Cuộc đua giành đề cử của đảng Cộng hòa tham gia tranh cử tổng thống Mỹ ngày càng trở nên sôi động. Đầu tuần đến giờ đảng Cộng hòa có ba nhân vật thông báo tham gia: Cựu Phó Tổng thống Mike Pence (ngày 5-6), ông Chris Christie - cựu Thống đốc bang New Jersey (ngày 6-6), ông Doug Burgum - Thống đốc bang North Dakota (ngày 7-6).
Kịch tính cuộc đua Trump - Pence
Như vậy cuộc đua bên Cộng hòa đến nay đã có đông ứng viên. Theo thăm dò của đài CNN cuối tháng 5, thứ tự dẫn đầu của các ứng viên Cộng hòa đang như sau: Cựu Tổng thống Donald Trump, ông Ron DeSantis - Thống đốc bang Florida, ông Pence, cựu đại sứ Nikki Haley, thượng nghị sĩ Tim Scott, ông Christie, doanh nhân Vivek Ramaswamy, ông Asa Hutchinson - cựu Thống đốc bang Arkansas, ông Burgum, ông Larry Elder - người dẫn chương trình. Trong số này được chú ý nhiều là bốn nhân vật: Ông Trump (53% ủng hộ), DeSantis (26% ủng hộ), ông Pence và bà Haley (cùng được 6% ủng hộ).
Người dân Mỹ xứng đáng được biết vào ngày đó, Tổng thống Trump yêu cầu tôi lựa chọn giữa ông ấy và hiến pháp… Tôi đã chọn hiến pháp và tôi sẽ luôn như vậy. Tôi tin rằng bất cứ ai đặt mình lên trên hiến pháp sẽ không bao giờ trở thành tổng thống Mỹ.
Cựu Phó Tổng thống Mỹ
MIKE PENCE nói tại buổi vận động ngày 7-6.
Cuộc tranh luận sơ bộ đầu tiên của đảng Cộng hòa ít nhất đến tháng 8 mới diễn ra. Các cuộc bầu cử sơ bộ và họp kín đầu tiên sẽ phải đến đầu năm sau mới diễn ra, theo CNN. Tuy nhiên, các màn vận động tranh cử của các ứng viên đã diễn ra sôi động. Với sự tham gia của ông Pence, giới quan sát nhận định cuộc đua sắp tới sẽ rất kịch tính.
Thời điểm này, theo thăm dò thì bộ đôi dẫn đầu đang là Trump - DeSantis, tuy nhiên sự chú ý lúc này lại dồn nhiều vào cuộc đua Trump - Pence, khi ông Trump là cấp trên cũ của ông Pence tại Nhà Trắng. Đây cũng là lần đầu tiên một cựu tổng thống và cựu phó tổng thống cạnh tranh giành đề cử của một chính đảng.
Ai lợi thế hơn?
Sự đối đầu Trump - Pence thể hiện rõ ngay từ ngày đầu ông Pence tranh cử. Tối 7-6, tham gia diễn đàn mở (hình thức Town Hall) do CNN tổ chức và điều phối, ông Pence đã nói rắn rằng ông Trump “không bao giờ nên” trở thành tổng thống nữa vì những hành động của nhân vật này sau cuộc bầu cử năm 2020.
Trước đó cùng ngày, tại buổi vận động tranh cử đầu tiên ở bang Iowa, ông Pence nhắc lại cách ông Trump đã yêu cầu ông chặn xác nhận chiến thắng của ứng viên Joe Biden trong cuộc bầu cử năm 2020, khi ông Pence chủ trì phiên họp Quốc hội ngày 6-1-2021.
 |
Các ứng viên Cộng hòa hàng đầu (từ trái qua) Mike Pence, Nikki Haley, Donald Trump, Tim Scott, và Ron DeSantis. Ảnh: GETTY IMAGES |
Theo ông David Oman, cựu Chủ tịch đảng Cộng hòa tại bang Iowa, ông Pence có lý do để tin mình sẽ nhận được nhiều sự ủng hộ của cử tri Cộng hòa.
Từng là nhà lập pháp, thống đốc bang và phó tổng thống, ông Pence được đánh giá là một chính trị gia dày dặn kinh nghiệm. Bốn năm ở Nhà Trắng, ông Pence xây dựng quan hệ tốt với các quan chức trong đảng Cộng hòa.
Là người sùng đạo Thiên Chúa, ông Pence có quan hệ tốt với cộng đồng truyền giáo Mỹ. Đây là một trong những lý do khiến ông Trump chọn ông Pence vào liên danh tranh cử năm 2016, với niềm tin rằng ông Pence sẽ xoa dịu mối lo ngại của các cử tri Thiên Chúa giáo. Trong suốt thời gian tại Nhà Trắng, ông Pence thực sự là đại sứ của chính quyền ông Trump với cánh hữu Thiên Chúa giáo.
Với lợi thế này, ông Pence được giới quan sát đánh giá rất cao trong cuộc bầu cử sơ bộ đầu tiên của đảng Cộng hòa tại bang Iowa - nơi tín đồ Thiên Chúa bảo thủ có ảnh hưởng lớn.
Tuy nhiên, một điểm trừ với ông Pence là khi đoạn tuyệt với ông Trump, khả năng ông Pence sẽ bị một lượng người ủng hộ trung thành nhất của ông Trump xa lánh.
Cũng không thể xem nhẹ lợi thế của ông Trump. So với ông Pence, ông Trump có kinh nghiệm tranh cử dày dặn hơn. Ông Trump đang có tỉ lệ ủng hộ cao nhất từ các cử tri Cộng hòa, dẫn đầu cuộc đua. Quá trình tìm kiếm sự ủng hộ của ông Trump đang diễn ra rất ấn tượng, từ mức 40% hồi tháng 3 lên mức 53% hiện nay.
Và theo giới quan sát, càng đông ứng viên tham gia thì cuộc đua sẽ càng chia rẽ, tỉ lệ ủng hộ sẽ phải chia cho đông người hơn, càng có khả năng không ai gom được đủ sự ủng hộ để đánh bại được ông Trump. Để tham khảo, tỉ lệ ủng hộ của ông DeSantis hồi tháng 3 ở mức 36% nhưng đến lúc này giảm chỉ còn 26%. Diễn biến này có thể mang nghĩa cuộc đua đảng Cộng hòa cuối cùng sẽ là phép thử xem ai có thể đối đầu với ông Trump.
Song không thể không nhắc đến một điểm yếu của ông Trump là các rắc rối pháp lý. Các rắc rối này chắc chắn sẽ làm tổn hại phần nào sức mạnh của ông Trump với nhiều cử tri Cộng hòa, theo CNN.•
Điểm mạnh của ứng viên Cộng hòa
Sau ông Trump, nhân vật xếp thứ hai là ông Ron DeSantis - Thống đốc Florida. Ông DeSantis chiến thắng áp đảo trong cuộc tái tranh cử vào năm 2022 và đang được một lượng lớn nghị sĩ Cộng hòa ủng hộ.
Bà Nikki Haley có lý lịch xuất sắc, là cựu Thống đốc North Carolina, cựu đại sứ tại Liên Hợp Quốc, cựu thành viên chính quyền ông Trump. Nếu chiến thắng cuộc đua nhận đề cử, bà Halley sẽ là phụ nữ đầu tiên và là ứng cử viên da màu đầu tiên đại diện đảng Cộng hòa tranh cử tổng thống Mỹ.
Ông Tim Scott là thượng nghị sĩ bang South Carolina và là đảng viên Cộng hòa da đen duy nhất tại Thượng viện Mỹ.
Ông Chris Christie, cựu Thống đốc bang New Jersey, đồng minh một thời của ông Trump, là người chuẩn bị cho ông Trump ở các cuộc tranh luận tổng thống năm 2020. Ông Christie bất hòa với ông Trump quanh chủ trương COVID-19 và sự kiện bạo loạn ở Quốc hội ngày 6-1-2021.
