Báo Pháp Luật TP.HCM ngày 2-5 đã có bài “Bảo trì đường bộ - xe mới đóng phí, xe cũ được tha", phản ánh về đề án thu phí bảo trì đường bộ (tạm gọi: phí đường bộ) mà Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) đang xây dựng.
Ngày 11-5, trao đổi với báo chí, Bộ trưởng Bộ GTVT Hồ Nghĩa Dũng cho biết: Bộ vẫn đang tiếp tục trao đổi, tổng hợp ý kiến để lấy phương án phù hợp. Phương án được đưa ra mà các nước trên thế giới đang làm là thu qua xăng dầu. “Cái này chính xác nhất, bảo đảm nguyên tắc xe lăn bánh, tiêu thụ nhiều xăng phải trả thêm nhiều tiền”.
Chưa tính tác động tăng giá
. Thưa ông, giữa hai phương án - thu qua đăng ký xe và thu qua xăng dầu, Bộ GTVT đang nghiêng về phương án nào?
+ Bộ trưởng Hồ Nghĩa Dũng: Chúng tôi đang thiên về phương án thu phí qua xăng dầu. Trong phương án đó, chúng tôi cũng tính tới việc chiết khấu lại cho những người sử dụng xăng dầu không tham gia giao thông. Nhưng tỉ lệ đó rất thấp, chưa đến 1% và chủ yếu sử dụng dầu chứ không sử dụng xăng.
. Nhưng thưa bộ trưởng, nếu thu phí qua xăng dầu thì giá xăng sẽ tăng. Thực tế, mỗi lần tăng giá xăng dầu giá cả các mặt hàng khác cũng tăng, Bộ có tính tới tác động kinh tế-xã hội khi chọn phương án thu phí qua xăng dầu?
+ Mỗi loại phí tác động vào xăng dầu cũng có tác động nhất định. Nhưng giờ ta làm theo cơ chế thị trường, nhà nước không bao cấp nữa nên phải tính toán, kết hợp đồng bộ thì mới có biện pháp cụ thể.
Giá xăng sẽ tăng khi áp dụng thu phí đường bộ thông qua xăng dầu. Ảnh: HTD
Tiết kiệm chi phí gấp ba lần
. Người dân băn khoăn là khi đóng phí bảo trì đường bộ thì phải cung cấp cho họ đường sá có chất lượng. Bộ GTVT có cam kết không?
+ Dứt khoát khi thu phí Bộ sẽ phải cam kết rõ ràng với người dân. Bây giờ, mỗi năm duy tu đường bộ, ngân sách phải chi 2.000 tỉ đồng mà chỉ đáp ứng được 40%-50% nhu cầu. Chúng ta đang có 30 triệu xe gắn máy, 15 triệu ôtô sử dụng kết cấu hạ tầng thì những người sử dụng phương tiện cơ giới tham gia giao thông phải đóng góp một phần tiền bảo trì. Phần đầu tư thì nhà nước và doanh nghiệp vẫn phải đầu tư nhưng duy tu hạ tầng thì phải có sự chia sẻ, đóng góp của người dân. Vì thế, Luật Giao thông đường bộ yêu cầu phải xây dựng quỹ bảo trì đường bộ có một phần từ ngân sách, một phần từ đóng góp của người dân. Trên thế giới bây giờ người ta đang có quan niệm anh sử dụng phương tiện cơ giới trên đường giao thông cũng phải đóng phí như sử dụng các dịch vụ trả tiền khác như điện, nước, điện thoại… Nếu như được duy tu, bảo dưỡng kịp thời thì sẽ tiết kiệm được gấp ba lần chi phí so với chờ hư hỏng mới sửa chữa.
Sẽ bỏ trạm thu phí đầu tư từ ngân sách
. Nhiều ý kiến lo ngại về tình trạng phí chồng phí, tức là vừa phải đóng phí cầu đường cho các trạm thu phí, vừa phải đóng phí lưu hành. Vậy khi thu phí bảo trì đường bộ thì có bỏ các trạm thu phí hiện nay không?
+ Quỹ bảo trì đường bộ không phải hình thành để đầu tư xây dựng cầu đường mà để bảo trì đường bộ. Cho nên với những trạm thu phí cầu đường theo hình thức BOT thì vẫn phải thu. Còn với những trạm thu phí trên các tuyến đường do nhà nước dùng ngân sách xây dựng, nâng cấp thì chúng tôi sẽ kiến nghị bỏ.
. Nhưng hiện nay nhà nước đang thực hiện chủ trương xã hội hóa, bán quyền thu phí cho các đơn vị khác. Có lộ trình ngừng bán hay không để tránh tình trạng khi thực hiện thu quỹ bảo trì đường bộ thì trạm được bán hết rồi, không bỏ được trạm nữa?
+ Như tôi nói, một số giải pháp phải đồng bộ. Nếu những trạm thu phí đã bán quyền thu phí rồi thì nhà nước bắt buộc phải mua lại những trạm ấy chứ không tiếp tục thu nữa.
. Rốt cục số trạm thu phí BOT rất nhiều nên người dân vẫn phải chịu thêm phí?
+ Nếu lập quỹ bảo trì đường bộ thì phải kết hợp đồng bộ việc xử lý các vấn đề về các trạm thu phí BOT, từng trường hợp cụ thể, không để người dân chịu gánh nặng phí quá nhiều. Điều này cũng khá phức tạp vì các trạm thu phí khá nhiều, lượng lao động khá lớn và cũng có thu vào ngân sách. Mỗi năm thu phí từ cầu, đường BOT khoảng 1.000 tỉ đồng, trừ chi phí thì còn 750-800 tỉ đồng bổ sung cho ngân sách nhà nước, góp vào ngân sách bảo trì đường bộ hiện nay.
. Cảm ơn Bộ trưởng.
THÀNH VĂN
Giá xăng, dầu đang gánh các khoản thuế, phí sau:
Trong báo cáo gửi Chính phủ mới đây, Bộ Công thương nhận định: Thuế, phí vẫn chiếm tỉ lệ cao trong giá bán xăng, dầu. Cụ thể: Chưa kể khoản thu quỹ bình ổn giá thì các loại thuế, phí chiếm khoảng 35% đối với mặt hàng xăng và gần 30% đối với các mặt hàng dầu. LÊ THANH
