Được biết hiện nay đã có khoảng 15 đơn vị đủ điều kiện tham gia phiên đấu thầu vàng miếng SJC do Ngân hàng Nhà nước (NHNN) tổ chức.
Đấu thầu vàng miếng SJC chỉ là giải pháp tình thế
Trao đổi với PLO, ông Huỳnh Trung Khánh, Phó chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh vàng Việt Nam cho biết: "Do chờ thủ tục để nhập khẩu vàng sẽ mất nhiều thời gian nên việc NHNN thông báo chuẩn bị đấu thấu vàng miếng SJC sau 11 năm tạm ngừng hoạt động này được xem là một quyết sách hợp lý và cần thiết. Động thái này của nhà điều hành nhằm kéo giảm chênh lệch giữa giá vàng trong nước và quốc tế".
Lãnh đạo một ngân hàng cho biết thêm khi NHNN mở kho vàng miếng SJC để đấu thầu, nhiều khả năng sau đó nhà điều hành sẽ mua bổ sung vàng nguyên liệu với số lượng tương ứng để đảm bảo nguồn dự trữ ngoại hối bằng vàng. Do đó, dù bán bớt vàng miếng SJC thì kho dự trữ ngoại hối của NHNN cũng không bị xê dịch gì.
Đồng quan điểm, TS Nguyễn Hữu Huân, chuyên gia tài chính ngân hàng cho rằng: "Khi bổ sung thêm nguồn cung vàng miếng SJC, thị trường vàng miếng được kỳ vọng sẽ giảm lực cầu, qua đó đưa giá vàng miếng xuống thấp hơn so với hiện tại.
Thực tế là từ chiều hôm qua đến nay, khi NHNN thông báo sắp đầu thầu vàng miếng SJC, giá bán loại vàng độc quyền này đã giảm khoảng 1,5 triệu đồng/lượng. Điều đó cho thấy, quyết định tăng nguồn cung vàng miếng SJC của NHNN đã tác động ngay lập tức lên tâm lý của những người đầu cơ sản phẩm này."
Tuy nhiên, để thu hẹp khoảng cách giữa giá vàng trong nước và thế giới đến mức nào lại phụ thuộc vào số lượng vàng mà NHNN cung ứng cho thị trường là bao nhiêu. Nếu số lượng vàng miếng SJC được đem ra đấu thầu chỉ ở mức hạn chế, nhỏ giọt thì chỉ tác dụng trong ngắn hạn. Về dài hạn, loại vàng độc quyền này sẽ quay đầu tăng trở lại.
Chưa kể, trong bối cảnh giá vàng thế giới vẫn duy trì đà tăng mạnh như hiện tại thì nhu cầu mua vàng của người tiêu dùng tại thị trường trong nước sẽ vẫn ở mức cao.
"Do đó, việc đầu thầu vàng miếng SJC chỉ là giải pháp trong ngắn hạn mà thôi. Còn về lâu dài, giải pháp căn cơ nhất vẫn là NHNN cần cho phép nhập khẩu vàng nguyên liệu" - TS Huân nói.
Đối với việc đấu thấu vàng miếng thì không có gì đáng phải bàn, bởi cơ chế đấu thầu là luôn công khai minh bạch.
Còn về tiêu chuẩn chọn người trúng thầu thì ưu tiên số 1 là về giá, lấy giá từ cao xuống thấp, sau đó mới tính đến khối lượng. Do đó, cứ ai bỏ giá cao nhất so với giá sàn mà NHNN đưa ra thì người đó sẽ trúng thầu.
Trong trường hợp có nhiều doanh nghiệp bỏ thầu với cùng một mức giá thì sẽ ưu tiên cho bên nào mua khối lượng nhiều hơn.
TS Nguyễn Hữu Huân, chuyên gia kinh tế ngân hàng.
Cần sớm cho nhập khẩu vàng nguyên liệu
TS Nguyễn Hữu Huân nhận định giải pháp cho nhập khẩu vàng nguyên liệu đóng vai trò quan trọng hơn nhiều so với việc xóa độc quyền vàng miếng SJC.
Bởi nếu chỉ xóa độc quyền vàng miếng mà không bổ sung vàng nguyên liệu khi lực cầu vẫn cao thì giá vàng trong nước vẫn không thể trở về đúng với giá trị của nó.
Nếu NHNN cho phép nhập khẩu vàng nguyên liệu thì không chỉ giúp nhà điều hành chủ động hơn trong việc quản lý thị trường vàng thay vì bị động như hiện tại mà còn khiến thu hẹp chênh lệch giữa vàng trong nước và thế giới.
NHNN và Cục Quản lý thị trường đang tích cực rà soát lại việc xuất hóa đơn điện tử, xác minh nguồn vàng từ đầu vào đến đầu ra của các tiệm vàng lớn nhỏ. Điều này sẽ càng làm cho nguồn vàng trở nên khan hiếm hơn, do vàng lậu hết đất sống.
Ông Huỳnh Trung Khánh cho rằng để nhập một tấn vàng nguyên liệu chỉ cần khoảng 60-70 triệu USD. Như vậy, nếu nhập đến 2 tấn thì cũng chỉ tiêu tốn khoảng 140 triệu USD trong khi dự trữ ngoại hối của NHNN hiện đã lên khoảng 100 tỉ USD. Do đó, nếu NHNN đồng ý cho nhập khẩu vàng nguyên liệu cũng không ảnh hưởng nhiều đến tỉ giá.
Với vai trò là một đơn vị sản xuất kinh doanh vàng, bà Cao Thị Ngọc Dung – Chủ tịch HĐQT Công ty vàng bạc đá quý Phú Nhuận (PNJ) cho biết: "Chúng tôi không có vàng nguyên liệu dự trữ để sản xuất vàng trang sức trong khi mỗi năm PNJ cần tới mười mấy tấn vàng nguyên liệu.
Giá vàng tăng mạnh là một bài toán rất khó đối với doanh nghiệp kinh doanh vàng để đảm bảo giá vốn. Chẳng hạn, để có vàng sản xuất cho ngày Thần tài năm 2024 thì chúng tôi phải dự trữ vàng thứ tháng 10-2023."
Trao đối với các cổ đông tại Đại hội cổ đông thường niên 2024 xung quanh việc thu mua vàng nguyên liệu từ đâu để sản xuất trang sức, bà Dung nói: "Hiện nay, hệ thống của PNJ có đến 400 cửa hàng. Chúng tôi thu mua vàng từ những khách hàng trước đây mua của PNJ và giờ có nhu cầu bán lại, mua thông qua các đại lý… PNJ là công ty hoạt động minh bạch nên việc thu mua vàng đều có giấy tờ, biên lai, xác minh nguồn gốc. Đôi khi có người muốn bán vàng nguyên liệu cho DN nhưng chúng tôi không dám mua."
