Nữ đạo diễn, nhà sản xuất phim Janet Grillo của Mỹ đã có 23 năm sống cùng với cậu con trai tự kỷ. Và trong sự nghiệp điện ảnh, bà đã có ba bộ phim về hội chứng này, đoạt nhiều giải thưởng.
Nữ đạo diễn, nhà sản xuất phim Janet Grillo (Mỹ) vừa đến Hà Nội, TP.HCM và Đà Nẵng trình chiếu bộ phim truyện Jack of The Red Hearts (Jack Trái tim đỏ) do bà làm đạo diễn. Jack Trái tim đỏ là câu chuyện kể về đời sống một gia đình Mỹ có con bị tự kỷ. Bản thân bà cũng có người con trai tự kỷ.
Bà hiện là giáo sư tại ĐH New York (một trong những trường điện ảnh tốt nhất của Mỹ), cựu thành viên hội đồng của Quỹ Cure Autism Now (Quỹ Chữa tự kỷ ngay).
Tình yêu là chìa khóa chữa tự kỷ
. Phóng viên: Bà đã thực hiện ba bộ phim với chủ đề về tự kỷ: Autism: The Musical, Fly Away và Jack of The Red Hearts. Điều gì khiến bà theo đuổi đề tài trẻ tự kỷ?
+ Nữ đạo diễn Janet Grillo: Tôi nghĩ phải có những phim nói về trẻ tự kỷ với góc nhìn từ bên trong chứ không phải phim kiểu “du lịch” đến “hành tinh” của trẻ tự kỷ. Tôi muốn kể những câu chuyện có thật, những điều xảy đến với các thành viên trong gia đình, với chính trẻ tự kỷ… Nói với lòng nhân ái và sự thấu hiểu.
. Câu chuyện trong Jack of The Red Hearts có phải là những câu chuyện bà từng gặp?
+ Vừa đúng vừa không đúng, bởi bộ phim là tác phẩm điện ảnh hư cấu dựa trên kịch bản người khác viết. Tác giả kịch bản là một người dì có đứa cháu bị tự kỷ. Còn với tôi, bộ phim đúng cảm xúc của mình - một người mẹ có con tự kỷ. Tôi có những quãng đời rất căng thẳng, thử thách hệt như người mẹ của cô bé Glory trong phim.
Người ta đưa đến kịch bản này cho tôi vì tôi là mẹ có con tự kỷ và trước đây tôi từng có những phim về trẻ tự kỷ. Mối quan hệ thân thiết giữa tôi và con trai đã giúp tôi chỉ đạo diễn xuất cho vai diễn đúng cuộc sống. Khán giả bước từ thế giới bên ngoài vào thế giới bên trong và sẽ hiểu trẻ tự kỷ.
. Có phải tình yêu là chìa khóa chữa cho trẻ tự kỷ, như câu chuyện phim bà kể?
+ Đúng vậy, tình yêu và lòng nhân ái là chìa khóa quan trọng nhất để bạn nuôi bất cứ đứa con nào. Con của bạn bình thường không có nghĩa điều đó ít quan trọng hơn. Tôi thức dậy mỗi ngày với Matt và tôi không nghĩ mình đang chăm sóc đứa trẻ bị tự kỷ mà là chăm sóc con của mình. Đó cũng là lý do quan trọng mà tôi kể câu chuyện phim này.
Đây là bộ phim về tình yêu, tình yêu chữa lành cho mọi người chứ không chỉ Glory. Trong phim, cô bé Jack có cuộc đời nhiều bất hạnh nhưng đã giúp đỡ Glory. Khi tiếp xúc gia đình Glory, Jack mới hiểu được tình yêu thật sự như thế nào, nhất là tình yêu không điều kiện của mẹ Glory dành cho con.
Câu chuyện giống như trong đời sống này, mỗi người luôn có một phần tan vỡ bên trong khiến chúng ta yếu ớt. Chỉ khi nào mình chia sẻ, giúp đỡ lẫn nhau thì mỗi người mới mạnh mẽ hơn.
Đạo diễn Janet Grillo trên phim trường. Ảnh: KERRY MAGRO
“Đừng ngừng hy vọng”.
Đừng bao giờ ngừng hy vọng
. Xin lỗi nếu câu hỏi này riêng tư, bà có thể chia sẻ tình trạng hiện tại của Matt, con trai bà?
+ Con trai tôi đã 23 tuổi và hiện mọi thứ đã ổn hơn, Matt đã có bạn gái. Tuy nhiên, cuộc sống hiện tại của Matt lại vừa tốt vừa không tốt. Sau thời gian trị liệu, con tôi dần trở thành bình thường và mọi người nghĩ con tôi bình thường nên cư xử như những người bình thường. Nhưng Matt vẫn có một số khác biệt dù mọi người kỳ vọng Matt bình thường. Khi Matt khác biệt, họ hơi chống đối Matt và Matt chống đối lại... Trong suốt những năm nuôi con, tôi chỉ luôn so sánh con, đặt con với chính nó của ngày hôm qua. Tôi không so sánh con với người khác. Con trai tôi vẫn đang phát triển và tôi vẫn chờ xem con sẽ như thế nào.
. Ở Mỹ, do điều kiện kinh tế cao nên gia đình có thể gửi con đến trường đặc biệt, còn ở Việt Nam, những gia đình có hoàn cảnh khó khăn nên làm gì khi con em bị tự kỷ?
+ Gia đình trong phim của tôi cũng nợ nần chồng chất. Khó khăn nhất là những trẻ tự kỷ khó độc lập. Bản năng làm mẹ luôn muốn bảo vệ con nhưng có khi bạn quá bảo vệ con sẽ khiến trẻ không thể độc lập được. Đó cũng là thử thách mà mọi bà mẹ đều phải trải qua chứ không chỉ với những trẻ tự kỷ. Khi bạn có đứa con mong manh thì càng khó để lùi lại cho con tự do phát triển. Trong phim, chính sự xuất hiện của cô bé trông trẻ tên Jack đã giúp hai mẹ con Glory làm được điều đó.
Khao khát lớn nhất của tôi là phim chạm vào trái tim mọi người. Tôi mong họ thấy rằng một đứa trẻ tự kỷ cũng có nhu cầu cảm xúc bình thường chứ không phải là người có hành vi kỳ quặc hay là đứa trẻ hư.
Tôi mong cha mẹ của các trẻ tự kỷ hiểu rằng hãy luôn yêu con mình. Tự kỷ không phải lỗi của họ và cũng không phải lỗi của con. Hành vi của con chỉ là cách con muốn thể hiện bản thân. Và hơn cả, tôi mong nhất những người làm công tác xã hội, những người chăm sóc trẻ tự kỷ… sau khi xem phim này sẽ nhận ra rằng chính tình yêu, lòng nhân ái của họ dành cho các em sẽ mang lại phương pháp trị liệu đặc biệt.
. Nhưng đã có những quan điểm rằng chớ hy vọng sự thay đổi ở trẻ tự kỷ...?
+ Đừng bao giờ nguôi niềm hy vọng. So với 20 năm trước của Matt, bây giờ nhiều phương pháp chữa trị tốt hơn. Mặt khác, bản thân cha mẹ cũng nên nhẹ nhàng với chính mình, đó là một hành trình dài nên đừng để sự đau đớn làm mệt mỏi mình thêm.
Hiện không có con đường, giải pháp hay công thức thuốc nào chung để chữa tự kỷ. Việc chữa trị tự kỷ đầy thử thách, phải được cá nhân hóa. Trong phim của tôi cũng vậy, có gia đình dùng mọi cách trị tự kỷ nhưng con không khá hơn nhưng có gia đình không làm gì mà con lại khá lên. Bạn hãy làm hết khả năng của mình cho con, tất cả những gì bạn dành cho con đều tiềm ẩn trong não con, một ngày nó sẽ hiện ra.
. Nhiều người cho rằng trẻ tự kỷ có khả năng nào đó đặc biệt, chẳng hạn trong phim có đứa trẻ biết nghe nước chảy. Bà có tin vào năng lực đặc biệt của trẻ tự kỷ?
+ Đây cũng là một lý do tôi làm bộ phim. Nhiều người cho rằng trẻ tự kỷ có khả năng siêu phàm, như vậy là không đúng. Hiện tại tỉ lệ tự kỷ trung bình đã là 1% dân số mỗi quốc gia và càng ngày tỉ lệ trẻ em tự kỷ càng cao. Đây sẽ là gánh nặng xã hội. Nguyên nhân bệnh là từ gen và các yếu tố sinh học bên ngoài tác động. Cụ thể nhất là ô nhiễm môi trường tác động đến gen. Chúng ta luôn nghĩ hủy hoại môi trường chẳng ảnh hưởng đến cơ thể mình, đó là một sai lầm bởi nó ảnh hưởng đến gen, liên quan trực tiếp đến nòi giống.
. Xin cám ơn bà.
| Janet Grillo nhận giải truyền hình Emmy cho bộ phim tài liệu Autism: The Musical (2007) phát trên HBO. Cô là biên kịch, đạo diễn, sản xuất bộ phim độc lập Fly Away (2011); bộ phim này nhận được nhiều đề cử, giải thưởng và nhận được nhiều bài viết tiếc nuối từ các tờ báo danh tiếng: New York Times, Los Angeles Times, Huffington Post, NY Observer, Variety, The Hollywood Reporter khi phim vuột cơ hội vào đề cử của Oscar. Riêng phim Jack of The Red Hearts cũng nhận được nhiều giải thưởng, trong đó lớn nhất là giải thưởng của hội đồng giám khảo (Jury Prize) tại Liên hoan phim Bentonville. Chương trình quảng bá phim Mỹ - American Film Showcase (AFS) mang đến cho khán giả yêu điện ảnh khắp thế giới những tác phẩm đương đại của Mỹ đã đoạt nhiều giải thưởng. Các bộ phim của chương trình AFS khám phá nhiều đề tài đa dạng từ nhân quyền, khuyết tật, công bằng xã hội, thể thao, tự do báo chí, công nghệ và môi trường. Chia sẻ về chương trình AFS tại Việt Nam năm nay, ông Tim Liston, Phó Tổng Lãnh sự Hoa Kỳ tại TP.HCM, cho biết: “AFS mang đến cho khán giả Việt Nam bộ phim Jack of The Red Hearts. Đạo diễn phim, Janet Grillo, nhà sản xuất phim này cũng đồng thời là mẹ của đứa con tự kỷ. Tại Việt Nam, con số trẻ em được chẩn đoán tự kỷ đang tăng cao. Trong khi đó, cộng đồng vẫn chưa hiểu hết về tự kỷ. Phụ huynh không có kênh thông tin dẫn đến việc điều trị không hiệu quả. Tôi hy vọng sự kiện này là một cơ hội để chúng ta hiểu thêm về bệnh tự kỷ, chia sẻ những gì chúng ta đã học để hiểu thêm về cách giúp trẻ của chúng ta tốt hơn”. |
