Chiều 4-2 (giờ Mỹ, tức sáng sớm giờ Việt Nam), kết quả cuộc bầu cử sơ bộ ở bang Iowa bên đảng Dân chủ được công bố với bất ngờ lớn khi người dẫn đầu là một ứng viên không mấy tên tuổi – ông Pete Buttigieg, chứ không phải các ứng viên quen mặt quen tên như các ông Joe Biden hay Bernie Sanders, theo tin từ hãng tin Reuters.
Hai ông Sanders, Biden đều thua ở Iowa
Cụ thể, thông báo từ 62% của hơn 1.600 điểm bỏ phiếu cho thấy ông Buttigieg - cựu Thị trưởng TP South Bend, bang Indiana dẫn đầu (29,9%). Thượng nghị sĩ Sanders về sát sao thứ hai (25,1%), Thượng nghị sĩ Elizabeth Warren về thứ ba (18,3%) và bất ngờ nhất là cựu Phó Tổng thống Joe Biden xếp tới thứ tư (15,6%).
Ông Sanders dẫn đầu ở hạng mục lá phiếu phổ thông – vốn không được dùng làm căn cứ để phân phối số đại biểu dự Đại hội đảng Dân chủ Quốc gia vào tháng 7 và bầu chọn ứng viên đại diện đảng tham gia tranh cử tổng thống với ứng viên Cộng hòa.
Chỉ mới cuộc bỏ phiếu sơ bộ đầu tiên nhưng Reuters đã nhắc tới khả năng ông Buttigieg trở thành tổng thống Mỹ vào năm tới. Lý do, lịch sử cho thấy nhiều ứng viên chiến thắng trong cuộc bỏ phiếu kín ở bang Iowa cuối cùng được chọn đại diện đảng tham gia tranh cử tổng thống. Chẳng hạn như trường hợp của các ứng viên Jimmy Carter (1977), John Kerry (2004), Barack Obama (2008).
Ứng viên đang chạy đua giành đề cử đại diện đảng Dân chủ tham gia tranh cử tổng thống Mỹ 2020 – ông Pete Buttigieg, cựu Thị trưởng South Bend, bang Indiana phát biểu vận động ngày 4-2 tại TP Manchester bang New Hampshire – điểm sẽ bầu cử sơ bộ thứ hai vào ngày 11-2 tới. Ảnh: REUTERS
Nếu lời Reuters thành sự thật thì Mỹ tới đây sẽ có vị tổng thống đồng tính đầu tiên trong lịch sử. Ông Buttigieg 38 tuổi, là một cựu quân nhân, từng phục vụ ở Afghanistan trước khi trở thành thị trưởng South Bend – TP 102.000 dân.
Khởi đầu đầy sự cố
Cuộc bầu cử sơ bộ ở bang Iowa được tổ chức theo hình thức bỏ phiếu kín. Trong khi kết quả ở phía đảng Cộng hòa được xác định và công bố nhanh chóng với chiến thắng áp đảo 97,1% phiếu ủng hộ tương đương 38 đại biểu đảng thuộc về đương kim Tổng thống Donald Trump thì kết quả bên đảng Dân chủ chỉ được công bố 62% gần 21 giờ sau khi kết thúc bỏ phiếu.
Reuters mô tả đây là một sự bắt đầu vụng về. Nhiều quan chức bầu cử bên đảng Dân chủ đổ lỗi cho sự trễ nải trong công bố kết quả là vì sự mâu thuẫn, không khớp nhau liên quan đến một phần mềm ứng dụng điện thoại mới dùng trong kiểm phiếu.
Thượng nghị sĩ, ứng viên Dân chủ Bernie Sanders và gia đình phát biểu trước người ủng hộ tại bang Iowa (Mỹ) tối 3-2. Ảnh: REUTERS
Ông Troy Price - Chủ tịch đảng Dân chủ tại bang Iowa nói sự cố “không thể chấp nhận”. Ông cho biết phần mềm ứng dụng thu thập dữ liệu chính xác nhưng chỉ kiểm đếm được một phần dữ liệu. Trục trặc mã code đã được sửa và lực lượng đảng Dân chủ trong bang đang kiểm tra lại dữ liệu từ phần mềm ứng dụng.
“Với tư cách một lãnh đạo đảng tôi xin lỗi sâu sắc về chuyện này. Chúng tôi đang làm việc cả ngày lẫn đêm để bảo đảm kết quả này là xác thực” – ông Price nói với báo chí.
Xếp hàng bỏ phiếu kín tại Trường ĐH Drake ở TP Des Moines, bang Iowa (Mỹ) tối 3-2. Ảnh: REUTERS
Một số quan chức địa phương ở Iowa cho biết họ có gặp vấn đề khi sử dụng phần mềm ứng dụng trên điện thoại để báo cáo kết quả từ các trường học, các trung tâm cộng đồng…
Trước kỳ bầu cử này, đảng Dân chủ ở Iowa đã muốn tổ chức kỳ bầu cử sơ bộ minh bạch hơn sau khi ông Sanders phàn nàn về cuộc bầu cử sơ bộ ở bang này năm 2016, khi ông và đối thủ Hillary Clinton có cùng kết quả số đại biểu và yêu cầu đảng kiểm tra lại.
Tăng cơ hội cho ông Bloomberg
Một số đội tranh cử của các ứng viên Dân chủ đặt câu hỏi về tính chính xác và hợp pháp của kết quả. Trước khi kết quả được công bố, các trợ lý tranh cử của ông Biden đã đề cập đến hàng loạt bất cập trong quá trình bầu cử.
“Điều chúng tôi muốn nói là có một số mâu thuẫn, tiến trình, tính toàn vẹn phải được tôn trọng. Đảng Dân chủ ở Iowa cần phải kiểm tra dữ liệu này, kiểm tra lại lần nữa, kiểm tra lại lần thứ ba, kiểm tra lại lần thứ tư, vì quan trọng phải có kết quả đúng” - ông Symone Sanders, cố vấn tranh cử cấp cao của ông Biden, nói với báo chí.
Cựu Phó Tổng thống, ứng viên Dân chủ Joe Biden (trái) chỉ về thứ tư trong cuộc bầu cử sơ bộ ở Iowa. Ảnh: REUTERS
Cựu Thị trưởng New York, tỉ phú, ứng viên Dân chủ Michael Bloomberg nhân sự cố ở Iowa ra thông báo ông sẽ tăng chi tiền mua thêm quảng cáo và thuê thêm trợ lý bầu cử.
Vì tham gia cuộc đua trễ, ông Bloomberg quyết định bỏ qua các bang bầu cử đầu để tập trung vào các bang giàu có đông đại biểu tham gia Đại hội Quốc gia đảng Dân chủ vào tháng 7. Ông Bloomberg sẽ chỉ tham gia đua tranh với các ứng viên Dân chủ khác từ ngày siêu bầu cử thứ Ba, ngày 3-3 tới – khi 15 bang và vùng lãnh thổ cùng bỏ phiếu.
“Sau hơn một năm, cục diện vẫn chưa được xác định. Chưa ai được chọn hay thậm chí gần như được chọn” – bà Galia Slayen, người phát ngôn tranh cử của ông Bloomberg nói với Reuters về cục diện ứng viên Dân chủ hiện nay.
Sau hơn một năm chuẩn bị và tốn hơn 800 triệu USD cho bầu cử sơ bộ, kết quả ở Iowa rõ ràng là một điều không vui với đảng Dân chủ. Nhưng dù thế nào thì các ứng viên Dân chủ cũng đã bay sang bang New Hampshire để vận động cho ngày bầu cử sơ bộ ở bang này (11-2).
Sau sự cố ở bang Iowa, đảng Dân chủ ở bang Nevada – sẽ tổ chức bầu cử sơ bộ vào ngày 22-2 – cho biết sẽ không dùng cùng phần mềm ứng dụng có sự số ở Iowa.
