Trong hơn hai năm chiến sự Nga - Ukraine, Mỹ luôn từ chối cho phép Ukraine dùng vũ khí do Mỹ cung cấp để tấn công các mục tiêu trên lãnh thổ Nga vì lo ngại nguy cơ xảy ra xung đột trực tiếp giữa Mỹ và Nga.
Tuy nhiên, lập trường này đã thay đổi sau khi Nga đưa lực lượng từ biên giới Nga - Ukraine tràn vào tỉnh Kharkiv và giành được một số khu vực với mục đích là tạo một vùng đệm giữa Nga và Ukraine.
Mỹ cho phép Ukraine tấn công Nga có giới hạn?
Tờ The Washington Post dẫn lời hai quan chức Ukraine giấu tên cho biết quyết định của Mỹ cho phép Ukraine dùng vũ khí Mỹ tấn công vào Nga đã làm giảm một số cuộc tấn công của Nga. Tuy nhiên, Mỹ vẫn hạn chế về phạm vi mà Ukraine được tấn công, đủ để ngăn Ukraine đánh vào các sân bay quan trọng của Nga.
Theo hai quan chức này, Mỹ đã đặt hạn chế phạm vi Ukraine được tấn công vào lãnh thổ Nga là cách biên giới hai nước dưới 100 km. Tuy nhiên, phía Mỹ nói rằng việc hạn chế phạm vi dưới 100 km là không chính xác nhưng từ chối nêu rõ giới hạn.
Cố vấn an ninh quốc gia Jake Sullivan nhấn mạnh quan điểm này trong một cuộc phỏng vấn trên đài PBS rằng “đó không phải là vấn đề địa lý mà về lẽ thường”.
“Nếu Nga đang tấn công hoặc chuẩn bị tấn công từ lãnh thổ của mình vào Ukraine, việc cho phép Ukraine đánh trả các lực lượng đang tấn công họ từ bên kia biên giới là điều hợp lý” - ông Sullivan nói.
Theo báo cáo của Viện Nghiên cứu chiến tranh (ISW), chỉ một khu vực nhỏ ở Nga dọc biên giới với Ukraine được phép nhắm mục tiêu. Việc Mỹ nới lỏng các hạn chế tại các khu vực gần Kharkiv đã làm giảm chỉ 15% diện tích khu vực an toàn của Nga nhưng về cơ bản, Nga vẫn bảo toàn lợi thế quân sự trước Ukraine.
Theo ISW, việc Mỹ thay đổi chính sách từ cấm đến “bật đèn xanh” cho Ukraine tấn công lãnh thổ Nga không đủ để làm gián đoạn các hoạt động của Nga trên quy mô lớn.
Nga luôn lên án việc Mỹ cho phép Ukraine tấn công Nga bằng vũ khí Mỹ và cho rằng điều này sẽ kéo Mỹ sâu hơn vào cuộc chiến, có nguy cơ dẫn đến xung đột trực tiếp giữa Nga và phương Tây.
Tình hình ở Ukraine có thay đổi, nhưng không đáng kể
Các quan chức địa phương cho biết kể từ khi Mỹ thay đổi chính sách, Kharkiv, thành phố lớn thứ hai của Ukraine, đã có được thời gian “nghỉ ngơi” sau nhiều tháng hứng các cuộc tấn công không ngừng nghỉ từ tên lửa Nga.
Hồi đầu tháng 6, trên mạng xã hội xuất hiện một số đoạn video dường như ghi lại cảnh Ukraine đã dùng hệ thống pháo phản lực cơ động cao HIMARS do Mỹ cung cấp tấn công vào các hệ thống phòng không S-300/400 của Nga ở tỉnh Belgorod, ISW đưa tin.
Thị trưởng Kharkiv - ông Ihor Terekhov cho biết việc tấn công các địa điểm phóng S-300 và S-400 đã làm giảm các cuộc tấn công tên lửa vào thành phố Kharkiv từ ngày 25-5 xuống còn 0 trong tháng này. Ông Terekhov nhận xét rằng “tình hình đã thay đổi lớn” trong thành phố khi nơi này chỉ cách biên giới Nga 46 km, theo tờ The Washington Post.
Tuy nhiên, thị trưởng này cho biết thành phố vẫn “thường xuyên bị đe dọa” từ bom lượn – loại vũ khí cải tiến từ thời Liên Xô mà Nga thả từ máy bay xuống.
Những quả bom này có thể nặng hàng trăm kg và được trang bị hệ thống dẫn đường. Chúng thường được thả từ khoảng cách hơn 40 km phía sau biên giới Nga, nhưng các máy bay Nga thả loại bom này thì cất cánh từ các căn cứ ở xa hơn, ngoài phạm vi tấn công được Mỹ chấp thuận.
Theo ông Terekhov, TP Kharkiv cần khẩn cấp cải thiện hệ thống phòng không để bảo vệ dân thường khỏi các cuộc tấn công bằng bom lượn. Ông Terekhov cho rằng nếu Ukraine sở hữu các chiến đấu cơ hiện đại thì Nga sẽ ngại dùng máy bay chiến đấu của mình vì sợ rằng sẽ bị bắn hạ, do đó không thể tiếp cận gần biên giới.
Các quan chức quân sự cũng cho rằng việc Mỹ thay đổi chính sách đã tạo ra sự khác biệt đáng kể cho cuộc sống ở Kharkiv nhưng nói rằng điều này không bảo vệ các vị trí quân sự của Ukraine khỏi các cuộc tấn công thường xuyên bằng bom lượn.
Thiếu tá Nadiia Zamryha, sĩ quan báo chí của Lữ đoàn 14, cho biết lực lượng Ukraine chiến đấu gần TP Kupyansk, ở phía đông bắc tỉnh Kharkiv, tiếp tục bị tấn công thường xuyên từ tên lửa phòng không, bom lượn và tên lửa không dẫn đường.
