Ngày 7-11, ông Nguyễn Thanh Hà, Chánh Văn phòng UBND tỉnh Khánh Hòa, cho biết UBND tỉnh đã yêu cầu UBND huyện Diên Khánh kiểm tra, khắc phục tình trạng xâm hại tại di tích thành cổ Diên Khánh mà báo Pháp Luật TP.HCM phản ánh trong bài "Xót xa di tích thành cổ Diên Khánh".
Yêu cầu khắc phục, bảo vệ di tích thành cổ
“Sáng nay, ngay sau khi báo Pháp Luật TP.HCM đăng bài phản ánh, Văn phòng UBND tỉnh Khánh Hòa đã đề nghị lãnh đạo UBND huyện Diên Khánh kiểm tra, xử lý ngay. Trong chiều nay, UBND tỉnh chính thức có văn bản chỉ đạo UBND huyện Diên Khánh thực hiện việc này"- ông Hà thông tin.
Trao đổi với PLO, ông Nguyễn Văn Nhuận, Giám đốc Sở Văn hóa - Thể thao (VH-TT) tỉnh Khánh Hòa, cho biết sở cũng đã có văn bản đề nghị UBND huyện Diên Khánh kiểm tra, xử lý ngay tình trạng thành cổ Diên Khánh bị bôi bẩn, mất vệ sinh.
Cùng ngày, Sở Thông tin và Truyền thông tỉnh Khánh Hòa có công văn đề nghị UBND huyện Diên Khánh kiểm tra, xác minh, xử lý thông tin báo Pháp Luật TP.HCM phản ánh. Kết quả xử lý gửi về Sở Thông tin và Truyền thông trước ngày 20-11 để báo cáo UBND tỉnh và đăng trên cổng thông tin điện tử tỉnh Khánh Hòa.
Chiều cùng ngày, bà Nguyễn Thị Kim Hương, Phó chủ tịch UBND huyện Diên Khánh, nói huyện đã chỉ đạo cơ quan, đơn vị kiểm tra, xử lý ngay các vấn đề báo Pháp Luật TP.HCM phản ánh liên quan di tích thành cổ Diên Khánh.
Như chúng tôi đã phản ánh, di tích lịch sử cấp quốc gia thành cổ Diên Khánh đang xuống cấp, thành nơi phóng uế, vứt rác bốc mùi hôi thối nồng nặc khiến người dân, du khách bức xúc.
Ghi nhận tại bốn cửa thành Đông, Tây, Hậu, Tiền đều có tình trạng chung là cỏ dại mọc um tùm, mùi hối thối bốc lên nồng nặc. Tại cửa Đông, khi lại gần, mùi hôi thối bốc lên nồng nặc của rác thải, nước tiểu. Trên cổng thành đầy rác do những người ăn uống, nhậu nhẹt vứt bừa bãi.
“Đây là cổng mà khách du lịch rất hay ghé tham quan, chụp ảnh mỗi khi đến thăm di tích thành cổ Diên Khánh. Thế nhưng, mỗi khi lên tham quan, ai cũng lắc đầu, bức xúc đi xuống vì rác, mùi xú uế bốc lên nồng nặc. Thấy mất vệ sinh, nhiều lần tôi ra dọn dẹp nhưng cứ qua một đêm rác lại như cũ, họ lên trên cổng ăn nhậu rồi tiểu tiện, phóng uế ngay tại chỗ nên dọn không xuể”- chị T. một người buôn bán ở cổng nói.
Ở cửa Tây, rác thải cũng vứt bừa bãi, trên các bức tường chi chít hình ảnh, chữ vẽ bậy, chưa kể đơn vị quản lý dùng đinh đóng trực tiếp vào tường để treo dây điện, đèn trang trí.
Khu vực cửa Hậu (cửa Bắc) gần như bỏ hoang, trở thành điểm tập kết rác của người dân. Bốn mặt cửa Hậu toàn cỏ dại, cây cối mọc um tùm, một vài vị trí người dân tận dụng trồng chuối, lối đi dẫn vào cửa tối om. “Nhiều người nghiện vào chỗ này vì nó vắng vẻ. Khi thấy người lạ họ mới rời đi” - một người dân địa phương phản ánh.
Kinh hoàng nhất là cửa Tiền. Khu vực này nằm đối diện cổng sau một trường THCS, hàng ngày người dân qua lại nhưng không ai dám lên cửa để tham quan.
Khi lên cửa Tiền, đập vào mắt khách tham quan là đầy rẫy túi nylon, hộp nhựa, khẩu trang, lon bia, cả chất thải của người. “Từ lâu lắm, chúng tôi không dám lên trên thành để chơi vì quá ô nhiễm. Nhiều lần kiến nghị với chính quyền nhưng không thấy ai đến dọn dẹp, bảo vệ. Lâu lâu có trận mưa lớn mới bớt mùi thối, rác trôi bớt đi”- ông Nguyễn Công, người dân thị trấn Diên Khánh bày tỏ.
Bà Nguyễn Thị Thu Ny, Phó chủ tịch UBND thị trấn Diên Khánh - đơn vị quản lý di tích thành cổ - thừa nhận có việc cỏ dại mọc um tùm ở di tích thành cổ Diên Khánh. Tuy nhiên, bà Ny tỏ ra bất ngờ khi xem hình ảnh, clip ghi lại cảnh mất vệ sinh, rác thải tràn ngập ở các cổng của thành cổ.
Vì sao chưa triển khai dự án trùng tu, tôn tạo thành cổ?
Theo Sở VH-TT Khánh Hòa, dự án tu bổ, tôn tạo di tích thành cổ Diên Khánh được HĐND tỉnh thông qua lần đầu hồi năm 2018 với mức đầu tư 76 tỉ đồng. Dự án do Sở VH-TT làm chủ đầu tư và đã được xem xét, điều chỉnh, bổ sung nhiều lần. Tuy nhiên, vì nhiều lý do đến nay dự án trên chưa thể thực hiện.
Tháng 4-2022, HĐND tỉnh thông qua chủ trương đầu tư dự án tu bổ, tôn tạo di tích thành cổ Diên Khánh giai đoạn 2022-2025. Dự án được thực hiện trên diện tích 151.000 m2, tổng mức đầu tư 166 tỉ đồng, do Ban Quản lý dự án phát triển tỉnh làm chủ đầu tư.
Dự án sẽ giải tỏa, tái định cư đối với toàn bộ cư dân nằm trong vùng bảo vệ di tích. Có khoảng 200 hộ gia đình phải giải tỏa, dự kiến được tái định cư ở nơi khác. Tuy nhiên, đến nay dự án này vẫn chưa thể triển khai.
Theo Sở VH-TT Khánh Hòa, quá trình triển khai dự án phát sinh vấn đề liên quan đến đường giao thông như tọa độ, tim đường, kết cấu, chiều rộng đường, vỉa hè không đồng nhất với điều chỉnh quy hoạch phân khu tỉ lệ 1/2000 khu trung tâm thị trấn Diên Khánh.
Hiện các vướng mắc trên đang được xử lý, đồng thời xúc tiến các bước đầu tư để triển khai dư án.
Theo ông Nguyễn Thanh Hiến, Giám đốc Ban Quản lý dự án phát triển tỉnh Khánh Hòa, dự án tu bổ, tôn tạo di tích thành cổ Diên Khánh hiện đang trong quá trình thẩm định tổng mặt bằng song song với niêm yết, lập báo cáo khả thi. Đơn vị cũng đang làm việc, lấy ý kiến của Cục di sản Bộ VHTT&DL.
Theo ông Hiến, dự kiến đến tháng 7-2024 mới có thể khởi công dự án và hoàn thành một năm sau đó.
