Nhận lời mời của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc (TQ) Tập Cận Bình đã thăm cấp nhà nước tới Việt Nam (VN) từ ngày 12 đến 13-12.
Nhân dịp này, hai bên đã có Tuyên bố chung VN - TQ về việc tiếp tục làm sâu sắc và nâng tầm quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện, xây dựng Cộng đồng chia sẻ tương lai VN - TQ có ý nghĩa chiến lược.
Láng giềng tốt, bạn bè tốt, đồng chí tốt, đối tác tốt
Theo Tuyên bố chung, hai bên nhất trí VN và TQ là láng giềng tốt, bạn bè tốt, đồng chí tốt, đối tác tốt, đều là nước xã hội chủ nghĩa có chế độ chính trị tương đồng, lý tưởng niềm tin tương thông, con đường phát triển gần gũi, cùng chung chí hướng, chia sẻ tương lai chung.
Nhằm kế thừa và phát huy truyền thống hữu nghị “mối tình thắm thiết Việt - Trung, vừa là đồng chí vừa là anh em”, tiếp tục làm sâu sắc và nâng tầm hơn nữa quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện VN - TQ, hai bên nhất trí xây dựng Cộng đồng chia sẻ tương lai VN - TQ có ý nghĩa chiến lược, nỗ lực vì hạnh phúc của nhân dân hai nước, vì sự nghiệp hòa bình và tiến bộ của nhân loại.
Hai bên nhất trí cho rằng chuyến thăm cấp nhà nước tới VN của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước TQ Tập Cận Bình là dấu mốc quan trọng trong lịch sử quan hệ hai Đảng, hai nước, góp phần quan trọng vào phát huy tình hữu nghị truyền thống VN - TQ, nâng tầm quan hệ VN - TQ trong thời kỳ mới, thúc đẩy hòa bình, ổn định và phát triển của khu vực và thế giới.
Phía VN ủng hộ việc xây dựng Cộng đồng chia sẻ tương lai nhân loại, Sáng kiến Phát triển toàn cầu, Sáng kiến An ninh toàn cầu và Sáng kiến Văn minh toàn cầu của TQ.
Hai bên nhất trí cho rằng phát triển quan hệ giữa các nước cần tuân theo Hiến chương Liên hợp quốc, luật pháp quốc tế và chuẩn mực cơ bản của quan hệ quốc tế, kiên trì tôn trọng lẫn nhau, bình đẳng, cùng có lợi, hợp tác cùng thắng, tôn trọng chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của nhau, kiên trì giải quyết bất đồng thông qua biện pháp hòa bình.
Theo các định hướng trên, hai bên đồng ý thúc đẩy quan hệ VN - TQ bước vào giai đoạn mới với tin cậy chính trị cao hơn, hợp tác quốc phòng - an ninh thực chất hơn, hợp tác nền tảng xã hội vững chắc hơn. Việc phối hợp đa phương được thực hiện chặt chẽ hơn, bất đồng được kiểm soát và giải quyết tốt hơn để chung tay thúc đẩy sự nghiệp xã hội chủ nghĩa thế giới phát triển, đóng góp tích cực cho sự nghiệp hòa bình và tiến bộ của nhân loại.
Hai bên đã nhìn lại quá trình phát triển quan hệ hai Đảng, hai nước VN - TQ; trân trọng sự giúp đỡ quý báu và vô tư mà hai Đảng, hai nước và nhân dân hai nước dành cho nhau trong các thời kỳ. Hai bên nhất trí cho rằng tình hữu nghị truyền thống mà các thế hệ lãnh đạo tiền bối hai nước gây dựng và dày công vun đắp là tài sản quý báu của nhân dân hai nước, cần phải kế thừa tốt, bảo vệ tốt, phát huy tốt.
Lựa chọn chiến lược
Chia sẻ về tương lai, phía TQ nhấn mạnh kiên trì chính sách hữu nghị với VN, coi VN là hướng ưu tiên trong ngoại giao láng giềng.
Phía VN khẳng định luôn coi quan hệ VN - TQ là ưu tiên hàng đầu trong chính sách đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa của VN. Đây là lựa chọn chiến lược của hai bên.
Để tiếp tục làm sâu sắc và nâng tầm quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện, thúc đẩy vững chắc việc xây dựng Cộng đồng chia sẻ tương lai, hai bên nhất trí phát huy tốt vai trò điều phối tổng thể của Ủy ban Chỉ đạo hợp tác song phương VN - TQ, tích cực thúc đẩy hợp tác tập trung vào sáu phương hướng lớn.
Thứ nhất là tin cậy chính trị cao hơn. Theo đó, hai bên nhất trí tăng cường trao đổi chiến lược, kiên trì đối xử bình đẳng, tôn trọng lẫn nhau, củng cố hơn nữa tin cậy chính trị. Cụ thể, tăng cường hơn nữa giao lưu mật thiết giữa lãnh đạo cấp cao hai Đảng, hai nước. Phát huy đầy đủ vai trò đặc biệt của kênh Đảng, tăng cường hơn nữa sự chỉ đạo, điều phối của cơ chế gặp gỡ cấp cao hai Đảng và vai trò thúc đẩy, điều phối của các cơ quan đối ngoại của hai Đảng…
Hai bên cũng nhất trí triển khai tốt Thỏa thuận về làm sâu sắc hơn nữa hợp tác trong thời kỳ mới giữa Bộ Ngoại giao hai nước.
Phía VN tái khẳng định kiên định thực hiện chính sách “một TQ”, công nhận Đài Loan là một phần không thể tách rời của lãnh thổ TQ. Phía TQ ủng hộ các nỗ lực của phía VN trong việc duy trì ổn định xã hội, đảm bảo an ninh quốc gia và thúc đẩy đoàn kết dân tộc.
Thứ hai, hợp tác quốc phòng - an ninh thực chất hơn. Đây là một trong những trụ cột của quan hệ VN - TQ, có vai trò quan trọng trong việc củng cố tin cậy chiến lược giữa hai Đảng, hai nước.
Hai bên nhất trí tăng cường hơn nữa giao lưu cấp cao giữa quân đội hai nước. Tăng cường trao đổi cấp cao giữa các cơ quan thực thi pháp luật hai nước. Tăng cường hợp tác trong lĩnh vực pháp luật và tư pháp, tạo cơ sở pháp lý cho hợp tác toàn diện giữa VN và TQ trên các lĩnh vực…
Thứ ba, hợp tác thực chất sâu sắc hơn. Cụ thể, hai bên sẽ tăng cường các cơ chế hợp tác tương ứng trong các lĩnh vực cơ sở hạ tầng, đầu tư ngành nghề, thương mại, nông nghiệp, tài chính tiền tệ, nghiên cứu xây dựng cơ chế hợp tác giữa các doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp có vốn nhà nước, cơ quan giao thông vận tải, thúc đẩy các hợp tác trọng điểm. Việc này nhằm phục vụ sự phát triển của hai nước, thúc đẩy kinh tế khu vực và thế giới phục hồi, tăng trưởng bền vững.
Một trong những hợp tác trọng điểm này là cùng xây dựng “Hai hành lang, một vành đai” và “Vành đai và Con đường”, đẩy nhanh việc thúc đẩy kết nối xây dựng cơ sở hạ tầng biên giới, trong đó có việc xây dựng cầu đường bộ qua sông Hồng thuộc khu vực biên giới Bát Xát (VN) - Bá Sái (TQ). Khuyến khích doanh nghiệp hai nước triển khai hợp tác trong các lĩnh vực kết cấu hạ tầng đường bộ, cầu, đường sắt, điện sạch, viễn thông, logistics…
Xây dựng Cộng đồng chia sẻ tương lai nhân loại
Thứ tư, hai bên thống nhất tăng cường các cơ chế giao lưu giữa cơ quan tuyên giáo/tuyên truyền của hai Đảng, truyền thông chủ lực và các nhà xuất bản, giữa các cơ quan văn hóa, du lịch, thanh niên và địa phương.
Nghiên cứu xây dựng cơ chế hợp tác giữa các cơ quan giáo dục, y tế, y học cổ truyền, hàng không dân dụng, thúc đẩy các hợp tác trọng điểm, văn hóa và du lịch; giáo dục, thể thao, nguồn nhân lực và khoa học công nghệ; y tế sức khỏe và phòng, chống thiên tai cũng như giao lưu địa phương, nhân dân và thanh niên.
Thứ năm, về phối hợp đa phương, hai bên nhất trí kiên trì phát huy chủ nghĩa đa phương, tăng cường phối hợp và hợp tác đa phương, cùng nhau bảo vệ hệ thống quốc tế lấy Liên hợp quốc làm hạt nhân và trật tự quốc tế dựa trên luật pháp quốc tế.
Trong đó, hai bên nhất trí tăng cường cơ chế tham vấn về nhân quyền, chính sách giữa hai bộ Ngoại giao và giao lưu không định kỳ giữa cơ quan đại diện thường trú tại hai nước, cũng như phái đoàn/văn phòng đại diện của hai nước thường trú tại nước thứ ba hoặc tổ chức quốc tế.
Phía VN hoan nghênh quan điểm xây dựng Cộng đồng chia sẻ tương lai nhân loại mà phía TQ đưa ra nhằm thúc đẩy những giá trị chung về hòa bình, phát triển, công bằng, chính nghĩa, dân chủ, tự do. Ủng hộ và sẵn sàng chủ động tham gia các dự án hợp tác cụ thể trong khuôn khổ Sáng kiến Phát triển toàn cầu phù hợp với khả năng, điều kiện, nhu cầu của VN…
Hai bên ủng hộ ASEAN duy trì vai trò trung tâm trong cấu trúc khu vực châu Á - Thái Bình Dương đang không ngừng diễn biến, thay đổi. TQ ủng hộ ASEAN xây dựng cộng đồng ASEAN đoàn kết, thống nhất, tự cường và phát triển. Đẩy nhanh xây dựng khu thương mại tự do TQ - ASEAN phiên bản 3.0, làm sâu sắc quan hệ đối tác chiến lược toàn diện ASEAN - TQ...
Bất đồng được kiểm soát và giải quyết tốt hơn
Trong Tuyên bố chung, phương hướng thứ sáu mà hai bên tập trung là bất đồng được kiểm soát và giải quyết tốt hơn. Hai bên cùng nhất trí đi sâu trao đổi ý kiến chân thành, thẳng thắn về vấn đề trên biển, nhấn mạnh cần kiểm soát tốt hơn và tích cực giải quyết bất đồng trên biển, duy trì hòa bình, ổn định ở Biển Đông và khu vực trên bốn quan điểm.
(1) Hai bên nhất trí tiếp tục tuân thủ nhận thức chung quan trọng giữa lãnh đạo cấp cao hai Đảng, hai nước, kiên trì thông qua hiệp thương hữu nghị, tăng cường cơ chế đàm phán cấp chính phủ về biên giới lãnh thổ VN - TQ và các nhóm công tác trực thuộc.
Tích cực tìm kiếm các biện pháp giải quyết cơ bản, lâu dài mà hai bên có thể chấp nhận được, phù hợp với “Thỏa thuận về những nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển VN - TQ”, luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982).
(2) Hai bên nhất trí tích cực thúc đẩy bàn bạc về hợp tác cùng phát triển trên biển và bàn bạc về phân định vùng biển ngoài cửa vịnh Bắc Bộ, thúc đẩy hai việc trên sớm đạt tiến triển thực chất.
Hai bên sẽ tiếp tục tích cực triển khai hợp tác trên các lĩnh vực ít nhạy cảm trên biển. Tăng cường hợp tác thực thi pháp luật nghề cá và hợp tác nuôi trồng, bảo vệ nguồn tài nguyên sinh vật trên Biển Đông. Tăng cường hợp tác tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn trên biển.
(3) Hai bên cũng nhất trí tiếp tục thực hiện toàn diện, hiệu quả “Tuyên bố ứng xử của các bên ở Biển Đông” (DOC), trên cơ sở hiệp thương, nhất trí, sớm đạt được “Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông” (COC) thực chất, hiệu lực, phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982.
Thực hiện cơ chế cuộc họp quan chức cao cấp (SOM) và cuộc họp nhóm công tác chung ASEAN - TQ về triển khai “Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông” (DOC). Kiểm soát tốt bất đồng trên biển, không có hành động làm phức tạp tình hình và mở rộng tranh chấp, cùng duy trì ổn định trên biển.
(4) Hai bên nhất trí trong năm 2024 cùng nhau kỷ niệm 25 năm phân định biên giới trên đất liền và 15 năm ký kết ba văn kiện pháp lý về biên giới trên đất liền VN - TQ.
