Chưa đồng thuận dùng ngân sách hỗ trợ chính sách BHXH

Trong dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) đang được lấy ý kiến, Bộ LĐ-TB&XH đề xuất bổ sung chế độ hưởng trợ cấp thai sản 2 triệu đồng cho người tham gia BHXH tự nguyện, kinh phí do ngân sách nhà nước đảm bảo. Tuy nhiên, trong góp ý mới đây, Bộ Tài chính đề nghị bố trí từ nguồn quỹ BHXH để thực hiện chính sách này.

Ngân sách đã hỗ trợ người tham gia BHXH tự nguyện

Theo Bộ Tài chính, để khuyến khích phát triển BHXH tự nguyện, ngân sách nhà nước đã hỗ trợ mức đóng BHXH cho nhóm này. Cụ thể, hỗ trợ 30% đối với người tham gia thuộc hộ nghèo, 25% đối với người tham gia thuộc hộ cận nghèo và 10% đối với đối tượng khác trên mức đóng BHXH hằng tháng tính theo mức chuẩn hộ nghèo khu vực nông thôn. Theo quy định tại Luật BHXH, mức hưởng được tính trên cơ sở mức đóng và thời gian đóng của người tham gia. Từ đó, Bộ Tài chính đưa ra quan điểm dùng quỹ BHXH để thực hiện chính sách.

Liên quan đến vấn đề này, Bộ LĐ-TB&XH cho biết hiện lao động đóng BHXH tự nguyện được hưởng hai chế độ dài hạn là hưu trí và tử tuất. Không được hưởng các chế độ khác là ốm đau, thai sản, bệnh nghề nghiệp như những người tham gia BHXH bắt buộc. Người tham gia BHXH tự nguyện không thấy các quyền lợi trước mắt, do đó chính sách BHXH hiện hành còn kém hấp dẫn đối với họ.

Vì vậy, dự thảo Luật BHXH vừa qua đã bổ sung quy định người lao động (NLĐ) tham gia BHXH tự nguyện khi sinh con có cơ hội được hưởng trợ cấp thai sản mà không phải đóng thêm tiền vào quỹ. Nguồn kinh phí chi trả sẽ do ngân sách nhà nước đảm bảo. Đây được cho là giải pháp để đa dạng, linh hoạt các chế độ BHXH, tăng tính hấp dẫn của BHXH tự nguyện nhằm thu hút người dân (đặc biệt là nhóm lao động trẻ tuổi) tham gia.

Nhân viên BHXH đang tư vấn cho người dân về các quyền lợi khi tham gia BHXH tự nguyện. Ảnh: VÕ HÀ

Về lý do tại sao dùng tiền từ ngân sách nhà nước chi trả, đại diện Bộ LĐ-TB&XH giải thích: “Mức đóng hiện nay của người tham gia BHXH tự nguyện chỉ cân đối được chế độ hưu trí và tử tuất. Nếu thêm chế độ thai sản, cần phải tăng mức đóng nhưng tăng mức đóng thì chính sách kém hấp dẫn nên cần hỗ trợ từ ngân sách nhà nước để mức đóng vẫn giữ nguyên mà quyền lợi thì tăng”.

Khó hỗ trợ tiền BHYT cho người không rút một lần

Cũng tại dự luật BHXH, Bộ LĐ-TB&XH đề xuất NLĐ khi đến tuổi nghỉ hưu mà đóng BHXH chưa đủ 15 năm để hưởng lương hưu có thể chọn hưởng trợ cấp hằng tháng từ quỹ BHXH cho thời gian trước khi đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội. Trong thời gian hưởng trợ cấp hằng tháng, NLĐ còn được hưởng BHYT do ngân sách nhà nước đảm bảo.

Về quy định này, Bộ Tài chính thống nhất chủ trương giảm năm đóng BHXH từ 20 năm như hiện nay xuống còn 15 năm. NLĐ hết tuổi lao động mà không đủ điều kiện hưởng lương hưu nếu không nhận BHXH một lần thì có thêm sự lựa chọn là được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội hằng tháng, được đóng BHYT... Tuy nhiên, không dùng tiền ngân sách để hỗ trợ thẻ BHYT mà chi từ quỹ BHXH.

“Ngân sách nhà nước hỗ trợ đóng BHYT cho đối tượng theo quy định tại Luật BHYT. Trường hợp các đối tượng này thuộc một trong các đối tượng tại Luật BHYT thì được ngân sách hỗ trợ, còn các đối tượng hưởng chế độ từ quỹ BHXH thì đề nghị chi trả BHYT từ quỹ BHXH” - Bộ Tài chính nêu.

Song song đó, Bộ Tài chính đề nghị cơ quan soạn thảo căn cứ nguyên nhân rút BHXH một lần để điều chỉnh chính sách cho phù hợp. Trong đó, cần bổ sung chính sách hỗ trợ học nghề, tạo việc làm cho NLĐ từ quỹ bảo hiểm thất nghiệp, nghiên cứu chính sách hỗ trợ NLĐ bị mất việc làm được vay vốn khắc phục khó khăn trong thời gian bị mất việc...

PHÚ PHONG