Số liệu trên vừa được Phó Thống đốc NHNN (Ngân hàng nhà nước) Đào Minh Tú đưa ra tại Hội nghị bàn giải pháp tháo gỡ khó khăn về tăng trưởng tín dụng cho sản xuất kinh doanh, thúc đẩy tăng trưởng và ổn định kinh tế vĩ mô.
Nợ xấu tăng làm hạn chế việc cấp tín dụng
Lý giải về tốc độ tăng trưởng tín dụng còn thấp, Phó Thống đốc Đào Minh Tú cho biết: Tăng trưởng tín dụng thời gian qua chưa cao chủ yếu do nhu cầu đầu tư, sản xuất kinh doanh, tiêu dùng giảm, dẫn tới cầu tín dụng của doanh nghiệp, người dân giảm tương ứng. Một số nhóm khách hàng có nhu cầu nhưng chưa đáp ứng điều kiện vay vốn, nhất là nhóm doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Một nguyên nhân khác, khó khăn từ thị trường bất động sản dẫn đến cầu tín dụng của nhóm ngành cũng giảm, trong khi thông thường tín dụng lĩnh vực địa ốc chiếm tỉ trọng khoảng 21% ổng tín dụng chung của toàn nền kinh tế.
"Bên cạnh đó, một số chính sách tín dụng như đối với chương trình 120.000 tỉ đồng, các quy định pháp luật liên quan đến dự án nhà ở xã hội (NOXH) còn nhiều vướng mắc. Hiện nay mới có 23 tỉnh, thành phố gửi danh mục các dự án NOXH, nhà ở công nhân, dự án xây dựng, cải tạo lại chung cư cho NHNN và Bộ Xây dựng để các ngân hàng thương mại có thể tiếp cận, thẩm định dự án.
Chưa kể, một số chủ đầu tư chưa đáp ứng các điều kiện vay vốn theo quy định. Một số điều kiện đối với người mua nhà không còn phù hợp, nguồn thu nhập và khả năng trả nợ của khách hàng mua nhà bị ảnh hưởng do tình hình kinh tế, sản xuất kinh doanh khó khăn, cầu ở mức thấp", Phó Thống đốc nói.
Đáng chú ý, Phó Thống đốc cũng nêu một số vướng mắc qua công tác thanh tra, giám sát như khả năng huy động vốn trung, dài hạn của các tổ chức tín dụng còn thấp so với nhu cầu của nền kinh tế. Khách hàng vay có tình hình tài chính kém lành mạnh, sử dụng vốn vay sai mục đích, đầu tư, kinh doanh kém hiệu quả dẫn đến không trả được nợ vay.
Nợ xấu có xu hướng tăng tại một số tổ chức tín dụng, làm hạn chế khả năng cấp tín dụng. Xử lý nợ xấu còn khó khăn, vướng mắc liên quan đến xử lý tài sản bảo đảm, tài sản giữ hộ, trong đó phần lớn là nhà và đất, việc áp dụng thủ tục rút gọn theo yêu cầu của Tòa án theo Nghị quyết 42/2017 gặp khó khăn, chưa thực hiện được.
Lãi suất điều hành khó giảm thêm
Từ đầu năm đến nay, NHNN đã điều chỉnh giảm liên tục 4 lần các mức lãi suất điều hành, với mức giảm 0,5-2,0%/năm trong bối cảnh lãi suất thế giới tiếp tục tăng và neo ở mức cao.
Trong dự báo mới nhất về tăng trưởng kinh tế trong quý IV-2023 của Bộ phận Nghiên cứu Thị trường và Kinh tế toàn cầu (UOB) vừa công bố cho biết: NHNN đã phản ứng nhanh chóng trước tình trạng suy thoái kinh tế hồi đầu năm nay bằng việc nhanh chóng cắt giảm lãi suất. Lần giảm lãi suất chính sách cuối cùng diễn ra vào tháng 6-2023 đã hạ lãi suất tái cấp vốn tích lũy xuống 150 điểm cơ bản, còn 4,5%/năm.
UOB cho rằng, việc NHNN cắt giảm lãi suất giúp các doanh nghiệp giảm bớt gánh nặng lãi vay, trong khi Chính phủ đã đưa ra nhiều chính sách hỗ trợ doanh nghiệp. Nhờ đó, thị trường bất động sản Việt Nam đang có một số dấu hiệu phục hồi, nhiều nhà đầu tư đã mở lại hoạt động bán hàng và tung ra các dự án mới.
"Tuy nhiên, với tốc độ của các hoạt động kinh tế đang được cải thiện và tỉ lệ lạm phát đã giảm xuống dưới mức mục tiêu, nhiều khả năng NHNN sẽ duy trì lãi suất tái cấp vốn ở mức hiện tại và không cắt giảm thêm. Hơn nữa, trên thực tế, Chính phủ đã chuyển trọng tâm sang các biện pháp phi lãi suất để hỗ trợ nền kinh tế”, UOB nêu quan điểm.
Nhận định về các giải pháp thúc đẩy tín dụng trong thời gian tới, Phó Thống đốc Đào Minh Tú nói: "Mặc dù lãi suất cho vay của các ngân hàng đã giảm đáng kể trong thời gian qua, tuy nhiên lãi suất cho vay ở một số ngân hàng thương mại còn ở mức khá cao. Một số ngân hàng thiếu mạnh dạn cấp tín dụng, còn thận trọng, lo sợ nợ xấu tăng.
Việc thực hiện cơ chế tài sản đảm bảo nhiều lúc còn thiếu linh hoạt, chủ yếu dựa vào tài sản thế chấp. Thiếu sự kết nối của khách hàng và ngân hàng để trực tiếp trao đổi, tìm biện pháp tháo gỡ khó khăn về vốn.
Từ nay đến cuối năm, NHNN theo dõi sát diễn biến thị trường để kịp thời điều hòa tăng trưởng tín dụng từ ngân hàng thừa sang ngân hàng thiếu hạn mức, đảm bảo cung ứng vốn tín dụng cho nền kinh tế, góp phần tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế”, ông Tú nhấn mạnh.
