“Mặc dù vừa qua ta có Ban Chỉ đạo phòng, chống tham nhũng (PCTN) đầy đủ ở các cấp nhưng việc PCTN vẫn chưa hiệu quả”.
Tại cuộc tiếp xúc nói trên, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang nhận định công tác chống tham nhũng vừa qua chưa đạt kết quả như mong muốn. “Hiện nay các cơ quan chức năng đang triển khai tổng kết việc PCTN để làm rõ những ưu điểm, hạn chế. Việc PCTN sắp tới ra sao, ai sẽ là người đứng đầu cơ quan PCTN cũng sẽ được làm rõ. Tôi chắc chắn công tác PCTN sẽ phải có sự đổi mới cho hiệu quả hơn”.
Như vậy, quan điểm của lãnh đạo đã phần nào đồng thuận với mong mỏi của quần chúng: Mô hình chống tham nhũng hiện tại không hiệu quả thì cần nghiên cứu đổi mới cho hiệu quả hơn! Có lẽ vì lý do này mà tại phiên họp của Thường vụ QH mới đây, Tổng Thanh tra Chính phủ Huỳnh Phong Tranh đã đề xuất thí điểm thay trưởng ban chỉ đạo PCTN cấp tỉnh, không để ông chủ tịch tỉnh vừa tiêu tiền ngân sách vừa chống tham nhũng nữa! Mặc dù đề xuất này đã được rút lại để chuẩn bị bài bản hơn, song qua đó cho thấy chính Thanh tra Chính phủ - cơ quan chịu trách nhiệm tham mưu về chính sách chống tham nhũng đã nhận ra điểm “chốt” hạn chế nhất của mô hình “vừa đá bóng, vừa thổi còi” này.
Còn nhớ dự án Luật PCTN khi trình QH năm năm trước không có mô hình “Ban chỉ đạo cấp tỉnh”. Ngay cả ở cấp trung ương, mô hình để người đứng đầu cơ quan hành pháp kiêm nhiệm cũng bị cơ quan thẩm tra (khi đó là Ủy ban Pháp luật) phản đối, nhiều đại biểu băn khoăn. Sự lo ngại được nêu không chỉ có nội dung như trên, mà còn có kinh nghiệm hoạt động thiếu hiệu quả của hàng chục “ban chỉ đạo” kiêm nhiệm khác. Cố Tổng Thanh tra Tạ Hữu Thanh từng kể với người viết, chống tham nhũng là công việc độc lập, cần có ngay những quyết định dứt khoát, kịp thời để kẻ tham nhũng không kịp trở tay, chứ lập ra ban chỉ đạo kiêm nhiệm với cách thức họp “xuân thu nhị kỳ” thì khó có thể hy vọng nó hoạt động có hiệu quả.
Cũng không phải ngẫu nhiên mà văn kiện Đại hội XI đưa ra nguyên tắc “kiểm soát quyền lực”, khi mà Đảng đã nhận thấy rất rõ ràng nguy cơ từ việc quyền lực không được kiểm soát. Mà muốn văn kiện đi vào thực tế phải bắt đầu từ những chuyện cụ thể như đổi mới mô hình cơ quan chống tham nhũng!
PHAN MAI
