Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vừa tổ chức Hội nghị “Chuyên đề công tác thanh toán tại tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán”.
Tại đây, Phó Thống đốc NHNN Phạm Tiến Dũng chia sẻ: Vào giai đoạn 2008-2010, chỉ có 8 công ty trung gian thanh toán (TGTT) được NHNN cấp giấy phép hoạt động thí điểm. Đến nay NHNN đã cấp giấy phép hoạt động cho tổng cộng 51 tổ chức cung ứng dịch vụ TGTT, xử lý 7-8 tỉ giao dịch mỗi năm.
Số lượng TGTT "nở rộ"
Báo cáo kết quả hoạt động và công tác bảo đảm an ninh, an toàn trong cung ứng dịch vụ TGTT, ông Phạm Anh Tuấn - Vụ trưởng Vụ Thanh toán cho biết: Hiện nay các tổ chức TGTT hầu hết cung cấp đầy đủ các dịch vụ cơ bản như ví điện tử, thu chi hộ, dịch vụ cổng thanh toán...
Trong đó đáng chú ý, năm 2023 tổng số lượng giao dịch ước đạt 4,09 tỉ giao dịch với giá trị giao dịch đạt khoảng 1,90 triệu tỉ đồng, tăng 47,15% về số lượng và 41,78% về giá trị so với năm 2022. Bình quân một ví điện tử đang hoạt động phát sinh khoảng 10 giao dịch/tháng, giá trị giao dịch trung bình khoảng 4,8 triệu đồng/tháng.
Bên cạnh những kết quả đạt được, vẫn còn những vấn đề tồn tại cần xử lý. Nhận diện về những mặt chưa được, ông Phạm Anh Tuấn - Vụ trưởng Vụ Thanh toán cho biết: “Một số tổ chức TGTT cung cấp dịch vụ còn chưa đúng các quy định của pháp luật. Công tác đảm bảo an ninh, an toàn trong quá trình cung cấp dịch vụ còn chưa được quan tâm đúng mức.
Cùng với đó, tình hình tội phạm công nghệ trong lĩnh vực thanh toán ngày càng diễn biến phức tạp và có xu hướng gia tăng, gây ra những rủi ro và hệ lụy đối với dịch vụ TGTT như mất an toàn hệ thống công nghệ thông tin. Đánh cắp thông tin khách hàng, lấy cắp tiền trong tài khoản ví điện tử, lợi dụng dịch vụ TGTT cho các hành vi vi phạm pháp luật".
NHNN nỗ lực bảo vệ tài khoản thanh toán
Lãnh đạo NHNN cho biết, để khắc phục những tồn tại và bảo vệ quyền lợi chính đáng của khách hàng, ngay đầu năm 2024, NHNN sẽ sớm hoàn thiện hành lang pháp lý, ban hành các Thông tư thay thế cho Thông tư số 39/2016, Thông tư 20/2022, Thông tư 46/2014.
Đây là những văn bản quy phạm pháp luật có nội dung liên quan đến hoạt động của các tổ chức TGTT.
Vụ trưởng Vụ Thanh toán NHNN nhấn mạnh: Trong thời gian tới, cơ quan quản lý sẽ triển khai phần mềm “Hệ thống thông tin quản lý hỗ trợ quản lý, giám sát và phòng ngừa rủi ro gian lận trong hoạt động thanh toán”. Nhằm từng bước phát triển kho dữ liệu tập trung thông tin về các tài khoản thanh toán, ví điện tử có dấu hiệu đáng ngờ hoặc liên quan đến giao dịch gian lận, bất hợp pháp.
NHNN sẽ sớm hoàn thiện và đẩy mạnh khai thác “hệ thống thu thập thông tin trực tuyến” để kết nối, truy vấn, thu thập, giám sát số dư tài khoản đảm bảo thanh toán của các tổ chức TGTT mở tại các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán.
Khi nào chuyển tiền phải xác thực sinh trắc học?
Theo Quyết định 2345/2023 của NHNN về triển khai các giải pháp an toàn, bảo mật trong thanh toán trực tuyến và thanh toán thẻ ngân hàng, từ ngày 1-7-2024, chuyển tiền qua tài khoản trực tuyến hoặc nạp tiền vào ví điện tử trên 10 triệu đồng phải được xác thực sinh trắc học qua khuôn mặt và vân tay.
Với quy định này, các ngân hàng cho rằng khó đáp ứng được ngay trong việc đồng bộ cơ sở dữ liệu.
Trước những băn khoăn lo lắng này, Vụ trưởng Vụ Thanh toán Phạm Anh Tuấn cho biết: "Đây không phải là một quy định bất ngờ, mà ngay từ đầu tháng 4-2023 NHNN đã triển khai Kế hoạch 01, trong đó định hướng sẽ sử dụng dữ liệu sinh trắc học trong việc xác thực các giao dịch thanh toán.
Tiếp đến, vào tháng 12-2023 khi NHNN ban hành Quyết định 2345/2023 về triển khai các giải pháp an toàn, bảo mật trong thanh toán trực tuyến và thanh toán thẻ ngân hàng, thì việc chuyển tiền qua tài khoản trực tuyến hoặc nạp tiền vào ví điện tử trên 10 triệu đồng phải được xác thực sinh trắc học qua khuôn mặt và vân tay.
Nhưng phải đến ngày 1-7-2024 quy định này mới chính thức có hiệu lực với các ngân hàng thương mại. Còn với giao dịch chuyển tiền của các ngân hàng “0 đồng” phải đến ngày 1-7-2025 mới phải áp dụng theo quy định này".
Ông Phạm Tuấn Anh khẳng định: Việc đưa ra quy định này nhằm đảm bảo giao dịch chuyển khoản từ tài khoản của người dân được an toàn, bảo mật.
Nhất là trong bối cảnh đang có nhiều hình thức gian lận như hiện nay, cộng thêm với ý thức bảo mật tài khoản của người dân chưa tốt. Thực trạng cho các đối tượng gian lận mua bán, cho thuê, mượn tài khoản thanh toán để thực hiện hành vi lừa đảo vẫn diễn ra. Việc NHNN có Quyết định 2345/2023 để yêu cầu các giao dịch từ 10 triệu đồng trở lên là phải xác thực bằng sinh trắc học cũng chính là để ngăn chặn tình trạng này.
Ngoài ra, quy định này chỉ áp dụng đối với các giao dịch chuyển tiền, còn với các giao dịch thanh toán tại các điểm chấp nhận mua hàng do các tổ chức TGTT đã xác thực thì không cần phải xác thực sinh trắc học.
Ví dụ, khi người dân thanh toán tiền điện, nộp tiền bảo hiểm, đóng thuế, nộp lệ phí giao thông... sẽ không phải xác thực sinh trắc học.
Nhưng trường hợp chuyển tiền từ người A sang cho người B với mức tiền trên 10 triệu đồng thì buộc phải thực hiện thêm bước xác thực bằng sinh trắc học từ ngày 1-7-2024, để xác nhận chính chủ tài khoản đang muốn thực hiện việc chuyển tiền.
