh vực duy nhất” - bà nói thêm.
Chính quyền cựu Tổng thống Donald Trump từng lên tiếng chỉ trích hiệp định thương mại TPP và rút Mỹ khỏi hiệp định vào năm 2017. Ảnh: BLOOMBERG
CPTPP là sự kế thừa của Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) và được xem là đối trọng kinh tế quan trọng đối với ảnh hưởng trong khu vực của Trung Quốc.
TPP từng được xem là trọng tâm của Mỹ khi cựu Tổng thống Barack Obama xoay trục chiến lược sang châu Á. Tuy nhiên, người kế nhiệm ông, cựu Tổng thống Donald Trump đã rút Mỹ khỏi hiệp định này vào năm 2017.
Trước đó, nhiều nhà phân tích nổi tiếng cho rằng Washington nên tham gia đàm phán với các thành viên CPTPP để ngăn Trung Quốc giành được ảnh hưởng thương mại toàn cầu.
Họ nhắc lại cảnh báo đó trong tuần này và nêu bật các khuyến nghị của họ về việc chống lại ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc về kinh tế, quân sự và trên các lĩnh vực khác, SCMP cho hay.
