Khi tết Nguyên đán tới gần, hoạt động thu và đổi tiền mới, tiền lì xì lại mọc lên như nấm với mức phí trên trời.
Phí tăng chóng mặt
Chỉ cần gõ cụm từ “đổi tiền lì xì”, “đổi tiền mới”… trên Google hay mạng xã hội, mọi người sẽ nhận được hàng chục ngàn kết quả. Theo đó, dịch vụ đổi tiền mới, tiền lì xì quảng cáo công khai với những lời có cánh như “nhận đổi tiền lẻ, tiền mới với phí rẻ cho cái tết ấm no”, “tiền mới nguyên cọc, mới 100%, đủ các mệnh giá”… Đáng chú ý, một số nơi còn quảng cáo số lượng tiền đổi không giới hạn, muốn bao nhiêu cũng được và giao hàng tận nơi.
Phục vụ tốt nhu cầu thanh toán, rút tiền
Trong chỉ thị về việc tăng cường các biện pháp đảm bảo đón tết Nguyên đán Quý Mão 2023 mới ban hành, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu NHNN tổ chức tốt công tác điều hòa và cung ứng tiền mặt, đáp ứng nhu cầu tiền mặt cho nền kinh tế cả về giá trị và cơ cấu mệnh giá.
Thủ tướng cũng yêu cầu NHNN chỉ đạo hệ thống tổ chức tín dụng tổ chức tốt các dịch vụ ngoại hối, tăng cường hoạt động đổi ngoại tệ phục vụ nhu cầu của du khách nước ngoài; phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng tăng cường kiểm tra, kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm trong hoạt động mua bán ngoại tệ, vàng và thực hiện đổi tiền không đúng quy định của pháp luật.
“Yêu cầu NHNN chỉ đạo tổ chức vận hành hệ thống bù trừ, chuyển mạch giao dịch tài chính đảm bảo hệ thống hoạt động ổn định, an toàn, thông suốt 24/24 giờ; phục vụ tốt nhu cầu thanh toán, nhu cầu rút tiền mặt qua hệ thống ATM tăng cao trước và trong dịp tết Nguyên đán” - công văn nêu rõ.
Tuy vậy, theo khảo sát của PV, mức phí đổi tiền mỗi nơi một kiểu và cao chót vót. Anh Đại, chủ một tài khoản Facebook, cho biết: Ở thời điểm này, đối với khách muốn đổi số tiền dưới 30 triệu đồng thì áp dụng chung mức phí là 5% cho tất cả mệnh giá từ 5.000 đến 50.000 đồng. Nếu khách muốn đổi trên 30 triệu đồng sẽ có mức phí mềm hơn, chỉ khoảng 4%.
Trong khi đó, có nơi lại thông báo mức phí 4% được áp dụng cho tất cả mệnh giá từ 1.000 đến 50.000 đồng và không giới hạn số lượng đổi tiền. Ngược lại, có nơi lại đẩy mức phí đổi tiền lẻ dưới 10 triệu đồng lên tới gần 30%. Cụ thể, nếu khách đổi tiền lẻ vài triệu đồng thì loại 1.000 đồng có mức phí 28%, 2.000 đồng có mức phí 22% và 5.000 đồng có mức phí 18%. Càng gần tết mức phí sẽ càng tăng cao hơn.
Với mức phí như trên, chị Thu Hằng (quận Bình Thạnh, TP.HCM), một khách hàng đang có nhu cầu đổi tiền lì xì, tính toán: Nếu muốn đổi 2 triệu đồng loại mệnh giá 1.000 đồng, khách hàng chỉ thực nhận hơn 1,4 triệu đồng vì trả phí 560.000 đồng; nếu đổi 2 triệu đồng loại mệnh giá 2.000 đồng thì tốn mức phí 220.000 đồng và thực nhận chỉ hơn 1,7 triệu đồng. “So với năm ngoái, hiện các mức phí này đã cao gấp đôi” - chị Hằng nhận xét.
Riêng đối với tiền 2 USD, rất nhiều tiệm báo mức giá là 55.000-60.000 đồng. Như vậy, so với tỉ giá trên thị trường tự do đang giao dịch phổ biến quanh mức 23.800 VND/USD thì khi đổi tiền 2 USD mới, khách hàng sẽ phải chịu tỉ giá bán cắt cổ lên tới 27.000-30.000 VND/USD.
Đối mặt với nguy cơ bị phạt
Từ gần 10 năm nay, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) không phát hành tiền lẻ mới đối với mệnh giá dưới 5.000 đồng vào dịp tết Nguyên đán, giúp tiết kiệm cho ngân sách nhiều ngàn tỉ đồng. Cơ quan này cũng khẳng định: Bất kỳ hành vi đổi tiền lẻ của tổ chức, cá nhân để hưởng chênh lệch, kiếm lời sẽ bị xử phạt theo quy định của pháp luật.
Cụ thể, Nghị định 88/2019 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tiền tệ và ngân hàng nêu rõ: Phạt tiền 20-40 triệu đồng đối với các cá nhân có hành vi vi phạm thực hiện đổi tiền không đúng quy định của pháp luật. Mức phạt tiền đối với tổ chức có cùng hành vi vi phạm bằng hai lần mức phạt tiền đối với cá nhân.
 |
| Dịch vụ đổi tiền mới, tiền lì xì lại bùng nổ vào dịp cận tết Nguyên đán. Ảnh: TL |
Trao đổi với Pháp Luật TP.HCM về vấn đề này, ông Nguyễn Đức Lệnh, Phó Giám đốc NHNN Chi nhánh TP.HCM, khẳng định: Việc trên mạng quảng cáo dịch vụ đổi tiền mới, tiền lẻ, tiền lì xì lấy phí là hành vi vi phạm pháp luật, vi phạm quy định của NHNN.
“Để hạn chế tình trạng đổi tiền mới, tiền lẻ lấy phí trên mạng và có chế tài xử lý kịp thời, rất cần có sự vào cuộc của nhiều cơ quan chức năng liên quan. Trong đó, các chi nhánh NHNN tỉnh, TP cần có sự phối hợp tốt với các đơn vị liên quan để hạn chế sai phạm phát sinh trong lĩnh vực tiền tệ, đảm bảo an ninh an toàn tiền tệ” - ông Lệnh nhấn mạnh.
Ông Lệnh cũng cho hay để đáp ứng nhu cầu thanh toán, phục vụ lưu thông hàng hóa tiền tệ thuận lợi, NHNN cung ứng và đáp ứng đủ tiền mặt về số lượng, cơ cấu và mệnh giá tiền thông qua hệ thống các tổ chức tín dụng. Qua đó có thể đáp ứng tốt nhất nhu cầu tiền mặt chất lượng, nhất là cho các doanh nghiệp thương mại, các siêu thị… vào dịp cuối năm và tết cổ truyền.
Sẵn sàng chi cả trăm triệu mua tiền độc lạ
Ngoài dịch vụ đổi tiền mới và tiền lẻ, các loại tiền độc lạ cũng được rao bán rất sôi động. Chẳng hạn với loại 52 tờ tiền của 50 nước khác nhau được rao bán với giá 400.000 đồng. Cũng loại sản phẩm này nhưng số lượng lên tới 100 tờ tiền của 100 nước khác nhau được rao bán với giá 2 triệu đồng.
Anh Chính Vương, chủ tiệm thegioitien.vn, chia sẻ: So với vài năm trước, năm nay sức mua các loại tiền độc lạ kém hơn. Đơn cử tại cửa hàng của tôi, số lượng đơn hàng vẫn nhiều nhưng giá trị đơn hàng nhỏ chỉ vài trăm ngàn, do khách hàng lựa chọn những mặt hàng có giá rẻ. Hiện loại tiền 2 USD hình con mèo, đồng xu mạ bạc, vàng của Úc, tiền Macao hình con mèo… được lựa chọn nhiều nhất.
Thực tế cho thấy trước đây những tiệm kinh doanh tiền độc lạ chủ yếu rao bán trên Facebook thì giờ đây còn bán trên cả các trang thương mại điện tử với giá cạnh tranh nhau rất khốc liệt.
Chị Thảo My, một người mê sưu tầm tiền cổ ở TP.HCM, cho biết: Phần lớn những người có nhu cầu mua tiền độc lạ thường là những người thích sưu tầm tiền nhiều hơn là những người mua vì tò mò. Tiêu chí đánh giá một tờ tiền độc lạ, tiền cổ hoàn hảo phải là loại siêu hiếm, vô cùng khó tìm nhưng nó lại có mẫu mã đẹp, màu sắc như mới và có dãy số serie cực đẹp. Với những người đam mê tiền cổ, tiền độc lạ, họ sẵn sàng chi từ vài chục đến cả trăm triệu đồng để sở hữu một tờ tiền cổ là chuyện bình thường.
