Những ngày này, sự chú ý của cộng đồng thế giới tập trung về đoàn người di cư khổng lồ từ Trung Mỹ đang kéo sang Mỹ. Đoàn người xuất phát tại Honduras từ ngày 13-10, quy mô lớn dần khi di chuyển qua Guatemala, đặc biệt khi qua Mexico cuối tuần qua vì có rất nhiều người Mexico nhập đoàn hy vọng có thể sang được Mỹ.
1.000 quân chuẩn bị đến biên giới Mexico
Chính phủ Mỹ đứng ngồi không yên. Washington Post dẫn thông tin từ một số quan chức Mỹ cho biết ông Trump và các quan chức cấp cao nhiều lần họp khẩn bàn giải pháp hiệu quả chặn đoàn người di cư. Ưu tiên trước nhất của Mỹ là làm áp lực lên Mexico chặn đoàn người di cư nhưng ông Trump muốn một kế hoạch hiệu quả có thể ngăn chặn đoàn người không vào Mỹ. Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo vài ngày trước khẳng định “họ sẽ không vào Mỹ một cách bất hợp pháp thành công dù thế nào và trong bất kỳ hoàn cảnh nào”.
Reuters dẫn một số nguồn tin quan chức Mỹ ngày 25-10 cho rằng khả năng lớn chính phủ Trump sẽ đưa khoảng 1.000 binh sĩ đến biên giới với Mexico để chặn đoàn người di cư. Trả lời phỏng vấn Fox News cùng ngày, Bộ trưởng An ninh nội địa Mỹ Kirstjen Nielsen cho biết Bộ đã yêu cầu Bộ Quốc phòng giúp tăng an ninh biên giới. Và theo các nguồn tin của Reuters thì theo yêu cầu này, sẽ có 800-1.000 binh sĩ được triển khai đến biên giới.
Chỉ vài giờ sau, Tổng thống Mỹ Donald Trump xác nhận trên Twitter: “Tôi sẽ triển khai quân đội trong tình huống khẩn cấp quốc gia này. Họ sẽ bị chặn lại”. Phương án triển khai quân đội đã được ông Trump đề cập ngay từ khi đoàn người di cư vừa vào biên giới Mexico, đồng thời đe dọa cắt viện trợ các nước Trung Mỹ nếu không hành động ngăn đoàn người này.
Chặn người nhập cư trái phép vào Mỹ qua biên giới Mexico là một cam kết tranh cử của ông Trump năm 2016. Ông Trump có hẳn một kế hoạch xây tường ngăn biên giới với Mexico, tuy nhiên việc thông qua vẫn đang bế tắc ở Quốc hội dù cả lưỡng viện đều do đảng Cộng hòa kiểm soát. Vì sốt ruột với sự bế tắc này mà tháng 4 vừa rồi, ông Trump đã chỉ đạo triển khai 2.100 vệ binh quốc gia đến tăng cường an ninh biên giới bốn bang giáp Mexico.
Đoàn người nhập cư bị chặn trên cây cầu biên giới Guatemala-Mexico. Ảnh: AFP
Nếu việc triển khai quân được thực hiện theo yêu cầu của Bộ An ninh nội địa thì đây sẽ là lần đầu tiên Mỹ triển khai một lượng binh sĩ quy mô lớn thế này đến biên giới dưới thời ông Trump. Có thể hiểu ý ông Trump muốn số binh sĩ này sẽ trực tiếp chặn đoàn người di cư vào Mỹ. Tuy nhiên, luật liên bang Mỹ có từ những năm 1870 cấm sử dụng lực lượng binh sĩ thường trực bên trong nước Mỹ để thực thi công việc hành pháp trên đất Mỹ, trừ trường hợp đặc biệt Quốc hội cho phép. Một quan chức Mỹ nói với Reuters: Các binh sĩ này sẽ chỉ có chức năng thực hiện công tác hậu cần và hạ tầng, như dựng lều, không có quyền thực hiện các hoạt động hành pháp. Chưa rõ tại sao Mỹ lại triển khai binh sĩ, trong khi theo Fox News thì lực lượng vệ binh quốc gia cũng có chức năng này.
| Nói với những người trong đoàn di cư hãy quay trở lại, chúng tôi sẽ không để mọi người vào Mỹ bất hợp pháp. Hãy trở về đất nước mình và nếu các bạn muốn, hãy làm thủ tục đề nghị cấp quyền công dân như hàng triệu người khác đang làm. Tổng thống Mỹ DONALD TRUMP |
Ông Trump: Phải sửa luật!
Ngày 25-10, ông Trump phàn nàn “đảng Dân chủ đưa ra luật làm khó chúng ta chặn người xâm nhập biên giới”. Chính phủ Trump đổ lỗi luật pháp Mỹ quá mềm khi cho phép các gia đình Trung Mỹ ở lại trên đất Mỹ sau khi họ tràn vào tháng 4 vừa qua. Theo luật, các gia đình và các trẻ vị thành niên không có người đi kèm từ các nước không có biên giới với Mỹ có cơ hội được chấp nhận ở lại Mỹ cao hơn dân các nước có biên giới với Mỹ như Mexico, Canada. Trong hầu hết trường hợp, sau khi làm thủ tục xin tị nạn, họ được cho phép vào đất Mỹ trong thời gian chờ có quyết định có được tị nạn hay không. Tiến trình này có thể kéo dài đến hơn một năm.
Theo chính phủ Trump, giải pháp duy nhất trục xuất những người này là sửa luật. Ông Trump đầu tuần này cũng tiếp tục lên tiếng giải pháp giải quyết triệt để chuyện nhập cư trái phép là Quốc hội vào cuộc sửa luật.
Hiện có nhiều ý kiến cho rằng ông Trump đang cố đẩy tầm nghiêm trọng của chuyện đoàn người di cư và chuyện nhập cư trước cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ, khi đảng Cộng hòa đang cố gắng giữ quyền kiểm soát Quốc hội. Bà Amy Pope, phó cố vấn an ninh nội địa chính phủ Obama điều phối phản ứng với các tình huống nhập cư trái phép, cho rằng phản ứng của ông Trump lúc này phần nhiều mang yếu tố chính trị, trong bối cảnh bầu cử giữa kỳ đang tới. Theo bà, đoàn người di cư Trung Mỹ không phải là đe dọa an ninh quốc gia, giải pháp tốt nhất là làm việc với Mexico tìm cách quản lý danh tính của những người xin tị nạn.
| Đoàn người di cư vào biên giới Mexico ngày 19-10. Ngày 25-10, dòng người di cư đã đến TP Mapastepec, bang Chiapas của Mexico và tiếp tục hướng về biên giới với Mỹ. Quan chức Mexico ước tính đoàn di cư khoảng 5.300 người tại TP Mapastepec tối 24-10, trong khi theo ước tính của Liên Hiệp Quốc là hơn 7.000 người, phần lớn là người Honduras muốn rời bỏ nghèo đói và bạo lực. Đoàn người còn cách biên giới với Mỹ khoảng 1.600 km. Đầu tuần này, tại Honduras tiếp tục xuất hiện thêm một đoàn người di cư mới với quy mô hơn 2.000 người, sẽ đến Mexico vài ngày tới và tiến về Mỹ. Đoàn người chủ yếu đi bộ, nhiều người chỉ mang dép. Họ di chuyển theo từng nhóm để bảo vệ nhau, sợ bị tấn công hoặc bị trục xuất ra lại nếu đón xe buýt hoặc tàu lửa. |
