Thổ Nhĩ Kỳ đã yêu cầu Mỹ triển khai hai khẩu đội phòng thủ tên lửa Patriot tới biên giới phía Nam nước này để tiện trừng phạt bất cứ cuộc tấn công nào của quân đội Syria được Nga hậu thuẫn trong tương lai, theo một quan chức cấp cao của Thổ Nhĩ Kỳ.
“Mỹ trong quá khứ đã gửi những khẩu đội phòng không cho chúng tôi. Theo cách tương tự, có thể có một sự hỗ trợ về khẩu đội Patriot từ Mỹ” - Bộ trưởng Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ Hulusi Akar nói trong cuộc phỏng vấn của đài CNN-Turk được phát sóng tối 20-2.
Binh sĩ Mỹ đứng cạnh một hệ thống Patriot trong cuộc tập trận ở Lithuania năm 2017. Ảnh: REUTERS
Nếu có sự hỗ trợ tương tự từ các đồng minh châu Âu, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ cân nhắc điều đó, ông Akar nói thêm.
Tuyên bố trên từ phía Thổ Nhĩ Kỳ được đưa ra trong bối cảnh Nga ngày 20-2 điều cường kích Su-24 không kích nhóm nổi dậy được Thổ Nhĩ Kỳ bảo trợ tấn công các vị trí của lực lượng chính phủ Syria ở Idlib. Phe nổi dậy này được sự yểm trợ của hệ thống pháo binh Thổ Nhĩ Kỳ đã phá vỡ tuyến phòng thủ của quân đội Syria tại một số khu vực.
Theo yêu cầu của Damascus, Nga triển khai cường kích Su-24 tấn công các nhóm vũ trang nổi dậy, phá hủy một xe tăng và sáu phương tiện chiến đấu bộ binh cùng những vũ khí khác, giúp lực lượng Syria đẩy lùi cuộc tấn công của đối phương. Lực lượng Thổ Nhĩ Kỳ đã ngừng cuộc tấn công pháo binh sau khi Moscow liên lạc với Ankara.
Bộ Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ sau đó cho biết một vụ không kích ở Idlib khiến hai binh sĩ nước này thiệt mạng, song không trực tiếp đổ lỗi cho Nga. Như vậy, binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ bị giết chết ở khu vực Idlib trong ba tuần qua đã tăng lên ít nhất 15 người.
“Thổ Nhĩ Kỳ quyết tâm dùng vũ lực để đảm bảo lệnh ngừng bắn ở Idlib. Nga không nên can thiệp vào các hành động của Thổ Nhĩ Kỳ ở Idlib bởi vì Thổ Nhĩ Kỳ không có ý định đối đầu với Nga” - ông Akar nhấn mạnh.
Một quan chức thông thạo chính sách của Thổ Nhĩ Kỳ tại Syria nói rằng Ankara có thể sử dụng tiêm kích F-16 để tấn công những đơn vị trung thành với Tổng thống Syria Bashar al-Assad tại Idlib nếu hệ thống phòng thủ Patriot được triển khai ở Hatay nằm trên biên giới Thổ Nhĩ Kỳ.
Mỹ chưa phản hồi đề nghị triển khai tên lửa Patriot của Thổ Nhĩ Kỳ. Đại sứ quán Mỹ tại Thổ Nhĩ Kỳ, phát ngôn viên của Nhà Trắng và Hội đồng An ninh quốc gia Mỹ chưa đưa ra bình luận.
Kịch bản xấu nhất
Căng thẳng leo thang ở Idlib giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ hiện đang phát triển “theo kịch bản tồi tệ nhất”, ông Elena Suponina, chuyên gia về Trung Đông, nói với hãng tin Bloomberg. Theo ông Suponina, bằng cách cung cấp hỗ trợ trên không cho quân đội Syria, Nga đã chứng tỏ họ sẵn sàng đáp trả gay gắt.
“Thổ Nhĩ Kỳ nên hiểu đúng tín hiệu này. Sẽ rất tốt nếu các bên tìm tới sự thỏa hiệp” - ông Suponina nói. Ông nói thêm tuy nhiên, mặt khác Thổ Nhĩ Kỳ cũng đang chuẩn bị cho một cuộc đối đầu tiềm năng với Nga.
“Thổ Nhĩ Kỳ có thể đóng cửa các eo biển và không phận nước mình đối với Nga nhằm chặn việc vận chuyển thiết bị quân sự cho lực lượng chính phủ Syria” - GS Mesut Hakki Casin tại ĐH Yeditepe (Thổ Nhĩ Kỳ) trả lời phỏng vấn kênh TRT.
Phe nổi dậy phóng rocket vào một vị trí gần làng Nairab, cách đông nam Idlib 14 km. Ảnh: AFP
Dù rằng Thổ Nhĩ Kỳ hiện đề nghị Mỹ triển khai hệ thống Patriot tại biên giới nước này nhưng trước đó quan hệ giữa hai nước đồng minh NATO này từng rạn nứt vì Ankara nhất quyết mua hệ thống phòng S-400 của Nga bằng được bất chấp đe dọa trừng phạt của Washington.
Bộ trưởng Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ Akar cũng tuyên bố sẽ kích hoạt hệ thống S-400 vào mùa xuân này.
Thổ Nhĩ Kỳ đã triển khai hàng ngàn quân tới Idlib và Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan ngày 19-2 cho biết quân đội nước này đã hoàn tất công tác chuẩn bị cho một cuộc tấn công nhằm bảo vệ các lợi ích nước này tại Syria.
Ankara cố gắng ngăn cuộc tấn công của chính phủ Syria tại Idlib bởi điều này đe dọa những nỗ lực của Thổ Nhĩ Kỳ nhằm thiết lập một khu vực kiểm soát ở Idlib và có thể gây ra làn sóng nhập cư với 2 triệu người tị nạn ồ ạt tràn sang biên giới nước này.
Theo một quan chức thân thuộc chính sách của Thổ Nhĩ Kỳ tại Syria, Ankara quyết tâm đẩy lùi lực lượng Syria trước cuối tháng 2 cho dù phải trả giá bằng mối quan hệ căng thẳng với Nga trong du lịch và thương mại. Người này tiết lộ thêm khoảng 40.000 tay súng nổi dậy được Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn cùng với 20.000 phần tử cực đoan liên hệ với al-Qaeda đang hoạt động tại Idlib.
Mặc dù căng thẳng song Ankara và Moscow vẫn giữ các kênh liên lạc nhằm duy trì quan hệ đối tác không dễ dàng mới có được tại Syria, nơi họ hậu thuẫn cho những bên đối lập. Tuy nhiên, Moscow và Damascus không hài lòng việc Thổ Nhĩ Kỳ tăng cường quân tại Idlib và điện Kremlin hôm 19-2 cảnh báo Thổ Nhĩ Kỳ mở chiến dịch quân sự đánh Idlib sẽ là “lựa chọn tồi tệ nhất”.
Sự đối đầu giữa hai nước đang có nguy cơ khiến mối quan hệ Nga - Thổ Nhĩ Kỳ rạn nứt và thúc đẩy Thổ Nhĩ Kỳ “làm lành” với Mỹ sau nhiều năm căng thẳng.
