'Đứng đầu mà độc đoán, chuyên quyền thì làm sao dân chủ'

Cùng dự cuộc họp báo còn có ông Đinh Thế Huynh - Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương, Ủy viên Bộ Chính trị khóa XII; ông Thuận Hữu - Tổng Biên tập báoNhân Dân; ông Nguyễn Thế Kỷ - Phó ban Tuyên giáo Trung ương; ông Trương Minh Tuấn - Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông; ông Mai Văn Chính - Phó ban Tổ chức Trung ương; ông Lê Quang Vĩnh - Phó Chánh Văn phòng Trung ương.

Mở đầu cuộc họp báo, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng có lời cảm ơn báo chí đã “hết sức vất vả, căng thẳng tác nghiệp” đưa tin Đại hội.

Ông chân thành: “Đại hội vỗ tay nhiều quá, dài quá, không khí rất hân hoan, phấn khởi. Tôi không quan sát hết, nhưng nhà báo với đôi mắt tinh tường, đôi tai thính còn hiểu biết hơn tôi nhiều”.

Cuộc họp báo chỉ kéo dài hơn 30 phút, với câu hỏi đầu tiên từ VTV về cảm nghĩ của Tổng bí thư khi được tiếp tục tín nhiệm bầu làm người đứng đầu Đảng.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đáp: "Hơi bất ngờ với tôi, khó trả lời. Tôi nghĩ thế nào, nói chân thành thế. Tôi không ngờ mình lại được Đại hội tín nhiệm, giới thiệu, bầu tôi vào BCH Trung ương, rồi được Trung ương họp phiên thứ nhất bầu làm Tổng bí thư, với số phiếu ủng hộ gần như 100% tuyệt đối. Đấy là tôi bất ngờ.

Bất ngờ vì sao? Tuổi tôi đã cao, sức khỏe có hạn, trình độ có hạn. Tôi đã xin nghỉ rồi, nhưng vì trách nhiệm Đảng giao thì với tư cách đảng viên phải thực hiện trách nhiệm của mình.

Tôi xúc động trước tình cảm của đồng bào, đồng chí, anh em bạn bè quốc tế, đã nhắn gửi, bày tỏ tình cảm, giao trách nhiệm cho chúng tôi. Gọi là gửi gắm, nhưng cũng là giao trách nhiệm.

Nhưng tôi cũng lo lắng, vì công việc sắp tới còn nặng nề, mà trách nhiệm gánh vác thì lớn. Tình hình diễn biến trong nước, quốc tế thế này, thời cơ thuận lợi có, nhưng thách thức khó khăn cũng nhiều, nhiều thứ phải làm, đòi hỏi nỗ lực rất lớn".

Người Lao động: Thưa Tổng Bí thư, Trung ương khóa XI có nhiều đổi mới dân chủ như lấy tín nhiệm, chất vấn trong Đảng. Vậy đổi mới tiếp theo thế nào. Trung ương khóa XII tới đây có tiến tới tranh cử, hay bầu cử trực tiếp các chức danh lãnh đạo của Đảng?

+ Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng: Câu hỏi không nằm trong phạm vi của Đại hội. Đại hội không làm việc đó. Nhưng đây là công việc thường xuyên làm.

Trong nhiệm kỳ qua có nhiều cái mới, nhất là việc thực hiện Nghị quyết Trung ương 4. Lần đầu tiên trong lịch sử đã lấy phiếu tín nhiệm, đề nghị QH lấy phiếu tín nhiệm cơ quan công quyền, cơ quan lãnh đạo các cấp. Kiểm nghiệm xem tín nhiệm của các đồng chí lãnh đạo đến đâu, để kịp thời chấn chỉnh. Lần đầu tiên làm quy hoạch cán bộ cấp chiến lược, và vừa rồi công tác nhân sự Đại hội XII diễn ra tốt đẹp, trọn vẹn.

Đại hội này là lần đầu tiên Ban chấp hành bầu một lần được đủ danh sách 19 người vào Bộ Chính trị. Khóa trước bầu thiếu, sau phải bổ sung.

Còn ở Đại hội, bầu một lần được đủ 180 ủy viên chính thức, 20 ủy viên dự khuyết. Tất cả đều trúng cử với số phiếu cao, người thấp nhất cũng 62%. Nhiều người quá bán, nhưng chỉ lấy ngần đó thôi. Không khí đoàn kết, phấn khởi.

.Vnexpress: Khi nhận nhiệm vụ Tổng bí thư nhiệm kỳ khóa XI, ông có đánh giá chất vấn trong Đảng đảm bảo dân chủ nhưng khóa vừa qua còn làm khá ít. Tổng Bí thư đánh giá thế nào hoạt động này trong nhiệm kỳ qua và việc thực hiện sắp tới trong nhiệm kỳ của ông?

+ Chất vấn trong Đảng mới thực hiện gần đây. Đây là nội dung quan trọng, phát huy dân chủ mạnh mẽ trong sinh hoạt trong Đảng. Là một hình thức giám sát của BCH Trung ương đối với các vị lãnh đạo.

Chất vấn là hỏi và trả lời, làm rõ thêm, xem trách nhiệm đến đâu. Chất vấn trong Đảng mới làm. Hội nghị Trung ương nào cũng tiến hành chất vấn và trả lời chất vấn. Tất nhiên chưa được nhiều lắm, và thời gian cũng có hạn.

Tôi cũng được chất vấn, và xin trả lời tại Hội nghị Trung ương, giải tỏa, giải đáp tâm tư, thắc mắc, nhờ vậy quan hệ anh em đồng chí tốt hơn.

Theo quy chế làm việc, sắp tới tiếp tục chất vấn.

Nghị quyết Trung ương 4 còn đề ra nhiều việc phải làm, phải kiên trì, kiên quyết thực hiện. Không phải làm một lần là xong.

Phải tiếp tục đào tạo, lựa chọn cán bộ, tạo điều kiện anh em trẻ vào cơ quan lãnh đạo nhiều hơn. Bộ Chính trị lần này trẻ hóa nhiều. Trong 19 đồng chí , tôi chưa kịp tính, chỉ còn 7 người là Bộ Chính trị khóa trước ở lại. Lần đầu tiên, Bộ Chính trị có ủy viên trẻ như đồng chí Thưởng (Võ Văn Thưởng), sinh năm 1970. Rồi thêm đồng chí Mai (Trương Thị Mai), thành ba nữ. Chưa bao giờ nhiều nữ như thế. Tôi đi Mỹ, đề nghị chị Phóng (Tòng Thị Phóng – Phó chủ tịch QH, Ủy viên Bộ Chính trị khóa XI, nay tiếp tục tái cử khóa XII) đi cùng. Nước ngoài họ hỏi dân chủ bình đẳng, nhân quyền, tôi đề nghị chị Phóng họp với bà con Việt kiều. Có oai vệ không? Vừa nữ, vừa dân tộc như thế mà người ta cứ nói mình vi phạm dân chủ nhân quyền, bình đẳng giới!

Còn nhiều việc phải làm nữa, nhất là trong công tác cán bộ, nhất là phát huy trách nhiệm người đứng đầu, giám sát quyền lực, hạn chế, kiểm soát được tham nhũng.

.BBC Việt ngữ: Chúc mừng Tổng Bí thư duy trì cương vị của mình. Mở đầu cuộc họp báo, ông nói tuổi nay đã cao so với mọi người trong Bộ Chính trị, và có nói đến thế hệ lãnh đạo mới trong Bộ Chính trị. Vậy trong nhiệm kỳ này, ông có kế hoạch, lộ trình nào để tìm kiếm người có tài, đức, trẻ, gánh vác, kế nhiệm mình? Nếu có thì lộ trình đó thế nào, bao lâu?

+ Nhiều đồng chí anh em chúc mừng tôi. Nhưng tôi không biết chúc mừng hay chúc lo.

Việc bạn nêu cũng là lo làm sao đào tạo bồi dưỡng được cán bộ trẻ. Đảng nói phải đào tạo được cán bộ, tre già măng mọc. Phải liên tục kế thừa 3 độ tuổi. Già quá không được mà trẻ quá cũng không được. Phải như mũi tre 3 lớp mới thấm gốc, phát triển bền vững được.

Lo cán bộ trẻ là nhiệm vụ chiến lược, lâu dài, có kế hoạch. Vừa qua đã cố gắng làm một bước, nhưng còn nhiều việc phải làm. Trong cơ quan lãnh đạo tỷ lệ trẻ còn ít, đòi hỏi phải có kế hoạch, suy nghĩ đào tạo. Phải có cái tâm, quan tâm chăm lo anh chị em trẻ. Trẻ nhiều, được đào tạo bải bàn.

Nhân tài không thiếu. Lớp trẻ được tiếp xúc phương tiện thông tin hiện đại, có nhiều kiến thức hơn chúng tôi ngày xưa. Nhưng bao giờ trẻ hóa được thật khó trả lời. Vì phải có kế hoạch bài bản. Chứ hứa 5-3 năm nữa là không khả thi, là có gì đó ảo tưởng.

.Dân trí: Kết quả bầu Bộ Chính trị ở Hội nghị thứ nhất BCH Trung ương khóa XII có đúng phương án như khóa XI chuẩn bị không, thưa ông?

+ Câu hỏi này đi sâu công tác nhân sự.

Bạn hỏi kết quả bầu cử có đúng phương hướng công tác nhân sự không? Tôi xin đảm bảo 100% đúng. Phương án rộng lắm. Chọn ai, tiêu chuẩn cơ cấu, tỉ lệ trẻ, già đã trình Đại hội. Ra Đại hội còn giới thiệu thêm. Dù thêm 1-2 người hay có cá nhân xin rút, người đề cử xin rút đề cử… cũng báo cáo Đoàn Chủ tịch.

Theo Quy chế bầu cử Đại hội, Đoàn Chủ tịch xem xét ý kiến đề xuất, giới thiệu, bày tỏ ý kiến, nhưng quyền quyết là Đại hội. Mà làm dân chủ chứ không phải giơ tay ào ào. Làm phiếu, kiểm phiếu, công bố xem Đại hội đồng ý cho rút không.

Lần này, Trung ương bầu Bộ Chính trị, có đồng chí được khóa trước giới thiệu thì không trúng, và có đồng chí không được khóa trước giới thiệu, nhưng Trung ương đề cử bổ sung, lại trúng.

Dân chủ đến thế là cùng! Đại hội lần này là Đại hội biểu thị tinh thần dân chủ, đoàn kết, kỷ cương, trí tuệ.

.AFP: Dưới sự lãnh đạo tiếp tục của ông, Việt Nam có thể trở thành đất nước giàu mạnh hơn, dân chủ hơn không?

+ Câu hỏi này mang tầm chiến lược, xa quá.

Cá nhân tôi là một bộ phận của tập thể. Tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách. Không phải cá nhân độc đoán chuyên quyền. Dù Đảng lãnh đạo nhưng thông qua tập thể, dân chủ, đồng thời đề cao trách nhiệm cá nhân.

Lãnh đạo tập thể nhưng cá nhân phụ trách, phát huy vai trò người đứng đầu. Đứng đầu mà độc đoán, chuyên quyền thì có gọi dân chủ không? Một số nước dân chủ nhưng cá nhân quyết định tất, ai dân chủ hơn ai?

Có thực hiện dân giàu, dân chủ hơn không? Khẩu hiệu xây dựng Việt Nam dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh là mục tiêu lâu dài. Trước mắt phải sớm trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại.

Dân chủ thì chắc các bạn biết hơn tôi. Dân chủ là qua sinh hoạt QH, HĐND, đoàn thể chính trị - xã hội. Hàng mấy trăm, hàng nghìn tổ chức ra đời, hoạt động nhưng phải làm sao vẫn có kỷ cương. Một đất nước mà không có kỷ cương thì rối loạn. Dân chủ - kỷ cương đi liền với nhau. Kỷ cương trên cơ sở phát huy dân chủ. Không tuyệt đối hóa mặt nào. Phiến diện là thất bại.

Tại phiên bế mạc đại hội sáng 28-1, Đoàn Chủ tịch đã báo cáo kết quả bỏ phiếu bầu tại Hội nghị Trung ương lần thứ nhất BCH khóa XII ngày 27-1. Hội nghị đã bầu 19 ủy viên Bộ Chính trị, ba thành viên Ban Bí thư, 21 ủy viên Ủy ban Kiểm tra Trung ương (Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương là ông Trần Quốc Vượng).