Trong phiên chất vấn chiều 7-11, đại biểu Nguyễn Hữu Thông (đoàn Bình Thuận) đã đặt câu hỏi đối với Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan về vấn đề chỉ định xét nghiệm.
Ông Thông cho biết theo báo cáo của tổng thư ký Quốc hội và qua phản ánh của cử tri, hiện nay tình trạng lạm dụng chỉ định các dịch vụ kỹ thuật lâm sàng như xét nghiệm, nội soi, chẩn đoán hình ảnh, chỉ định các dịch vụ kỹ thuật cao và thuốc quá mức và không cần thiết trong khám, chữa bệnh, gây tốn kém cho người dân, nhất là người nghèo.
"Trước thực trạng trên trách nhiệm của Bộ Y tế như thế nào, Bộ đã có giải pháp gì căn cơ để khắc phục?"- đại biểu Thông đặt câu hỏi.
Trả lời chất vấn, Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho biết trong lĩnh vực y khoa, các thiết bị cận lâm sàng, đặc biệt là thiết bị hiện đại đã hỗ trợ rất nhiều cho các thầy thuốc trong quá trình chẩn bệnh, điều trị và theo dõi sau khi điều trị. Với sự phát triển của y khoa, có nhiều thiết bị tốt giúp chẩn đoán bệnh ngay từ giai đoạn đầu, người bệnh có cơ hội điều trị sớm, tốt hơn.
Chính vì vậy, thời gian qua ngành Y tế cũng đã tăng cường để có trang thiết bị tốt nhất cho người bệnh.
Bộ trưởng cũng nhìn nhận thực tế trong quá trình triển khai, có hiện tượng lạm dụng xét nghiệm quá mức cần thiết đối với người bệnh. Điều này dẫn đến tốn kém về chi phí, người bệnh bức xúc.
Việc đẩy những chi phí xét nghiệm, sử dụng dịch vụ kỹ thuật cao quá mức cũng sẽ ảnh hưởng đến quỹ BHYT. Trong khi Quỹ BHYT là quỹ toàn dân, tất cả cơ quan ban ngành, người dân cũng phải có trách nhiệm làm sao để quỹ ổn định và phát triển, phục vụ nhiệm vụ chăm sóc sức khoẻ cho người dân, chia sẻ giữa những đối tượng y tế tốt hơn.
Lý giải nguyên nhân của thực trạng trên, bà Đào Hồng Lan cho rằng có ba nguyên nhân chính.
Thứ nhất là nhận thức và trình độ của người chỉ định xét nghiệm. Nhiều khi làm sao muốn nhanh, chính xác cũng chỉ định xét nghiệm nhiều hơn. Do đó, cần có sự thay đổi nhận thức để chỉ định xét nghiệm có “tính hợp lý cao nhất”.
Thứ hai, trước đây sử dụng xã hội hoá, liên danh, liên kết rất nhiều. Điều này cũng dẫn đến việc phải thu hồi được nhiều tiền đã bỏ ra, đẩy vấn đề xét nghiệm lên. Thời gian vừa qua cũng đã có những vụ việc, vụ án và đã được chấn chỉnh.
Cuối cùng, theo Bộ trưởng, một phần nguyên nhân đến từ chính bản thân người bệnh khi họ cũng có nhu cầu được xét nghiệm.
"Hiện nay, Bộ Y tế cũng có việc người dân kiện rằng "tháng trước, hai tháng trước chúng tôi đi khám chưa phát hiện ra bệnh, mà giờ để như thế này", nếu chúng ta không có xét nghiệm phù hợp thì người dân cũng không hài lòng" - bà Đào Hồng Lan thông tin.
Cũng theo bà Lan, để khắc phục tình trạng này, trong thời gian vừa qua Bộ Y tế đã tăng cường các chỉ đạo liên quan đến việc tránh lạm dụng xét nghiệm, nâng cao chất lượng khám chữa bệnh. Điển hình là Luật Khám bệnh, chữa bệnh 2023 đã được thông qua hồi đầu năm, có nhiều quy định mới liên quan.
Đặc biệt, Quyết định 316/2016 của Thủ tướng liên quan đến việc nâng cao chất lượng cơ sở xét nghiệm, tránh người dân phải xét nghiệm nhiều lần.
"Từ 2016 đến nay và sẽ được triển khai đến năm 2025. Chúng tôi nghĩ đây là giải pháp hết sức thiết thực để làm định hướng cho cơ sở y tế triển khai thực hiện" - Bộ trưởng Bộ Y tế nói.
