Vào ngày 2-6, Ukraine cho biết nước này sẵn sàng tiếp tục xuất khẩu ngũ cốc qua Biển Đen theo “kế hoạch B” mà không có sự tham gia của Nga nếu Moscow rút khỏi thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc hiện tại khiến nó sụp đổ, theo hãng tin Reuters.
Cụ thể, Bộ trưởng Nông nghiệp Ukraine - ông Mykola Solsky nói rằng phía Nga đã ngăn cản Ukraine sử dụng cảng Pivdennyi ở Biển Đen để xuất khẩu ngũ cốc, chỉ cho phép một tàu vận chuyển ngũ cốc của Ukraine đến một số quốc gia mỗi ngày.
 |
Ukraine nói có ‘kế hoạch B’ để xuất khẩu ngũ cốc mà không có sự tham gia của Nga. Ảnh: Umit Bektas/REUTERS |
Nga đã tuyên bố họ sẽ cho phép nhiều tàu xuất cảng nếu tất cả các bên tham gia thỏa thuận ngũ cốc đồng ý bỏ chặn quá trình vận chuyển amoniac (thành phần chính để sản xuất phân bón) của Moscow qua một đường ống chạy ngang lãnh thổ Ukraine đến cảng Pivdennyi để xuất khẩu.
Theo ông Solsky, những động thái mới trên của phía Nga khiến cho thỏa thuận ngũ cốc chỉ hoạt động trên mặt pháp lý, còn thực tế thì không diễn ra.
“Đó không phải là cách thỏa thuận hoạt động. Do đó, chúng tôi sẽ sẵn sàng cho một kế hoạch B. Kế hoạch này sẽ phụ thuộc vào chúng tôi, vào Liên Hợp Quốc. Tôi cho rằng chúng tôi sẽ không đứng yên nếu mọi thứ cứ tiếp tục như thế này trong tương lai gần” - ông Solsky cho hay.
Theo Reuters, “kế hoạch B” của Ukraine sẽ không có sự tham gia của bên thứ tư là Nga.
Bộ trưởng Solsky đề xuất rằng chính phủ Ukraine có thể cung cấp bảo hiểm đảm bảo cho các công ty tiếp tục vận chuyển ngũ cốc mà không có sự tham gia của Nga trong thỏa thuận mới.
Ông cũng cho biết Ukraine đã thành lập một quỹ bảo hiểm đặc biệt trị giá khoảng 547 triệu USD cho các công ty tiếp tục cho tàu cập cảng Biển Đen của Ukraine theo một thỏa thuận mới.
“Nếu chúng tôi bị chặn hoàn toàn, điều gần như đã xảy ra trên thực tế, thì các hãng vận chuyển có thể đi [qua] hành lang này với bảo hiểm được đảm bảo từ chính phủ của chúng tôi” - ông Solsky cho hay. Ông cũng khuyên các chủ tàu nên có niềm tin "đủ mạnh mẽ” rằng quân đội Ukraine sẽ bảo vệ cho họ.
Dù vậy, Bộ trưởng Solsky hy vọng sáng kiến ngũ cốc Biển Đen sẽ phát huy tác dụng bất chấp những khó khăn hiện tại vì bất cứ sáng kiến mới nào cũng cần một thỏa thuận hoặc định dạng mới.
“Về mặt pháp lý, thỏa thuận [ngũ cốc] ban đầu vẫn có hiệu lực và chúng tôi vẫn kỳ vọng vào nó. Chúng tôi sẽ cố gắng làm cho nó hoạt động và nếu không còn gì để mất, thì rõ ràng chúng tôi sẽ thảo luận chi tiết về kế hoạch B” - ông giải thích.
Trong khi đó, vào hôm 1-6, một phát ngôn viên của Liên Hợp Quốc (LHQ) cho hay Nga đã thông báo cho các quan chức giám sát thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen rằng Moscow sẽ hạn chế đăng ký tại cảng Pivdennyi cho đến khi tất cả các bên đồng ý bỏ chặn việc vận chuyển amoniac của Nga.
Trước đó, Reuters dẫn các nguồn tin thân cận cho biết LHQ đã ra một số đề xuất để Nga, Ukraine và Thổ Nhĩ Kỳ thực hiện một số cuộc đàm phán nhằm nới lỏng các hạn chế và tạo điều kiện thuận lợi để Nga xuất khẩu khí amoniac qua đường ống trên Biển Đen.
