Vụ năm công an ở Phú Yên: Xâm phạm tính mạng là tội giết người

Nhằm rộng đường dư luận, PLO xin giới thiệu đến bạn đọc bài phân tích này.

Tội dùng nhục hình đã rõ

Kết quả giám định pháp y kết luận trên thi thể nạn nhân có 72 vết thương tích; dạ dày không có thức ăn; nguyên nhân trực tiếp dẫn tới cái chết là chấn thương sọ não. Như vậy, trong vụ án này cần xác định chính xác ai là người đánh vào đầu dẫn đến chấn thương sọ não. Vì chỉ có người này ngoài phạm tội dùng nhục hình (Điều 298 BLHS) mới phải chịu thêm tội liên quan đến cái chết của nạn nhân. Những người không gây ra chấn thương sọ não chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự về tội dùng nhục hình (298 BLHS).

Vấn đế tiếp theo, hành vi dùng nhục hình gây chấn thương sọ não làm chết nạn nhân ngoài tội dùng nhục hình còn xét xử thêm tội gì?

Theo tôi, tội dùng nhục hình là tội phạm có cấu thành hình thức, do đó theo quy định của pháp phật, chỉ cần có hành vi dùng nhục hình là đã cấu thành tội này. Nghị quyết số 04 ngày 29/11/1986 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao nói: “hậu quả nghiêm trọng” được qui định ở khoản 2 Điều 298 BLHS được thể hiện như “người bị nhục hình bị suy kiệt, uất ức mà tự sát, gây ảnh hưởng chính trị không tốt.”  

Không phải tội làm chết người trong khi thi hành công vụ

Về ý kiến “hành vi dùng nhục hình chỉ được giới hạn trong các hành vi đánh đập, bỏ đói, hành hạ cơ thể… mà hậu quả của nó là không gây thương tích, hoặc có thì tỷ lệ thương tật chỉ dưới 31%. Còn khi hậu quả nặng nề hơn, từ 31% trở lên thì hành vi dùng nhục hình đã chuyển hóa thành tội phạm khác. Cụ thể, trong trường hợp này, nhục hình làm anh Kiều chết, thì đủ cấu thành tội làm chết người trong khi thi hành công vụ (Điều 97 BLHS)”.

Theo tôi, trong trường hợp hành vi dùng nhục hình gây chấn thương sọ não làm chết nạn nhân không thể chuyển hóa thành tội khác.  Bởi lẽ vể mặt lý luận nó đã xâm phạm hai khách thể hoàn toàn độc lập là hoạt động đúng đắn của cơ quan tư pháp và tính mạng của nạn nhân. Do đó, bắt buộc phải bị xử lý người vi phạm về hai tội ở hai chương khác nhau của BLHS: một tội ở Chương XXII - các tội xâm phạm hoạt động tư pháp và một tội ở Chương XII - các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con người.

 Gia đình nạn nhân Ngô Thanh Kiều tại phiên xử sơ thẩm. Ảnh: TL

Mà là tội giết người hoặc cố ý gây thương tích

Trong khoa học luật hình sự, vấn đề chuyển hóa tội danh chỉ có thể được đặt ra nếu khách thể của tội sau bao hàm khách thể của tội trước, nội hàm cấu thành tội phạm của tội sau đã bao hàm cấu thành của tội phạm trước. Còn trong trường hợp này, khách thể tội làm chết người trong khi thi hành công vụ (Điều 97 BLHS) không bao hàm hoạt động đúng đắn của cơ quan tư pháp, do đó không thể chuyển hóa tội dùng nhục hình (Điều 298 BLHS) thành tội làm chết người trong khi thi hành công vụ được. Việc người có chức vụ xâm phạm hoạt động tư pháp thì phải xử lý hình sự trước hết theo tội danh ở Chương XII rồi mới đến các chương khác chứ không thể chuyển sang xử lý ở Điều 97 BLHS.

Do vậy, trong trường hợp hành vi dùng nhục gây chấn thương sọ não làm chết nạn nhân thì cấu thành hai tội: tội dùng nhục hình (Điều 298 BLHS) và tội thứ hai là giết người (Điều 93 BLHS) hoặc cố ý gây thương tích (khoản 3 Điều 104 BLHS- trường hợp dẫn đến chết người) thì mới phù hợp.

Trên thực tế, khi hướng dẫn định tội đối với tội dùng nhục hình TAND Tối cao cũng đã hướng dẫn tại Nghị quyết số 04 nêu trên: “Nếu nạn nhân bị chết hoặc bị gây thương tích thì tùy tình tiết của vụ án, cần xử lý thêm về tội vô ý làm chết người, tội cố ý gây thương tích hoặc tội giết người.”

TS PHAN ANH TUẤN (Trưởng Bộ môn Luật Hình sự, Trường Đại học Luật TP.HCM)

Phó Công an TP Tuy Hòa có thể phạm tội thiếu trách nhiệm Về ý kiến liên quan đến trách nhiệm của Phó trưởng Công an TP Tuy Hòa Lê Đức Hoàn: Ông Hoàn  là trưởng ban chuyên án 312T mà để xảy ra hàng loạt vi phạm thủ tục tố tụng, xảy ra dùng nhục hình dẫn tới chết người, thì rõ ràng ông có hành vi thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng (Điều 285 BLHS). Theo tôi, ông Hoàn có thể có phạm tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trong (Điều 285 BLHS). Vấn đề ở chỗ là phải chứng minh ông Hoàn có hành vi thiếu trách nhiệm hay không?  Theo quy định tại điểm c khoản 1 Điều 34 Bộ luật Tố tụng Hình sự thhì ông Hoàn có nhiệm vụ kiểm tra các hoạt động điều tra của Điều tra viên, do đó cần phải làm rõ ông Hoàn có thực hiện việc kiểm tra hay chưa, đã làm hết trách nhiệm hay chưa thì mới có thể kết luận ông Hoàn có hành vi thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trong theo qui định tại Điều 285 BLHS. Hậu quả chết người do dùng nhục hình trong vụ án này được coi là hậu quả nghiêm trọng của Điều 285 BLHS. TS PHAN ANH TUẤN