Ngày 19-12, tại chương trình “Vì giấc ngủ khỏe – Nâng cao chất lượng sống cộng đồng” của Hội Giáo dục chăm sóc sức khỏe cộng đồng Việt Nam, PGS.TS.BS Lê Khắc Bảo, Phó Giám đốc BV Đại học Y dược TP.HCM, cho biết ông đã từng điều trị nhiều trường hợp bị rối loạn giấc ngủ ở các lứa tuổi, ngành nghề khác nhau.
Rối loạn giấc ngủ tăng ở nhiều lứa tuổi
Trường hợp thứ nhất là một học sinh ngủ kém và kết quả học tập sa sút, mẹ cậu bé cho biết con mình có thói quen thức đến 1–2 giờ sáng.
Sau thăm khám, bác sĩ xác định bệnh nhi mắc hội chứng lệch pha giấc ngủ – tức nhịp sinh học bị lệch so với giờ sinh hoạt bình thường. Ngoài ra, bệnh nhi còn có bất thường về cấu trúc hàm – hàm nhô ra gây ngáy to khi ngủ khiến chất lượng giấc ngủ càng kém hơn.
Sau khi được bác sĩ điều chỉnh lại giờ ngủ và can thiệp chỉnh nha để cải thiện đường thở, tình hình sức khỏe và học tập của em cải thiện rõ.
Trường hợp thứ 2 là một người làm nghề xe ôm, không may trong lúc chạy xe, ông ngủ gật và tông vào lề đường, dẫn đến tai nạn. Bệnh nhân còn bị béo phì. Kết quả đo đa ký giấc ngủ cho thấy ông mắc hội chứng ngưng thở tắc nghẽn khi ngủ mức độ nặng.
Giải pháp điều trị tối ưu là thở máy áp lực dương liên tục (CPAP). Những đêm đầu tiên sử dụng máy, ông ngủ ngon, không còn buồn ngủ ban ngày, cân nặng giảm đáng kể, chất lượng cuộc sống tốt hơn.
Ảnh hưởng tiêu cực đến sức khoẻ
PGS.TS.BS Nguyễn Như Vinh, Trưởng phòng khám Y học giấc ngủ, BV Đại học Y dược TP.HCM, cho biết theo thống kê của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), có tới 1/3 dân số Mỹ không ngủ đủ giấc; thực trạng này nhiều khả năng cũng đang diễn ra tương tự tại Việt Nam.
Về mặt sinh lý, giấc ngủ là thời gian để cơ thể và não bộ được nghỉ ngơi, tái tạo năng lượng và phục hồi chức năng. Với trẻ em, giấc ngủ đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong việc ghi nhớ và phát triển trí não, giúp học tập hiệu quả hơn. Ở người trưởng thành, ngủ đủ giấc giúp duy trì sự tỉnh táo, năng lượng và hiệu suất làm việc trong ngày hôm sau.
Ngược lại, thiếu ngủ hoặc rối loạn giấc ngủ làm suy giảm chất lượng cuộc sống, giảm hiệu quả công việc và tiềm ẩn nhiều nguy cơ sức khỏe lâu dài.
Theo BS Vinh, ở người cao tuổi, rối loạn giấc ngủ là tình trạng phổ biến do thay đổi nhịp sinh học, dẫn đến ngủ sớm và thức dậy sớm. Nhiều người thức giấc từ 2–3 giờ sáng khiến chất lượng sống suy giảm rõ.
“Giấc ngủ kém còn làm suy giảm miễn dịch và sức đề kháng trong khi người cao tuổi vốn đã dễ mắc bệnh. Đặc biệt còn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch như đột quỵ, nhồi máu cơ tim, thậm chí có thể dẫn đến đột tử khi ngủ” – BS Vinh nhấn mạnh.
Đối với người trưởng thành và lực lượng lao động, nguyên nhân thiếu ngủ chủ yếu đến từ áp lực công việc và lối sống.
Ngủ muộn, ngủ ít, lệch nhịp sinh học làm giảm khả năng tập trung, tăng nguy cơ tai nạn lao động và tai nạn giao thông. Những người ngáy to, ngưng thở khi ngủ, nhất là nam giới thừa cân, có nguy cơ ngủ gật khi lái xe hoặc vận hành máy móc, ảnh hưởng đến sinh hoạt gia đình.
Đừng để giấc ngủ bị “đánh cắp”
Khi giấc ngủ bị “đánh cắp” bởi áp lực, thói quen và lối sống không lành mạnh, cái giá phải trả không chỉ là cảm giác mệt mỏi mỗi sáng thức dậy, mà còn liên quan trực tiếp đến hiệu quả công việc, chất lượng cuộc sống và những bệnh lý âm thầm tích lũy theo thời gian.
Chiến dịch “Vì giấc ngủ khỏe, nâng cao chất lượng sống cộng đồng” có thông điệp rất rõ ràng: Đưa kiến thức y khoa chuẩn xác, chính thống đến với người dân.
Bà HÀ THỊ MỸ HẠNH, Chủ tịch Chi hội Truyền thông giáo dục chăm sóc sức khỏe cộng đồng toàn diện
