Vào dịp cuối năm và Tết Nguyên đán Giáp Thìn năm 2024, tình hình tội phạm hoạt động trên địa bàn TP.HCM có chiều hướng gia tăng cả về phương thức, thủ đoạn phạm tội ngày càng tinh vi, manh động và liều lĩnh.
Trước tình hình đó, Công an TP.HCM thông tin đến người dân các dạng tội phạm nổi lên trong thời gian gần đây và tội phạm gia tăng vào dịp cuối năm, dịp Tết để người dân nắm bắt và phòng tránh.
Tội phạm nổi lên gần đây
Tội phạm lợi dụng kinh doanh tiền ảo, tiền mã hóa lừa đảo, chiếm đoạt tài sản
Các đối tượng vẽ ra lời giới thiệu mỹ miều về “ứng dụng thuật toán ma trận thông minh” vận hành theo “công nghệ Blockchain" để đánh lừa người chơi, thu hút người tham gia mới từ các vùng nông thôn, người lớn tuổi, người không biết về công nghệ tài chính dụ dỗ họ đầu tư tài chính, tiền ảo... để sinh lời, lãi suất cao.
Chúng tạo ra một đội ngũ “chim mồi” gọi là đội ngũ chuyên gia đọc lệnh, thường xuyên đăng ảnh nhận lãi khủng, mua nhà, được xe, ăn chơi sang chảnh thì cũng là những sinh viên nghèo, người lao động phổ thông không bằng cấp.
Biện pháp phòng ngừa: Cá nhân, tổ chức cần tìm hiểu kỹ các quy định pháp luật hiện hành về đồng tiền đó. Chỉ đầu tư hoặc mua bán, dự trữ các loại tiền ảo khi được pháp luật cho phép và được công nhận trên lãnh thổ Việt Nam.
Tội phạm gọi điện thoại thông báo người thân, học sinh bị tai nạn cần tiền cấp cứu
Các đối tượng gọi điện, nhắn tin cho người thân, phụ huynh học sinh tự xưng là nhân viên y tế, y tá, bác sỹ, nhân viên bệnh viện hoặc giáo viên chủ nhiệm, thầy giáo, cô giáo thông báo người thân, học sinh bị tai nạn hiện đang nằm viện cấp cứu, nguy hiểm đến tính mạng, cần chuyển tiền ngay để phẫu thuật hoặc nhập viện.
Khi người thân, phụ huynh chuyển tiền các đối tượng nhanh chóng chiếm đoạt số tiền, rút tiền hoặc chuyển tiền qua các ví cá nhân hoặc mua hàng hóa trên mạng. Điều này gây khó khăn cho cơ quan chức năng trong việc truy tìm và thu hồi tài sản bị lừa đảo, chiếm đoạt.
Biện pháp phòng ngừa: Người dân nhận được các cuộc gọi thông báo từ bệnh viện, nhà trường về việc người thân, học sinh bị tai nạn đang cấp cứu tại bệnh viện phải bình tĩnh xác minh.
Tuyệt đối không chuyển tiền cho đối tượng, cần liên hệ ngay với cơ quan công an nơi gần nhất để thông báo và nhờ trợ giúp xác minh thông tin (nếu không thể xác minh bằng cách thông thường như nhờ người thân, gọi điện thoại trực tiếp...).
Tội phạm buôn, bán ma túy pha trộn trong thực phẩm, thuốc lá điện
Các loại hàng hóa (bánh, kẹo, thực phẩm chức năng, dược phẩm...) có chứa chất ma túy được sản xuất, đóng gói có phép của cơ quan chức năng
Hoặc ma túy được pha trộn, tẩm ướp, đóng gói dưới dạng thực phẩm, đồ uống, thảo mộc, thuốc lá điện tử...
Nếu vô tình sử dụng các loại hàng hóa, thực phẩm bị pha trộn, tẩm ướp này rất dễ ngộ độc, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng.
Biện pháp phòng ngừa: Người dân cần nêu cao tinh thần cảnh giác, thường xuyên cập nhật, theo dõi các thông tin tuyên truyền về tác hại của ma túy (đặc biệt là các loại ma túy mới); phương thức, thủ đoạn hoạt động của tội phạm về ma túy để nhận biết, phòng tránh các nguy cơ, rủi ro liên quan đến ma túy.
Giáo dục, khuyến cáo con em trong các độ tuổi thanh, thiếu niên không tham gia tàng trữ, sử dụng các chất ma túy. Thường xuyên quan tâm đến những biểu hiện về tâm sinh lý của con, em để sớm phát hiện những bất thường và để kịp thời có biện pháp.
Ghép mặt, giả giọng để lừa đảo
Các đối tượng sử dụng công nghệ Deepfake tạo ra giọng nói, khuôn mặt nhằm thực hiện cuộc gọi video giả làm người thân vay tiền; giả làm con, cháu đang du học nước ngoài gọi điện cho người thân chuyển tiền đóng học phí; giả tạo các tình huống khẩn cấp như người thân bị tai nạn cần tiền gấp để cấp cứu.
Các cuộc gọi video lừa đảo này thường có âm thanh, hình ảnh không rõ nét, tín hiệu chập chờn giống như trong khu vực sóng di động hoặc wifi yếu để nạn nhân khó phân biệt thật giả.
Biện pháp phòng ngừa: Người dân cảnh giác khi nhận bất kỳ tin nhắn, cuộc gọi video với nội dung vay, mượn tiền qua các ứng dụng mạng xã hội. Xác minh, kiểm tra lại thông tin bằng cách gọi lại số điện thoại di động của người thân để kiểm tra, đối chiếu thông tin.
Hạn chế đăng tải các thông tin cá nhân, hình ảnh, video... của mình và người thân lên mạng xã hội để tránh lộ, lọt thông tin để tội phạm lợi dụng. Trường hợp nghi ngờ đối tượng giả mạo trên mạng xã hội lừa đảo, chiếm đoạt tài sản cần báo ngay cho cơ quan công an gần nhất để được hỗ trợ, xử lý.
Tội phạm gia tăng cuối năm, dịp Tết
Tội phạm trộm cắp
Chúng tổ chức hoạt động theo băng nhóm, có từ 2 - 4 người, dùng xe máy chở nhau chạy quanh các tuyến đường, lợi dụng sơ hở hoặc mất cảnh giác của người dân trong việc bảo vệ tài sản của mình (thường xảy ra là từ 18 - 6 giờ).
Hoặc các đối tượng sẽ lợi dụng nhà đi vắng, ngủ quên khóa cửa, xe để trước nhà, để trong nhà mà không khóa cổ, không khóa cổng nhà... dùng kìm cộng lực, xà beng (thậm chí máy hàn, máy cắt cơ khí) để cắt mái tôn, cửa sổ, khoan ổ khóa; sử dụng băng keo dán kính, dùng búa đập vỡ kính (không tạo tiếng động) để đột nhập vào nhà lấy cắp tài sản.
Biện pháp phòng ngừa: Người dân luôn nâng cao cảnh giác, không được lơ là, thờ ơ, chủ quan đối với việc tự bảo vệ tài sản của mình. Khi ngủ hay ra khỏi nhà phải khoá cửa cẩn thận, có thể nhờ người thân, hàng xóm trông coi giúp.
Nên làm cửa 2 lớp, kiên cố và trang bị, lắp đặt camera giám sát. Đối với tài sản là xe máy nhất là xe tay ga, xe mới cần thay ổ khóa chìa tròn, gắn công tắc phụ, hệ thống báo động... Thường xuyên cảnh giác, phát hiện, hỗ trợ việc bắt giữ các đối tượng trộm cắp.
Tội phạm cướp, cướp giật tài sản tại ngân hàng, cơ sở kinh doanh vàng, bạc, đá quý
Các đối tượng thường khảo sát kỹ các ngân hàng, theo dõi di biến động, giờ giấc hoạt động để lên phương án gây án và cách tẩu thoát. Chúng thường trang bị hung khí nguy hiểm, manh động có thể sử dụng hung khí để chống trả lực lượng bảo vệ, nhân viên ngân hàng, người dân nếu không làm theo yêu cầu hoặc bị truy đuổi.
Khi thực hiện hành vi phạm tội, thường có 1 - 2 đối tượng di chuyển xe máy đến hiện trường, lợi dụng lúc phòng giao dịch, cơ sở kinh doanh vàng vắng khách, nhân viên bảo vệ mất cảnh giác, thiếu tập trung thì bất ngờ sử dụng vũ khí đe dọa, uy hiếp bảo vệ, nhân viên rồi cướp tiền, vàng tẩu thoát.
Các đối tượng sử dụng xe gian, biển số xe giả, đội mũ, đeo khẩu trang, bịt mặt, đi găng tay khi gây án để tránh bị nhận dạng, phát hiện.
Biện pháp phòng ngừa: Cần lắp đặt, trang bị hệ thống camera giám sát, hệ thống báo động hiện đại, đủ tiêu chuẩn. Lắp đặt đúng vị trí có khả năng theo dõi, kiểm soát được từ bên ngoài và bên trong trụ sở giao dịch.
Video thu được phải có chất lượng tốt, độ phân giải cao, rõ nét để phục vụ quá trình điều tra, truy xét, nhận dạng đối tượng, phương tiện gây án, hướng đến và đi của đối tượng.
Hệ thống báo động, phát tín hiệu khẩn cấp được kết nối với cơ quan công an nơi gần nhất và được bố trí ở những nơi nhân viên có thể dễ dàng tiếp cận, kích hoạt trong trường hợp khẩn cấp.
Phối hợp chặt chẽ với cơ quan chức năng có thẩm quyền trên địa bàn nhằm tăng cường ổn định trật tự, kịp thời có biện pháp ngăn ngừa tội phạm.
Gia tăng các biện pháp bảo vệ, phòng ngừa, đặc biệt trong trong quá trình vận chuyển tiền, vàng cần chọn thời gian, cung đường di chuyển hợp lý, phương tiện chuyên dụng, phương án bảo vệ và cách xử lý khi gặp các tình huống bất ngờ.
Thường xuyên thông báo đến khách hàng nâng cao tinh thần cảnh giác, chú ý quan sát, có ý thức bảo vệ tài sản khi đến giao dịch và ra về. Nếu mang theo tải sản lớn, cần có người đi cùng và di chuyển trên phương tiện phù hợp.
Cho vay nặng lãi, tín dụng đen
Các đối tượng xây dựng các trang web, app (ứng dụng) như: Vaynhanhtphcm.net và dichvuvay.net; http://vaytien-kinhdoanh.com, http://vaytien- doanhnghiep.com...; baovay, goldvay, sugarvay, ezvay, Ppvay, dodong, bigcash... chạy quảng cáo trên các nền tảng xã hội. Chúng còn phát tờ rơi quảng cáo, sử dụng số hotline để đăng quảng cáo nhằm tìm kiếm người có nhu cầu vay tiền.
Khi người vay tiền gọi đến số hotline, nhân viên sẽ tư vấn về lãi suất, thời hạn, cách thức đóng tiền lãi, gốc, phí dịch vụ môi giới. Đặc biệt không cần thế chấp tài sản, chỉ cần có CCCD, thế chấp bằng danh bạ điện thoại, hình ảnh (có thể là hình ảnh, video khỏa thân)…
Các tổ chức tín dụng đen, các ứng dụng thường có đặc điểm hoạt động lén lút, trao đổi trong các nhóm kín, không minh bạch; liên quan đến người nước ngoài; sử dụng các thành tựu khoa học, công nghệ cao; núp bóng doanh nghiệp cho vay trực tuyến; thường xuyên thay tên, đổi họ nhằm tránh sự theo dõi của cơ quan chức năng.
Khi nạn nhân cài đặt ứng dụng vay tiền và để lại thông tin sẽ có đối tượng liên hệ, mời chào cho vay và hướng dẫn cài đặt ứng dụng vay khác.
Biện pháp phòng ngừa: Nâng cao tinh thần cảnh giác, nhận biết, không tham gia giao dịch đối với tội phạm liên quan đến hoạt động tín dụng đen.
Tích cực báo tin, tố giác trực tiếp đến cơ quan công an hoặc trực tuyến qua các trang mạng xã hội của cơ quan công an về các trang web, số điện thoại có hành vi quảng cáo cho vay có dấu hiệu hoạt động tín dụng đen; các hành vi khủng bố tinh thần, đe dọa để đòi nợ...
Trường hợp bị các đối tượng khủng bố, vu khống để đòi nợ, nạn nhân nên ghi âm các cuộc điện thoại, lưu giữ hình ảnh, tin nhắn chứa hình và thông tin vu khống, bôi nhọ danh dự, nhân phẩm để làm chứng cứ phục vụ công tác điều tra.
Trong quá trình sử dụng mạng xã hội, ứng dụng trên điện thoại di động hoặc giao dịch trên các trang wed ,người dân nên chú ý việc bảo vệ dữ liệu, thông tin cá nhân, tránh để các đối tượng thu thập, khai thác sử dụng vào mục đích xấu như đòi nợ, lừa đảo.
