Ngày 22-4, Tổng Giám đốc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) - ông Tedros Adhanom Ghebreyesus thông báo cắt giảm quy mô hoạt động và nhân sự của cơ quan này do Mỹ ngừng tài trợ, theo hãng tin AFP.
“Sự sụt giảm đột ngột về nguồn thu khiến chúng tôi rơi vào tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng về lương, buộc phải thu hẹp quy mô công việc và đội ngũ nhân sự” - ông Tedros nói.
Những tháng gần đây, WHO đã chuẩn bị cho khả năng Mỹ - vốn là nhà tài trợ lớn nhất - có kế hoạch rút hoàn toàn khỏi tổ chức vào tháng 1 năm sau, khiến WHO đối mặt khoản thiếu hụt ngân sách lên tới hàng trăm triệu USD.
Theo AFP, trong giai đoạn 2022-2023, Mỹ đã đóng góp 1,3 tỉ USD cho ngân sách của WHO, chủ yếu thông qua các khoản tài trợ tự nguyện cho các dự án cụ thể thay vì đóng góp phí thành viên cố định.
Tuy nhiên, Washington đã không đóng phí thành viên năm 2024. Hiện chưa rõ liệu Mỹ có thực hiện nghĩa vụ tài chính vào năm 2025 hay không.
Điều này buộc WHO phải chuẩn bị một cơ cấu tổ chức mới, được ông Tedros trình bày trước nhân viên và các quốc gia thành viên của WHO hôm 22-4.
“Việc Mỹ từ chối đóng góp theo nghĩa vụ cho năm 2024 và 2025, cùng với việc một số quốc gia khác cắt giảm hỗ trợ phát triển chính thức, khiến chúng tôi đối mặt với khoản thiếu hụt lương cho giai đoạn 2026-2027 ở mức từ 560 đến 650 triệu USD” - ông Tedros nói.
Theo người đứng đầu WHO, khoản tiền 560 triệu USD “tương đương khoảng 25% chi phí nhân sự hiện tại. Tuy nhiên, ông Tedros lưu ý rằng “điều này không nhất thiết đồng nghĩa với việc cắt giảm 25% số lượng vị trí công việc”.
Ông Tedros không nêu cụ thể số lượng việc làm sẽ bị cắt giảm tại WHO - tổ chức hiện có hơn 8.000 nhân viên trên toàn thế giới - nhưng thừa nhận rằng “sẽ phải chia tay với một số lượng đáng kể đồng nghiệp”.
Tổng Giám đốc WHO nhấn mạnh rằng tác động lớn nhất nhiều khả năng sẽ xảy ra tại trụ sở chính của tổ chức ở Geneva (Thuỵ Sĩ).
“Chúng tôi bắt đầu với việc cắt giảm cấp quản lý cao. Chúng tôi sẽ giảm số lượng ban lãnh đạo cấp cao tại trụ sở từ 12 xuống còn 7 người, và số lượng phòng ban sẽ giảm hơn một nửa, từ 76 còn 34” - ông Tedros cho biết.
Các văn phòng khu vực của WHO cũng sẽ bị ảnh hưởng “với các mức độ khác nhau”, một số văn phòng quốc gia tại các nước giàu có khả năng sẽ bị đóng cửa, theo ông Tedros.
“Đây là những quyết định vô cùng đau lòng đối với tất cả chúng tôi” - ông Tedros nói thêm, cho biết WHO từ nay sẽ cần tập trung vào việc giúp các quốc gia “chuyển đổi khỏi sự phụ thuộc vào viện trợ, hướng đến tự chủ cao hơn”.
Mỹ chưa bình luận về phát biểu của người đứng đầu WHO.
