Ngày 29-5, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã có một loạt tuyên bố quan trọng liên quan tới mối quan hệ giữa Mỹ với Tổ chức Y tế thế giới (WHO), với Trung Quốc và Hong Kong, hãng tin Sputnik và đài CNA đưa tin.
Mỹ sẽ chấm dứt quan hệ và dừng hẳn việc tài trợ cho WHO
Phát biểu trước báo giới tại Vườn Hồng ở Nhà Trắng, ông Trump nói rằng vì WHO không cải tổ nên Mỹ sẽ "chấm dứt quan hệ với WHO và chuyển các khoản tài trợ (cho WHO - PV) sang cho các nhu cầu y tế công cộng toàn cầu khẩn cấp khác xứng đáng" với sự hỗ trợ của Washington, theo Sputnik.
Ông cáo buộc WHO "đã sai trong nhiều chuyện" và "có vẻ đã lấy Trung Quốc làm trung tâm", đồng thời khẳng định Mỹ "sẽ xem xét vấn đề này".
Tổng thống Mỹ Donald Trump trả lời báo giới tại Vườn Hồng ở Nhà Trắng hôm 29-5. Ảnh: NYT
Tổng thống Mỹ nhắc lại cáo buộc "Trung Quốc đã hoàn toàn kiểm soát WHO" dù nước này chỉ đóng góp 40 triệu USD mỗi năm cho WHO, so với khoản tiền ước tính 450 triệu USD một năm mà "Mỹ đã và đang tài trợ".
Đồng thời, "thế giới cần câu trả lời từ Trung Quốc về virus (gây ra đại dịch COVID-19 - PV). Chúng ta cần sự minh bạch" - ông Trump nói.
Trung Quốc bị Mỹ cáo buộc cố tình để dịch bệnh lây lan ra toàn cầu khi Bắc Kinh "chặn dòng người đã nhiễm bệnh ở Vũ Hán đến các địa phương khác của Trung Quốc" nhưng lại "cho phép những người này tự do đi lại trên khắp thế giới, bao gồm châu Âu và Mỹ", theo đài CNBC.
Tuyên bố của Tổng thống Mỹ được đưa ra gần 2 tuần sau khi ông ra "tối hậu thư" cho WHO. Ngày 18-5, ông yêu cầu tổ chức này "cải thiện đáng kể" và chứng minh sự độc lập với Trung Quốc, song thời gian nêu trong lá thư là 30 ngày. Trước đó, ông Trump hôm 14-4 đã thông báo tạm ngưng tài trợ cho WHO.
Điều tra tài chính một loạt công ty Trung Quốc
Tổng thống Trump yêu cầu mở cuộc điều tra một loạt các công ty Trung Quốc, một động thái được cho là phản ứng của Washington trước việc Bắc Kinh sẽ ban hành luật an ninh quốc gia dành riêng cho Hong Kong, theo CNA.
"Tôi đang chỉ đạo nhóm công tác của Tổng thống về thị trường tài chính nghiên cứu những hành vi khác thường của các công ty Trung Quốc được cấp phép tại thị trường tài chính Mỹ, mục tiêu là bảo vệ các nhà đầu tư Mỹ" - ông Trump nói.
Ông cho rằng "các công ty đầu tư không nên khiến khách hàng phải chịu các nguy cơ tiềm tàng và không đáng có liên quan tới các công ty Trung Quốc" vì "người Mỹ có quyền công bằng và minh bạch" còn các công ty Trung Quốc không tuân theo nguyên tắc đó.
Theo CNA, tính đến tháng 2-2019, 156 công ty Trung Quốc đã được cấp phép tham gia thị trường Mỹ - trong đó ít nhất 11 công ty là thuộc sở hữu của chính quyền Bắc Kinh - có tổng trị giá lên tới 1.200 tỉ USD.
Mỹ sẽ bỏ một số quyền ưu đãi cho Hong Kong
Ông Trump chỉ trích cách hành xử của Trung Quốc đối với Hong Kong và tuyên bố Mỹ sẽ hủy bỏ một số ưu đãi dành cho công dân Hong Kong.
Đại hội Đại biểu nhân dân toàn quốc Trung Quốc thông qua nghị quyết về việc ban hành luật an ninh quốc gia cho Hong Kong. Ảnh: TÂN HOA XÃ
Ông cho rằng với quyết định ban hành luật an ninh quốc gia cho Hong Kong, Bắc Kinh "đang giảm bớt vị thế lâu đời và đáng tự hào" của thành phố - đặc khu hành chính này.
"Đây là một thảm kịch cho người dân Hong Kong, người dân Trung Quốc và thực sự là cả người dân thế giới" - ông Trump nói.
Tổng thống Mỹ cho biết ông "đang chỉ đạo chính quyền của mình bắt đầu quá trình loại bỏ chính sách cho phép Hong Kong được đối xử khác biệt và đặc biệt". Việc này sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ các thỏa thuận, từ hiệp định dẫn độ đến hoạt động giao thương và "có ít ngoại lệ".
Cấm sinh viên có liên hệ với chính phủ Trung Quốc nhập cảnh vào Mỹ
Cũng nhằm gây áp lực lên Bắc Kinh về vấn đề Hong Kong, Mỹ sẽ cấm một số du học sinh Trung Quốc bị Washington coi là "có nguy cơ an ninh tiềm tàng" nhập cảnh vào Mỹ.
"Nhiều năm qua, chính phủ Trung Quốc đã tiến hành hoạt động gián điệp để đánh cắp nhiều bí mật công nghiệp của chúng ta", ông Trump nói tại buổi họp báo.
Trước đó, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo nêu rõ các biện pháp hạn chế mới không áp dụng cho toàn bộ sinh viên Trung Quốc mà chỉ nhắm vào những sinh viên có liên quan tới hoạt động của chính phủ nước này.
Trung Quốc là nước có số sinh viên nước ngoài đông nhất tại Mỹ với gần 370.000 du học sinh, theo thống kê của năm học 2018-2019.
