Đây là lý do tại sao cần gấp rút tìm giải pháp giải quyết ổn thỏa tranh chấp.
TS Chandra Muzaffar, Chủ tịch tổ chức tư vấn chính trịPhong trào quốc tế vì một thế giới công bằng (Malaysia), đã nhận định như trên trong bài viết đăng trên trang web của tổ chức này hôm 29-5. Ông ghi nhận Philippines và Trung Quốc đã đưa ra nhiều lập luận khác nhau.
Trung Quốc cho rằng nếu bãi cạn Scarborough là một phần lãnh hải Philippines thì tại sao Hiệp ước Paris năm 1898 lại không thừa nhận. Đáp lại, Philippines nhắc nhở Trung Quốc rằng hàng trăm năm trước thế kỷ thứ 13, tổ tiên ngày nay của các dân tộc Philippines, Indonesia và Malaysia vốn là ông tổ của biển trong khu vực, bao gồm cả biển Đông.
Philippines muốn giải quyết tranh chấp bằng luật quốc tế dựa trên cơ sở Công ước LHQ về Luật Biển. Trong khi đó, Trung Quốc khẳng định giải pháp giải quyết tranh chấp chỉ là đàm phán song phương. Vậy giải pháp hòa bình nào có thể thỏa mãn cả đôi bên?
TS Chandra Muzaffar cho rằng câu trả lời có lẽ phải từ ASEAN. ASEAN có thể đề xuất thành lập diễn đàn ASEAN - Trung Quốc làm nền tảng thảo luận và đàm phán về tranh chấp bãi cạn Scarborough và các tranh chấp khác liên quan đến biển Đông. Cách tiếp cận tập thể có thể tốt cho cả ASEAN và Trung Quốc vì hai lý do.
Thứ nhất, biển Đông nổi tiếng giàu tài nguyên khoáng sản. Chắc chắn đây là một trong những yếu tố đằng sau mối quan tâm của các nước, không chỉ với các bên tranh chấp mà cả các thế lực khác ngoài khu vực. Tại sao ASEAN và Trung Quốc không hợp tác khai thác tài nguyên biển Đông vì lợi ích của người dân khu vực?
TS Chandra Muzaffar đã lấy Malaysia là một ví dụ điển hình. Tháng 2-1979, Malaysia đã ký thỏa thuận với Thái Lan gạt lại đằng sau vấn đề tranh chấp biên giới tại vịnh Thái Lan để chung tay khai thác dầu và khí đốt trong khu vực rộng 7.250 km2. Thỏa thuận đã mang lại kết quả rất tốt với sản lượng khí đốt khai thác lên đến 8.500 tỉ m3.
Thứ hai, cả Trung Quốc và Philippines đều biết rằng nếu tranh chấp về biển Đông kéo dài, siêu cường quân sự Mỹ sẽ nhảy vào và tình hình có thể sẽ trở nên nghiêm trọng thêm. Lúc đó, mâu thuẫn Mỹ - Trung sẽ lại gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng cho các nước ASEAN. TS Chandra Muzaffar cho rằng đây là những lý do tại sao Trung Quốc và ASEAN cần một diễn đàn để giải quyết tranh chấp trước khi quá muộn.
DUY KHANG
