Đài truyền hình ABS-CBN (Philippines) cho biết một số điểm chính trong dự thảo như sau:
● Khi xảy ra tranh chấp ở biển Đông, trước tiên tất cả các bên liên quan phải tìm cách giải quyết theo Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác ở Đông Nam Á (TAC). Nếu hiệp ước trên không giúp giải quyết được, các bên liên quan có thể sử dụng cơ chế dàn xếp tranh chấp đã được quy định theo luật pháp quốc tế bao gồm Công ước LHQ về Luật Biển (UNCLOS).
● Các bên liên quan cam kết tôn trọng tự do hàng hải và quyền bay qua ở biển Đông, không được sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực để giải quyết tranh chấp, thực hiện các hoạt động hợp tác ở biển Đông để xây dựng lòng tin lẫn nhau.
Trong khi đó, báo Bernama (Malaysia) ngày 10-7 dẫn lời của Bộ trưởng Ngoại giao Malaysia Datuk Seri Anifah Aman nói không nên xem COC là công cụ giải quyết tranh chấp lãnh thổ và quyền tài phán ở biển Đông giữa các bên liên quan.
Ông cho rằng tranh chấp ở biển Đông phải được giải quyết giữa các bên liên quan theo các cơ chế của luật pháp quốc tế bao gồm UNCLOS. Cùng ngày, Bộ Ngoại giao Malaysia cũng ra thông báo khen ngợi tiến bộ đạt được trong việc soạn thảo COC.
Theo hãng tin Kyodo News (Nhật), tại Hội nghị bộ trưởng Ngoại giao ASEAN+1 ở Phnom Penh ngày 11-7, Bộ trưởng Ngoại giao Nhật Koichiro Gemba có thể tuyên bố Nhật sẽ tổ chức hội nghị về an ninh hàng hải với các nước ASEAN vào năm 2013 nhằm củng cố hợp tác an ninh hàng hải.
Ngày 10-7, lo ngại biển Đông trở thành chủ đề chính tại Diễn đàn Khu vực ASEAN (ARF) vào ngày 12-7, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lưu Vi Dân đã lên tiếng phản đối thảo luận vấn đề biển Đông tại diễn đàn.
Người phát ngôn nói biển Đông chỉ là vấn đề giữa Trung Quốc và một số nước ASEAN chứ không phải toàn bộ ASEAN và không thích hợp để thảo luận tại ARF. Người phát ngôn cho rằng thổi phồng vấn đề biển Đông là đi ngược khát vọng chung của người dân trong khu vực và xu thế chính của thời đại là tìm kiếm phát triển và hợp tác.
Cùng ngày, hải quân Trung Quốc bắt đầu tập trận bắn đạn thật kéo dài sáu ngày gần quần đảo Chu Sơn (tỉnh Chiết Giang) thuộc khu vực biển Hoa Đông.
THẠCH ANH
