Không chỉ vậy, giới chuyên gia pháp luật từng rất nhiều lần phân tích về hành vi của các bị cáo chưa đủ căn cứ để xử lý hình sự. Ấy vậy mà không hiểu sao các cơ quan tố tụng huyện Đắk Hà vẫn cố kết tội các bị cáo.
Theo đó, Phan Tiến Dũng nguyên là kiểm lâm của Ban quản lý rừng đặc dụng Đắk Uy. Tháng 4-2016, Lê Quốc Khánh xin Dũng vào rừng Đắk Uy cưa lấy gỗ trắc khô. Cả nể việc Khánh thường tìm thuê người làm cà phê giúp mình nên Dũng đồng ý. Hôm sau, Khánh cùng ba người khác vào rừng cưa cây gỗ trắc đã chết khô thì bị phát hiện. Riêng khúc gỗ mà các bị cáo lấy chỉ 0,123 m3, trị giá hơn 19 triệu đồng.
Tháng 9-2016, TAND huyện Đắk Hà đã tuyên phạt các bị cáo 12-15 tháng tù về tội trộm cắp tài sản. Các bị cáo kháng cáo kêu oan. Tháng 3-2017, TAND tỉnh Kon Tum đã hủy bản án sơ thẩm trên. Tuy nhiên, xử sơ thẩm lần hai ngày 27-9, TAND huyện Đắk Hà vẫn phạt các bị cáo 11-14 tháng tù về tội trộm cắp tài sản. Hiện các bị cáo đã kháng cáo kêu oan và TAND tỉnh Kon Tum sắp xử phúc thẩm lần hai.
Các bị cáo tại phiên tòa. Ảnh: CTV
Trên Pháp Luật TP.HCM, PGS-TS Trần Văn Độ (nguyên Phó Chánh án TAND Tối cao), TS Phan Anh Tuấn và ThS Nguyễn Thanh Thảo (cùng Trường ĐH Luật TP.HCM) và nhiều chuyên gia khác từng phân tích và cho rằng hành vi của các bị cáo chỉ có thể xử phạt hành chính vì chưa đủ yếu tố cấu thành tội phạm, lẽ ra tòa phải tuyên các bị cáo không phạm tội mới đúng. Các bị cáo cưa cây gỗ trắc đã chết khô trong rừng đặc dụng là tài nguyên, không phải là tài sản do con người bỏ sức lao động tạo ra.
Các chuyên gia cho rằng theo Thông tư liên tịch số 19/2007 của Bộ NN&PTNT, Bộ Tư pháp, Bộ Công an, VKSND Tối cao và TAND Tối cao thì chỉ có thể xử các bị cáo tại Chương XIV Các tội xâm phạm sở hữu (trong đó có tội trộm cắp tài sản) khi cây gỗ trắc mà các bị cáo cưa thuộc rừng trồng hoặc rừng khoanh nuôi tái sinh. Tuy nhiên, rừng Đắk Uy nơi các bị cáo khai thác lại là rừng đặc dụng nên không thể truy cứu trách nhiệm hình sự các bị cáo về tội trộm cắp tài sản (Điều 138 BLHS) được.
Ngoài ra, nếu xem xét các bị cáo theo Điều 175 (tội vi phạm các quy định về khai thác và bảo vệ rừng) thì theo Nghị định 157/2013, các bị cáo lấy khúc gỗ trắc chỉ 0,123 m3 (dưới 5 m3) chưa đủ định lượng để khởi tố hình sự.
Hơn thế nữa, tại tòa, các luật sư chứng minh rằng nhiều trường hợp có hành vi giống như các bị cáo (khai thác gỗ trắc dưới 5 m3) nhưng Ban quản lý rừng đặc dụng Đắk Uy đã tiến hành xử phạt hành chính chứ không thể chuyển qua cơ quan chức năng xử lý hình sự. Như vậy có thể thấy cùng một hành vi vi phạm nhưng đã có hai cách xử lý khác nhau.
Phải khẳng định rằng việc các bị cáo chặt cây gỗ trắc dù còn sống hay đã chết khô rõ ràng là không đúng, có vi phạm. Nhưng sai đến đâu thì xử lý đến đó, không thể chỉ đáng xử hành chính mà lại quyết xử lý hình sự cho bằng được.
Dư luận quan tâm không hiểu lý do gì mà hai lần xử sơ thẩm các cơ quan tố tụng ở huyện Đắk Hà vẫn kết tội các bị cáo. Xem ra TAND huyện Đắk Hà đã chưa nghiên cứu đúng các quy định của pháp luật liên quan khiến bản án thiếu tính thuyết phục.
Hy vọng rằng phiên tòa phúc thẩm ngày 5-3 tới đây, TAND tỉnh Kon Tum sẽ đánh giá vụ án khách quan, toàn diện để có phán quyết đúng pháp luật.
