Tướng Qasem Soleimani của Iran đã đến sân bay Damascus (Syria) trên một chiếc xe kính tối màu. Bốn binh sĩ thuộc Quân đoàn Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran đi cùng ông Soleimani. Họ đỗ xe gần một cầu thang dẫn tới chiếc máy bay Airbus A302 của hãng hàng không tư nhân Cham Wings của Syria được lên lịch để tới Baghdad (Iraq).
Người dân Iran cầm chân dung ông Soleimani. Ảnh: REUTERS
Cả ông Soleimani cũng như những binh sĩ đi cùng ông đều không có tên trong danh sách hành khách. Theo một nhân viên của Cham Wings mô tả với hãng Reuters cảnh những người này rời khỏi thủ đô Syria.
Ông Soleimani tránh sử dụng máy bay riêng của mình vì những lo ngại về an ninh của ông này ngày càng tăng, một nguồn tin an ninh Iraq biết được sự sắp xếp an ninh của ông Soleimani cho biết.
Chuyến bay hành khách này sẽ là chuyến đi cuối cùng của ông Soleimani. Tên lửa được phóng từ một máy bay không người lái của Mỹ đã giết chết ông tại khi ông vừa rời sân bay Baghdad trong đoàn xe bọc thép.
Cũng thiệt mạng trong vụ tấn công của Mỹ là ông Abu Mahdi al-Muhandis, phó lãnh đạo Lực lượng Huy động Nhân dân (PMF), một nhóm ô dù của chính phủ Iraq dành cho lực lượng dân quân nước này và được Iran hậu thuẫn.
Iraq mở cuộc điều tra vụ tấn công giết chết ông Soleimani và ông Muhandis sáng 8-1 vài phút sau cuộc tấn công, hai quan chức an ninh Iraq nói với Reuters.
Các nhân viên an ninh quốc phòng đã phong tỏa sân bay và ngăn hàng chục nhân viên an ninh rời khỏi hiện trường, kể cả cảnh sát, nhân viên hộ chiếu và tình báo.
Những mật báo viên
Các nhà điều tra chú trọng đến việc làm thế nào những mật báo viên bên trong sân bay Damascus và Baghdad hợp tác với quân đội Mỹ giúp theo dõi và xác định vị trí của ông Soleimani, hai nhân viên an ninh trực tiếp nắm được cuộc điều tra của Iraq trả lời Reuters.
Cuộc điều tra do ông Falih al-Fayadh, Cố vấn An ninh Quốc gia Iraq và người đứng đầu PMF dẫn đầu.
Đám tang của ông Soleimani tại quê nhà ông ở Kerman, Iran. Ảnh: Reuters
Các nhà điều tra thuộc Cơ quan An ninh Quốc gia có những “chỉ dấu mạnh mẽ cho thấy một mạng lưới gián điệp làm việc bên trong sân bay Baghdad có liên quan tới việc làm rò rỉ những chi tiết an ninh nhạy cảm” về chuyến đi của ông Soleimani cho Mỹ, một quan chức an ninh Iraq nói với Reuters.
Các nhà điều tra của Cơ quan An ninh quốc gia Iraq tin rằng bốn nghi phạm, chưa bị bắt, làm việc cho một tổ chức lớn hơn cung cấp thông tin cho quân đội Mỹ, quan chức này nói.
Hai nhân viên của Cham Wings đang bị tình báo Syria điều tra, hai quan chức an ninh Iraq nói.
Tổng cục tình báo Syria không phản hồi yêu cầu bình luận.
Tại Baghdad, nhân viên an ninh quốc gia đang điều tra hai nhân viên an ninh sân bay, những người thuộc dịch vụ bảo vệ cơ sở của Iraq, theo một quan chức an ninh Iraq.
“Những phát hiện ban đầu của nhóm điều tra Baghdad cho rằng tin đầu tiên về chuyến đi của ông Soleimani đến từ sân bay Damacus. Nhiệm vụ của tổ bí mật tại sân bay Baghdad là xác nhận thời gian đến của mục tiêu và chi tiết đoàn xe của ông”, vị quan chức trên cho biết.
Văn phòng truyền thông của Cơ quan An ninh Quốc gia Iraq cũng như phái bộ Iraq tại Liên Hiệp Quốc không trả lời yêu cầu bình luận.
Bộ Ngoại giao Mỹ cũng từ chối bình luận liệu có thực sự những mật báo viên ở Iraq và Syria đã đóng vai trò trong cuộc tấn công hay không.
Trả lời hãng Reuters, các quan chức Mỹ giấu tên cho hay Mỹ đã theo dõi chặt chẽ nhất cử nhất động của ông Soleimani vài ngày trước cuộc tấn công. Tuy nhiên, các quan chức Mỹ từ chối tiết lộ làm thế nào quân đội Mỹ xác định được vị trí của ông Soleimani vào đêm diễn ra vụ tấn công.
Một quản lý của Cham Wings tại Damascus cho hay những nhân viên của hãng bay này bị cấm bình luận về vụ tấn công cũng như cuộc điều tra.
Một phát ngôn viên của Cục Hàng không dân dụng Iraq – đơn vị vận hành các sân bay của quốc gia này - từ chối bình luận về cuộc điều tra, song gọi đây là chuyện bình thường sau “các sự cố tương tự có liên quan tới các quan chức cấp cao”.
Những giây phút cuối cùng của ông Soleimani
Máy bay chở ông Soleimani đáp xuống sân bay Baghdad vào lúc 0 giờ 30 phút sáng 3-1, theo hai quan chức sân bay trích dẫn video được trích từ camera an ninh.
Vị tướng Iran cùng những cận vệ của ông ra khỏi máy bay trên một cầu thang đưa trực tiếp tới phòng đợi của máy bay mà không đi qua hải quan.
Một chiếc xe trong đoàn xe của ông Soleimani bốc cháy sau khi trúng tên lửa của Mỹ sáng 3-1. Ảnh: AP
Ông Muhandis - phó chỉ huy PMF đã đón ông Soleimani bên ngoài máy bay và cả hai bước lên một xe bọc thép đang chờ sẵn. Những binh sĩ bảo vệ vị tướng Iran bước vào một xe bọc thép khác, các quan chức an ninh nói.
Hai chiếc xe sau đó di chuyển ra đường chính rời khỏi sân bay, các quan chức nói.
Bất ngờ, đầu tiên hai tên lửa Mỹ đánh trúng chiếc xe chở ông Soleimani và ông Muhandis vào lúc 0 giờ 55. Chiếc xe còn lại chở đội ngũ an ninh của ông bị trúng tên lửa vài giây sau đó.
Vài giờ sau cuộc tấn công, các nhà điều tra duyệt xét lại các cú điện thoại gọi đến và những tin nhắn của nhân viên ca đêm của sân bay để tìm xem ai là người đưa cho Mỹ về hành tung của ông Soleimani, các giới chức an ninh Iraq cho hay.
Nhân viên An ninh Quốc gia Iraq thẩm vấn hàng giờ các nhân viên an ninh sân bay và Cham Wing, các nguồn tin nói. Một nhân viên an ninh nói ông bị thẩm vấn 24 giờ trước khi được trả tự do. Trong nhiều giờ, họ hỏi ông đã nói chuyện với ai hay nhắn tin cho ai trước khi máy bay ông Soleimani đáp xuống, trong đó có những “yêu cầu kỳ quặc” liên quan đến chuyến bay Damascus và tịch thu điện thoại di động của ông.
“Họ hỏi tôi một triệu câu hỏi,” người này nói.
Là chỉ huy của lực lượng đặc nhiệm Quds thuộc Quân đoàn Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC), tướng Soleimani đã điều hành các hoạt động bí mật ở nước ngoài và là nhân vật quan trọng trong chiến dịch lâu dài của Iran nhằm đánh bật lực lượng Mỹ khỏi Iraq.
Ông đã nhiều năm điều hành các hoạt động bí mật và đào tạo các lãnh đạo lực lượng dân quân ở Iraq nhằm mở rộng ảnh hưởng của Iran và chống lại lợi ích của Mỹ.
Reuters tuần trước đưa tin bắt đầu từ tháng 10, ông Soleimani đã bí mật phát động các cuộc tấn công vào lực lượng Mỹ đóng ở Iraq và trang bị cho lực lượng dân quân Iraq những vũ khí tinh vi để thực hiện các cuộc tấn công.
Cuộc tấn công giết chết tướng Soleimani đã dấy lên sự tức giận trên diện rộng và Iran tuyên bố sẽ báo thù.
Ngày 8-1, Iran phóng hơn chục tên lửa vào hai căn cứ quân sự có lính Mỹ đồn trú ở Iraq. Không có người Mỹ cũng như người Iraq thiệt mạng hay bị thương trong vụ tấn công.