Công bố kết luận thanh tra vụ Thủ Thiêm

Ngày 25-6, Thanh tra Chính phủ công bố kết luận thanh tra liên quan đến khu đô thị mới (KĐTM) Thủ Thiêm. Hàng loạt sai phạm đã được chỉ ra.

Tính chi phí đầu tư thấp, chủ đầu tư hưởng lợi lớn

Kết luận thanh tra (KLTT) đã chỉ ra nhiều khuyết điểm, vi phạm của TP.HCM trong quá trình thực hiện đầu tư, xây dựng KĐTM Thủ Thiêm.

Cụ thể, TP ban hành Điều lệ quản lý xây dựng KĐTM Thủ Thiêm chưa đầy đủ, kịp thời, TP không thực hiện việc lập các dự án theo thứ tự ưu tiên và trình duyệt theo ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. TP.HCM chỉ lập, trình, duyệt dự án khi đã có nhà đầu tư tham gia, dẫn đến việc đầu tư xây dựng các dự án thiếu đồng bộ, khó quản lý, có nơi buông lỏng quản lý việc đầu tư xây dựng, chậm triển khai đầu tư xây dựng...

Về chi phí đầu tư, Thường trực Thành ủy, UBND TP phê duyệt chi phí đầu tư bình quân 1 m² đất thương mại - dịch vụ - nhà ở trong KĐT Thủ Thiêm là 26 triệu đồng/m². Trong khi giá ban đầu các sở, ngành đề xuất là gấp đôi con số này. “Việc lấy giá 26 triệu đồng/m² làm giá tối thiểu để xác định giá trị quyền sử dụng đất (SDĐ) theo phương pháp thặng dư hoặc tự thỏa thuận khi giao đất cho nhà đầu tư tại các dự án trong KĐTM Thủ Thiêm là không đầy đủ, thiếu chính xác và không đúng quy định” - Thanh tra Chính phủ đánh giá.

Đơn giá 26 triệu đồng/m² này cũng đã được dùng để tính tiền SDĐ thanh toán đối ứng cho các dự án BT, nhất là các dự án đầu tư hạ tầng kỹ thuật phục vụ cho chính KĐTM Thủ Thiêm đã được chỉ định nhà đầu tư; hoặc giao đất có thu tiền SDĐ không thông qua hình thức đấu giá đất theo quy định. Từ đó, các nhà đầu tư được hưởng lợi do chênh lệch giá đất lớn (chênh lệch địa tô) từ việc được đầu tư hạ tầng kỹ thuật chính theo hình thức hợp đồng BT.

Trong khi toàn bộ hơn 220 ha quỹ đất trong KĐTM Thủ Thiêm có được từ nguồn vốn ngân sách nhưng TP đã sử dụng chủ yếu để thanh toán đối ứng cho các dự án BT được chỉ định nhà đầu tư không qua đấu thầu dự án, đấu giá quyền SDĐ là vi phạm về đấu thầu và quản lý SDĐ đai.

Trách nhiệm liên quan thuộc các sở, ngành như KH&ĐT, Tài chính, TN&MT, Xây dựng, Ban quản lý KĐTM Thủ Thiêm.

Cử tri quận 2 phát biểu các vấn đề  về khu đô thị mới Thủ Thiêm trong một lần tiếp xúc với ĐBQH. Ảnh: HOÀNG GIANG

Sai phạm trong việc thực hiện 4 tuyến đường

Theo KLTT, UBND TP.HCM chấp thuận chủ trương chỉ định giao cho Công ty cổ phần Đại Quang Minh là nhà đầu tư dự án bốn tuyến đường nhưng chưa đánh giá kinh nghiệm, năng lực tài chính của nhà đầu tư… là chưa thực hiện đúng quy định về đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư.

UBND TP đã phê duyệt dự án, phê duyệt tổng mức đầu tư là hơn 12.000 tỉ đồng cho việc xây dựng bốn tuyến đường khi chưa làm rõ ý kiến của các sở, ngành liên quan. Qua thanh tra phát hiện một số khoản phê duyệt không đúng quy định với tổng giá trị hơn 1.500 tỉ đồng.

Cũng theo KLTT, Công ty cổ phần Đại Quang Minh đang hạch toán chi phí, trong đó có hơn 25 tỉ đồng không đủ điều kiện để quyết toán trong chi phí cho dự án này.

UBND TP.HCM chấp thuận cho chỉ định bổ sung hai dự án vào hợp đồng BT bốn tuyến đường chính (gồm quảng trường trung tâm, công viên bờ sông và khu lâm viên sinh thái thuộc vùng châu thổ phía Nam, trong đó có hạng mục kè bờ dọc sông Sài Gòn đoạn bao quanh KĐTM Thủ Thiêm), đồng thời giao, phê duyệt tiền SDĐ bảy lô đất và ký hợp đồng BT bổ sung giá trị gần 2.000 tỉ đồng khi chưa có dự án được phê duyệt là không đúng quy định về quản lý đầu tư.

Hiện nay theo báo cáo của UBND TP, đã hủy bỏ chủ trương giao bảy lô đất trên và tổ chức bán đấu giá quyền SDĐ theo quy định.

Ngoài ra, quá trình đầu tư, xây dựng, Công ty cổ phần Đại Quang Minh không thực hiện thông báo ngày khởi công, thi công khi chưa có giấy phép xây dựng tại nhiều hạng mục công trình. Hầu hết dự án thành phần chưa thực hiện đúng tiến độ được duyệt nhưng các cơ quan chức năng của TP.HCM chưa kiểm tra, xử lý kịp thời.

Từ đó tổng Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo giao cho Kiểm toán Nhà nước trong quá trình kiểm toán xác định lại tổng mức đầu tư và giá trị tiền SDĐ theo giá thị trường nhằm tránh thất thoát tiền của Nhà nước.

Đề nghị kiểm toán xem xét gần 4.000 tỉ đồng chênh lệch giảm giữa các quyết định phê duyệt giá trị quyền SDĐ để thanh toán cho dự án BT bốn tuyến đường chính thiếu căn cứ; hơn 1.700 tỉ đồng các khoản do phê duyệt tổng mức đầu tư của các dự án BT tăng sai và hơn 25 tỉ đồng chi phí không đủ điều kiện quyết toán vào dự án của Công ty Đại Quang Minh.

Thanh tra Chính phủ kiến nghị UBND TP.HCM thu hồi tiền SDĐ dự kiến thanh toán cho các dự án BT bổ sung đối với Công ty Đại Quang Minh là 1.800 tỉ đồng và lãi suất chậm nộp từ khi phát sinh đến nay.

Về vấn đề tái định cư

Liên quan đến vấn đề tái định cư (TĐC), KLTT cho biết: Tại thời điểm thanh tra, các dự án thuộc khu TĐC 38,4 ha đã được Thanh tra Bộ Xây dựng, Kiểm toán Nhà nước thực hiện kiểm tra và có kết luận. Tuy nhiên, thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thường trực Chính phủ, Thanh tra Chính phủ đã đề nghị TP báo cáo và cung cấp hồ sơ bổ sung.

Theo KLTT, bước đầu cho thấy trong bốn dự án đầu tư xây dựng khu TĐC, có ba dự án được các nhà đầu tư xây dựng hoàn thành, bàn giao và thanh toán với TP để bố trí TĐC.

Hiện nay do chưa bố trí TĐC nên TP tiếp tục cho đấu giá để chuyển sang nhà ở thương mại. Còn lại một dự án 1.330 căn hộ đã được nhà đầu tư thay đổi thiết kế từ nhà ở TĐC sang nhà ở thương mại, chuyển nhượng cho người sử dụng 1.122/1.228 căn hộ. Đồng thời, TP đã thanh lý hợp đồng đầu tư xây dựng khu TĐC khi chưa có ý kiến chấp thuận của Thủ tướng Chính phủ về việc giao đất là không đúng quy định của Luật Đất đai năm 2013.