Ngày 8-1, phát biểu quan điểm luận tội tại phiên tòa xét xử vụ án Việt Á, đại diện VKS nhận xét thời gian qua, việc phát hiện, xử lý các vụ án về tham nhũng, kinh tế được thực hiện đồng bộ, triệt để, “không có vùng cấm”.
Tham nhũng có hệ thống
VKS đánh giá vụ án này là một điển hình cho “lợi ích nhóm”, “nhóm lợi ích” và “thông đồng, câu kết tham nhũng có hệ thống”.
“Đó là sự câu kết, thông đồng giữa doanh nghiệp với người có thẩm quyền, vì lợi ích vật chất đã thực hiện trái quy định của pháp luật, tạo điều kiện để doanh nghiệp trục lợi, gây thiệt hại cho Nhà nước đặc biệt nghiêm trọng, xâm phạm hoạt động đúng đắn của cơ quan, tổ chức và cá nhân; làm cho một bộ phận cán bộ, công chức bị thoái hóa, biến chất” - đại diện VKS nêu quan điểm.
Đại dịch COVID-19 bùng phát trên phạm vi toàn cầu, với tốc độ lây lan nhanh, nguy hiểm, gây thiệt hại nặng nề đến tính mạng, sức khỏe. Trong khi Nhà nước, Chính phủ và toàn dân ta đang phải nỗ lực, gồng mình để chống chọi, hạn chế lây lan và ngăn ngừa dịch bệnh thì một bộ phận lãnh đạo cấp cao tại các bộ, ngành Trung ương và địa phương đã câu kết, thông đồng với doanh nghiệp, lợi dụng tình hình dịch bệnh để hưởng lợi ích nhóm, gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng cho tài sản của Nhà nước.
Cụ thể, các bị cáo đã giúp Công ty Việt Á được phối hợp tham gia thực hiện đề tài nghiên cứu cấp quốc gia về test xét nghiệm COVID-19 do Bộ KH&CN đại diện chủ sở hữu.
Sau đó, bằng nhiều thủ đoạn, các bị cáo thực hiện chuỗi hành vi sai phạm, biến test xét nghiệm từ sản phẩm nghiên cứu của đề tài thuộc sở hữu của Nhà nước thành sản phẩm thuộc sở hữu của Công ty Việt Á, sản xuất, bán thương mại trái phép trên cả nước với giá đã được nâng khống, thu lợi bất chính đặc biệt lớn.
Các bị cáo thực hiện chuỗi hành vi sai phạm, biến test xét nghiệm từ sản phẩm nghiên cứu của đề tài thuộc sở hữu của Nhà nước thành sản phẩm thuộc sở hữu của Công ty Việt Á.
Phan Quốc Việt bị đề nghị xử phạt 30 năm tù
Để được các đồng phạm can thiệp, giúp đỡ như nêu trên, Phan Quốc Việt, chủ tịch kiêm tổng giám đốc Công ty Việt Á, đã thỏa thuận ăn chia, đưa tiền hối lộ, tiền cảm ơn nhiều lần, với tổng số tiền là 3,45 triệu USD và 4 tỉ đồng.
38 bị cáo bị xét xử về các tội đưa hối lộ, nhận hối lộ, vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng; vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí; lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ; lợi dụng ảnh hưởng đối với người có chức vụ, quyền hạn để trục lợi.
Căn cứ tính chất, mức độ, hậu quả của hành vi phạm tội, các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, đại diện VSK đề nghị tòa xử phạt bị cáo Phan Quốc Việt 15-16 năm tù về tội vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng, 15-16 năm tù về tội đưa hối lộ. Tổng hợp hình phạt là 30 năm tù.
VKS đề nghị xử phạt bị cáo Nguyễn Thanh Long, cựu bộ trưởng Bộ Y tế, 19-20 năm tù; bị cáo Phạm Duy Tuyến, cựu giám đốc CDC tỉnh Hải Dương, 13-14 năm tù; bị cáo Trịnh Thanh Hùng, cựu vụ phó thuộc Bộ KH&CN, 14-15 năm tù, cùng về tội nhận hối lộ.
Các bị cáo khác bị đề nghị mức án thấp nhất 24-30 tháng tù, cho hưởng án treo đến mức 16-18 tháng.
Bị cáo Nguyễn Thành Danh, cựu giám đốc CDC tỉnh Bình Dương, được VKS ghi nhận tình tiết nhiều lần từ chối nhận tiền của Công ty Việt Á. Ông Danh bị đề nghị mức án 10 tháng bốn ngày tù (bằng thời hạn tạm giam) về tội vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng.•
Xin tòa giảm nhẹ
Sau khi VKS luận tội, các luật sư trình bày quan điểm bào chữa, xin HĐXX xem xét, giảm nhẹ hình phạt cho các bị cáo khi lượng hình.
Luật sư của bị cáo Phan Quốc Việt nói ông Việt đưa tiền cho các cá nhân vì họ có công giúp Việt Á được sản xuất test xét nghiệm chống dịch, khi có lợi nhuận thì trích ra để cảm ơn.
Còn luật sư của cựu bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long trình bày rằng bị cáo chỉ đôn đốc chung các đầu việc chống dịch, trong đó có việc cấp phép đối với tất cả loại test xét nghiệm trong các buổi giao ban. Có 169 loại test chẩn đoán khác nhau đã được Bộ Y tế cấp phép. Việt Á không phải là đơn vị duy nhất được cấp phép test chẩn đoán.
Bên cạnh đó, các luật sư nhấn mạnh các tình tiết giảm nhẹ: các bị cáo thành khẩn khai báo, phối hợp tích cực với cơ quan điều tra, ăn năn hối cải, nộp khắc phục hậu quả, có nhiều thành tích trong công tác, bị bệnh hiểm nghèo…
