Theo quy định, người dân khi có nhu cầu đi lao động ở nước ngoài sẽ được vay vốn ngân hàng. Đối tượng chính sách được vay tại Ngân hàng Chính sách, các đối tượng còn lại vay tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (Agribank).
Thiếu vốn - mất cơ hội
Hiện nay, người lao động chỉ có thể vay tối đa 20 triệu đồng tại Agribank. Với mức vay này người lao động chỉ có thể chi phí đi lao động tại một số thị trường “dễ tính” với mức lương thấp như Trung Đông, Malaysia... Còn với các thị trường có yêu cầu cao hơn như Hàn Quốc, Đông Âu, Nhật Bản, Australia... thì tiền vay chỉ đáp ứng được một phần nhỏ chi phí.
Theo đánh giá của nhiều doanh nghiệp XKLĐ, nguồn vốn cho vay còn hạn chế, mức cho vay còn thấp, thủ tục lại quá phức tạp. Ông Nguyễn Quốc Sự, Phó Tổng giám đốc Công ty cổ phần Phát triển nguồn nhân lực (LOD) nhận định, nguồn lao động vốn đang yếu về tay nghề, nay lại thiếu về nguồn kinh phí dẫn đến các doanh nghiệp XKLĐ không thể đẩy mạnh số lượng người đi. Như vậy là người lao động đang mất đi cơ hội thoát nghèo.
Ngoài chi phí xuất cảnh, người lao động còn phải lo thêm nhiều khoản khác như học nghề, ngoại ngữ...
Ông Sự cho biết, quy trình thẩm tra hồ sơ vay vốn tại các địa phương còn kéo dài với nhiều thủ tục, trong khi đó lại không hướng dẫn kỹ nên làm chậm tiến độ vay vốn và xuất cảnh của người lao động. Một số chi nhánh ngân hàng địa phương bắt buộc người lao động phải có xác nhận của Ban chỉ đạo XKLĐ các cấp, mặc dù đã đủ hồ sơ pháp lý của doanh nghiệp XKLĐ.
Ông Lê Thanh, Phó Giám đốc Công ty cổ phần Nhân lực và Thương mại (Vinaconex Mex) cho rằng, với khoản vốn vay 20 triệu đồng, lao động không thể tiếp cận bất cứ thị trường nào. Ngoài chi phí xuất cảnh, người lao động còn phải lo thêm nhiều khoản khác như học nghề, ngoại ngữ, giáo dục định hướng, khám sức khoẻ... Vì thế, các ngân hàng không nên ấn định mức vay cứng nhắc là 20, hay 30 triệu đồng mà nên linh động bằng cách cho vay 80% hay 100% chi phí.
Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Bùi Hồng Lĩnh đề xuất, các ngân hàng cần linh hoạt trong chính sách cho vay. Tốt nhất nên phân chia mức vay theo yêu cầu của thị trường để định lượng mức vay cho hợp lý, tạo điều kiện tối đa cho người lao động và doanh nghiệp.
Đâu là nguyên nhân?
Phía ngân hàng cho rằng, việc ngân hàng đưa ra một số thủ tục ràng buộc trách nhiệm giữa bên vay và bên cho vay là do tỷ lệ nợ xấu cho vay đi XKLĐ hiện quá cao. Theo đáng giá của Agribank, tính đến hết năm 2009 tỷ lệ nợ xấu chiếm 10,4% so với tổng dư nợ cho vay.
Ông Kiều Trọng Tuyến, Phó Tổng giám đốc Agribank cho biết, hiện chưa có quy chế quản lý thu nhập của người lao động đã được vay vốn nên có hiện tượng chây ỳ khiến cho việc thu hồi nợ rất khó khăn. Có nhiều nguyên nhân dẫn tới tình trạng này như lao động phải về nước trước thời hạn, khách hàng không chịu trả nợ...
Ông Phan Đức Tiến - Phó GĐ Chi nhánh Agribank Nghệ An cho rằng, để hạn chế thực trạng này, ngân hàng nên triển khai ký hợp đồng cam kết trách nhiệm với doanh nghiệp XKLĐ, khi lao động gặp rủi ro, doanh nghiệp phải chịu gốc, ngân hàng chịu lãi. Ngoài ra, khi xem xét cấp phép cho doanh nghiệp XKLĐ, cũng nên đánh giá cả năng lực về tài chính, xem xét doanh nghiệp đó có đủ năng lực bồi hoàn cho người lao động khi gặp rủi ro hay không....
Đồng quan điểm trên, bà Ngô Thị Xuyến, Giám đốc Chi nhánh Agribank tỉnh Bắc Giang cho rằng, doanh nghiệp cần công khai các khoản phí doanh nghiệp được thu. Đặc biệt, doanh nghiệp về địa phương tuyển nguồn, không được phép thổi phồng về mức lương, tránh tình trạng người lao động chấp nhận vay vốn với mức cao để đi được thị trường tốt nhưng thực tế mức thu nhập lại không đủ cho lao động trả nợ.
Theo Hùng Anh (ANTG)
