Tại phiên thảo luận của Quốc hội về tình hình kinh tế - xã hội sáng nay 30-10, Phó Thủ tướng Lê Thành Long đã báo cáo, giải trình thêm nhiều nội dung được đại biểu quan tâm, từ điều hành kinh tế, giải ngân đầu tư công, thị trường vàng, bất động sản, đến giáo dục và công tác xây dựng pháp luật.
Ông khẳng định Chính phủ đặt mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2025 đạt 8% và phấn đấu từ năm 2026 trở đi có thể đạt mức hai con số.
Nỗ lực lớn trong bối cảnh nhiều biến động
Phó Thủ tướng Lê Thành Long cho biết trong nhiệm kỳ 2020-2025, nếu loại trừ năm chịu ảnh hưởng nặng nề của dịch COVID-19, tốc độ tăng trưởng GDP bình quân đạt 6,3%, nhỉnh hơn giai đoạn 2015-2020 (6,2%). Năng suất lao động năm 2025 dự kiến tăng 6,85%, vượt mục tiêu 5,5%, và đóng góp của TFP (năng suất nhân tố tổng hợp) đạt khoảng 47%.
Theo ông, những con số này càng có ý nghĩa nếu đặt trong bối cảnh thế giới đầy biến động, chiến sự kéo dài ở châu Âu, căng thẳng địa chính trị ngay trong khu vực, và những thay đổi khó lường trong chính sách thương mại, tài chính toàn cầu.
“Gần như cả hệ thống nguyên tắc của thương mại quốc tế được xây dựng từ GATT đến WTO đang bị xáo trộn. Có lúc, kinh tế thế giới phụ thuộc vào hứng chí của một vài người, điều mà sách vở cũng chưa dạy” - Phó Thủ tướng nói và nhấn mạnh những kết quả Việt Nam đạt được là nỗ lực rất lớn của cả hệ thống chính trị, dưới sự lãnh đạo của Trung ương, Bộ Chính trị và Tổng Bí thư.
Về giải ngân vốn đầu tư công, Phó Thủ tướng cho biết tính đến ngày 23-10, tỉ lệ giải ngân đạt 51,7%, cao hơn cùng kỳ năm ngoái (51,5%), tương đương 465.000 tỉ đồng, tăng 116.000 tỉ đồng so với cùng kỳ.
“Gần như cả hệ thống nguyên tắc của thương mại quốc tế được xây dựng từ GATT đến WTO đang bị xáo trộn. Có lúc, kinh tế thế giới phụ thuộc vào hứng chí của một vài người, điều mà sách vở cũng chưa dạy”
Tuy nhiên, ông thừa nhận “chưa đạt kỳ vọng” dù Chính phủ liên tục họp, giao ban, đôn đốc. Một số nguyên nhân được chỉ ra, như số lượng dự án giảm mạnh để tập trung nguồn lực. Nếu giai đoạn 2015-2020 có hơn 12.000 dự án, thì giai đoạn 2021-2025 chỉ còn dưới 5.000, hướng tới 2026-2030 còn dưới 3.000 dự án.
Cơ chế, chính sách tháo gỡ có độ trễ, đặc biệt liên quan đến phân cấp, khoáng sản, thủ tục đầu tư; sắp xếp tổ chức bộ máy hành chính cũng ảnh hưởng tiến độ do thay đổi đầu mối, bàn giao công việc.
Phó Thủ tướng cho biết Chính phủ đặt mục tiêu giải ngân hết kế hoạch năm 2025, đồng thời mong Quốc hội và cử tri chia sẻ, đồng hành trong quá trình tháo gỡ.
Kiểm soát thị trường vàng, giá nhà
Liên quan thị trường vàng, Phó Thủ tướng Lê Thành Long thẳng thắn thừa nhận giá vàng trong nước có thời điểm chênh lệch gần 20 triệu đồng/lượng so với thế giới, dù có lúc thu hẹp chỉ còn 1 triệu đồng. Nguyên nhân, theo ông, đến từ biến động địa chính trị, chính sách kinh tế của các nước lớn và yếu tố tâm lý trong nước.
Chính phủ đã triển khai nhiều giải pháp như tăng cường thanh tra, kiểm soát. Sửa đổi Nghị định 24 nhằm giảm độc quyền vàng miếng. Nghiên cứu thành lập sàn giao dịch vàng quốc gia để minh bạch hóa thị trường.
“GDP của chúng ta năm 2024 khoảng 12 triệu tỉ đồng, trong khi doanh số giao dịch vàng 9 tháng đầu năm 2025 đã lên tới 23,3 nghìn tỉ đồng” - Phó Thủ tướng cung cấp thêm thông tin đáng chú ý về quy mô của thị trường này.
Một vấn đề khác được Phó Thủ tướng Lê Thành Long đề cập là giá nhà đất tăng mạnh, khiến nhiều người dân khó tiếp cận. Chính phủ đang thực hiện các giải pháp tổng thể, trong đó có việc trình Quốc hội nghị quyết xử lý một số vấn đề cấp thiết trong Luật Đất đai, nhất là cơ chế định giá đất.
Ông cũng nhấn mạnh chương trình 1 triệu căn nhà ở xã hội là một trọng tâm. Đến nay, đã có 165 dự án hoàn thành, tương đương 117.000 căn; tổng hợp các dự án đã khởi công và được chấp thuận chủ trương đầu tư, đến cuối năm 2025 có thể đạt hoặc vượt 60% chỉ tiêu.
Thay đổi tư duy từ tập trung quản lý sang kiến tạo phát triển
Về công tác xây dựng pháp luật, Phó Thủ tướng nhấn mạnh tinh thần của Nghị quyết 66, coi đây là một bước đổi mới căn bản.
Theo đó, tư duy xây dựng pháp luật cần chuyển từ “tập trung quản lý” sang “kiến tạo phát triển”, giảm bớt chi tiết ràng buộc, tăng tính nguyên tắc để Chính phủ và các chủ thể có không gian linh hoạt khi triển khai.
Quy trình lập pháp cũng cần được cải tiến theo hướng ngắn gọn, bám sát thực tiễn, để “vấn đề phát sinh đến đâu thì xử lý đến đó”. Cơ quan chủ trì soạn thảo phải chịu trách nhiệm đến cùng với chất lượng văn bản.
“Thực tế thời gian qua cho thấy đổi mới trong công tác pháp luật đã góp phần tháo gỡ điểm nghẽn, thúc đẩy mô hình chính quyền hai cấp, và tạo động lực cho phát triển" - ông nói.
Phó Thủ tướng khẳng định, thời gian tới, Chính phủ sẽ chỉ đạo các bộ, ngành và địa phương thực hiện quyết liệt các nội dung nêu trong Nghị quyết 66, cũng như các định hướng mà Quốc hội đã đề ra, nhằm tạo chuyển biến mạnh mẽ trong phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2025-2026 và các năm tiếp theo.
Nghị quyết 71 - đột phá lớn trên nhiều phương diện
Phó Thủ tướng Lê Thành Long cũng cho rằng Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị là “một đột phá lớn” trên nhiều phương diện. Chính phủ sẽ tập trung chỉ đạo tổ chức thực hiện, bởi điều kiện vật chất, ngân sách đã cho phép, quan trọng là quyết tâm chính trị.
Liên quan Thông tư 19 về kỷ luật học sinh, nội dung thu hút nhiều ý kiến, ông cho biết Thủ tướng đã yêu cầu Bộ GD&ĐT nắm sát dư luận, tiếp thu ý kiến Quốc hội và báo chí để kịp thời sửa đổi, bổ sung nếu cần thiết.
“Thông tư 19 là sửa đổi Thông tư 08, năm 1988, tức gần 40 năm mới sửa được. Rất nhiều đời Bộ trưởng đã bàn thảo nhưng chưa thực hiện. Đây là một việc làm rất bản lĩnh của Bộ GD&ĐT, chúng ta cần ghi nhận” - Phó Thủ tướng nói và chia sẻ thêm triết lý của chính sách này là không để gián đoạn quá trình giáo dục, đặc biệt với học sinh ở độ tuổi nhạy cảm, đồng thời phù hợp xu hướng của nhiều nước phát triển.
