Nhiều người bỗng dưng bị cơ quan thuế yêu cầu nộp một khoản thuế thu nhập cá nhân (TNCN) dù mức thu nhập của họ đang dưới ngưỡng phải nộp loại thuế này. Thậm chí không ít người phải nộp thêm thuế TNCN dù thu nhập chịu thuế không hề tăng so với trước đó.
Hàng trăm triệu đồng từ “trên trời rơi xuống”
Anh T. (quận Tân Bình, TP.HCM) kể đang làm cho một công ty có văn phòng tại Hà Tĩnh. Nhiều năm nay anh tự quyết toán thuế TNCN và thủ tục quyết toán thuế diễn ra suôn sẻ. Nhưng đùng một cái, tháng 4 vừa qua, sau khi anh nộp hồ sơ quyết toán thuế, cơ quan thuế thông báo mã số thuế của anh bỗng dưng có thêm một nguồn thu nhập khác.
Cụ thể, mã số thuế, thông tin cá nhân của anh T. được một công ty tận TP Hà Nội chi trả một khoản thu nhập. Nếu tính thêm khoản thu nhập này thì số thuế TNCN của anh sẽ tăng lên rất nhiều.
“Tôi không hề có mối liên hệ hay làm việc gì cho công ty đó mà tự dưng lại bắt tôi phải gánh thêm thu nhập chịu thuế thì đúng là vô lý. Theo hướng dẫn của cơ quan thuế, tôi đã làm bản cam kết không làm việc, không có thu nhập nào từ công ty ngoài Hà Nội mà họ đã lấy trộm mã số thuế cá nhân. Tự dưng đang yên đang lành, tôi phải đau đầu, mất thời gian, công sức để giải quyết rắc rối mà công ty tận đâu gây ra” - anh T. bức xúc.
Trường hợp anh T. không phải là cá biệt. Bốn giáo viên Trường Marie Curie (quận 3, TP.HCM) khi quyết toán thuế TNCN tại Chi cục Thuế quận 3 mới phát hiện có thêm một nguồn thu nhập khác đến từ Công ty TNHH Just Analytics Việt Nam, dù các giáo viên không hề biết gì về công ty này. Các giáo viên này đã tìm đến địa chỉ đăng ký của công ty trên để yêu cầu xóa tên khỏi danh sách nhận thu nhập thì phát hiện đây là địa chỉ ma. Sau khi các giáo viên làm bản cam kết để được hoàn thuế, chi cục thuế xem xét và đã giải quyết hoàn thuế cho các giáo viên này.
Luật sư Trần Xoa, Giám đốc Công ty Luật Minh Đăng Quang, cho biết những trường hợp như trên xảy ra khá nhiều. Cơ quan thuế vẫn thường nhận được phản ánh của người nộp thuế về việc khi quyết toán thuế TNCN, họ phát hiện có thêm tiền hoa hồng từ vài chục triệu đến vài trăm triệu đồng từ những công ty tại TP.HCM hoặc ở các địa phương khác. Thực tế, nhiều người nộp thuế không hề giao dịch, làm gì cho các công ty này.
Theo ông Xoa, nguyên nhân là để hợp thức hóa những chi phí không có hóa đơn, chứng từ vào chi phí không phải chịu thuế thu nhập doanh nghiệp (DN) (20%), một số DN lấy trộm mã số thuế cá nhân, ký khống những hợp đồng trả tiền công, hoa hồng cho cá nhân.
Ví dụ, DN tự làm hợp đồng khống trả tiền công, hoa hồng cho một cá nhân với số tiền 300 triệu đồng. Tự DN sẽ đóng thuế TNCN 10%, tức chỉ 30 triệu đồng, số tiền còn lại sẽ được tính vào chi phí DN. Nếu kê khai đúng thì khoản 300 triệu đồng phải chịu thuế thu nhập DN lên tới 20%, cao hơn nhiều. Nghĩa là công ty kê khai khống chi hoa hồng, tiền công theo mã số thuế cá nhân có được để tăng chi phí, giảm doanh thu, giảm số thuế thu nhập DN phải nộp.
Cơ quan thuế khuyến cáo mọi người không để lộ thông tin cá nhân của mình để tránh bị lợi dụng, nộp thuế oan. Trong ảnh: Người dân đang nộp thuế tại Cục Thuế TP.HCM. Ảnh: QH
Cần bảo mật mã số thuế cá nhân
Một lãnh đạo Cục Thuế TP.HCM cho biết trước đây Cục từng cảnh báo tình trạng các đối tượng DN lấy trộm thông tin cá nhân như CMND, căn cước công dân, mã số thuế cá nhân… để gian lận, lợi dụng, làm giả chứng từ chi trả tiền lương, tiền công, hợp thức hóa chi phí nhằm mục đích trốn thuế thu nhập DN.
“Trường hợp cá nhân phát hiện bị lợi dụng, đánh cắp hoặc bị tính thuế TNCN cho những khoản thu nhập mà thực chất mình không nhận được cần thông tin kịp thời cho cơ quan thuế nơi cấp mã số thuế hoặc cơ quan thuế quản lý nơi đang công tác. Từ đó cơ quan thuế sẽ kiểm tra, xác minh để có đủ cơ sở xử lý hành vi vi phạm đối với tổ chức chi trả thu nhập theo quy định, không làm ảnh hưởng đến cá nhân người nộp thuế” - vị lãnh đạo Cục Thuế TP.HCM thông tin.
Vị lãnh đạo này cũng cho rằng việc các DN sử dụng mã số thuế cá nhân để khai khống chi phí, giảm thu nhập tính thuế thu nhập DN là hành vi cố ý sử dụng hồ sơ, chứng từ giả mạo nhằm trốn thuế. Đây là hành vi vi phạm pháp luật thuế. Khi phát hiện các trường hợp vi phạm, cơ quan thuế sẽ xử lý truy thu và xử lý vi phạm theo luật định.
Chuyên gia thuế Trần Xoa cho biết thêm những DN cố tình kê khống chi phí sẽ bị xử phạt hành chính bằng 20% số tiền kê sai. Nếu số tiền kê khống lớn, cơ quan thuế sẽ chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra thụ lý tội trốn thuế. Tuy nhiên, có khởi tố hay không lại do cơ quan điều tra quyết định.
“Để ngăn chặn hành vi trốn thuế cũng rất khó. Vì hiện thông tin cá nhân như số CMND có thể lấy được qua rất nhiều kênh. Do vậy, người nộp thuế không nên để lộ mã số thuế cá nhân, CMND… cho người khác ngoài cơ quan thuế và cơ quan chi trả thu nhập” - ông Xoa góp ý.
| Tự kiểm tra mã số thuế cá nhân Tổng cục Thuế cho hay trong quá trình thực hiện quyết toán thuế, một số trường hợp đi quyết toán thuế phát hiện có khoản không có thu nhập nhưng vẫn bị tính thuế. Để tránh bị rơi vào trường hợp trên, các cá nhân có thể tự kiểm tra thông tin mã số thuế cá nhân của mình trên website của Tổng cục Thuế (www.tncnonline.com.vn) bằng số CMND… Trường hợp tên của mã số thuế trùng với tên trên CMND nghĩa là đã có ai đó đăng ký mã số thuế để lợi dụng làm tăng chi phí tiền lương, tiền công. Trong trường hợp không trùng tên thì khả năng CMND đã bị trùng với người khác. Lúc này, người nộp thuế làm công văn gửi cơ quan thuế để được hướng dẫn cấp mã số thuế. Còn nếu bị DN lợi dụng sử dụng mã số thuế thì cơ quan thuế xử lý, mời DN làm việc và xử phạt hành vi trốn thuế. Tổng cục Thuế cũng khuyến cáo đối với các trường hợp bị lấy trộm mã số thuế TNCN, các cá nhân nên đến làm việc với cục thuế và thậm chí có thể kiện DN đó ra tòa vì sử dụng hồ sơ cá nhân để gian lận chứng từ. |
