Tiếc là năm nay Vương cung Thánh đường, tức nhà thờ Đức Bà, đang được quây kín để đại tu nên cả khu vực chính mừng chúa Giáng sinh hằng năm ở Sài Gòn-TP.HCM như thiếu vắng cái không khí lễ hội. Nhiều du khách, đặc biệt những Việt kiều từ xa trở về quê mừng Giáng sinh và ăn tết Tây, cảm thấy hụt hẫng vì không gặp lại cái không khí lễ hội Giáng sinh Sài Gòn xưa.
Một thời chưa xa lắm, trước mỗi mùa Giáng sinh và Tết dương lịch, cả một khu vực rộng lớn quanh nhà thờ Đức Bà, Bưu điện Trung tâm, trước Trường Tiểu học Hòa Bình và lan qua cả đầu đường Hàn Thuyên là hàng dãy quầy kệ với cả một rừng thiệp chúc mừng Giáng sinh và năm mới. Kể cả dọc theo đại lộ Lê Lợi cũng có rất nhiều quầy bán thiệp.
Thiệp Giáng sinh xưa thường vẽ hang đá nơi Chúa ra đời với ảnh Đức mẹ bồng Chúa hài đồng, hoặc hình ảnh cỗ xe có đôi tuần lộc kéo trong rừng thông tuyết phủ trắng xóa cả bộ râu ông già Noel đang cầm cương đôi tuần lộc, hay ông già Noel cầm túi quà chui vào ống khói… Lại có những cánh thiệp vẽ hình ảnh làng quê Việt Nam rất đơn giản, hoặc các cô gái mặc áo dài đi lễ nhà thờ chơn chất cùng hàng chữ “Mừng Giáng sinh”… Lại có những cánh thiệp chỉ in hàng chữ “Merry Christmas and Happy New Year” hoặc “Season’s Greetings”. Người ta gọi là “cánh thiệp” bởi bấy giờ thường thiệp được gửi qua đường bưu điện bằng máy bay. Tấm thiệp như chắp cánh bay đến người yêu quý.
Phố thiệp ngày nay chỉ còn vài sạp tại khu vực nhà thờ Đức Bà. Ảnh: HTD
Ngoài những thiệp in - có loại khá sang trọng chữ nổi mạ vàng giá tương đối cao - còn có loại thiệp làm bằng tay do các bạn sinh viên, học sinh khéo tay làm bán kiếm thêm thu nhập. Những loại thiệp này có nét sáng tạo với nhiều chất liệu độc đáo, không trùng lặp, giá lại mềm nên được các trẻ bạn sinh viên-học sinh tìm mua để gửi đến người yêu, bạn bè thân thiết mà không sợ “đụng hàng”!
Sau ngày thống nhất, những quầy sạp bán thiệp vẫn còn tồn tại một thời gian, một giai đoạn sau đó thưa dần rồi vắng bóng. Điều này không hẳn do kinh tế khó khăn trong thời bao cấp hay việc cấp phép in ấn nhiêu khê mà do nhu cầu sử dụng ngày càng thưa vắng… Chỉ còn một số ít bán trong bưu điện cùng các loại thiệp bưu chính, tức carte postale - post card in các danh lam thắng cảnh tiêu biểu của Việt Nam dành cho người nước ngoài mua gửi về nước họ.
Sang thời kỳ đổi mới - kinh tế thị trường, thiệp Giáng sinh và năm mới lại tái xuất nhưng chỉ còn bán lai rai ở quanh nhà thờ Đức Bà và Bưu điện Trung tâm cùng vài nhà sách thôi.
Rồi với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ thông tin, các bạn trẻ bắt đầu chúc nhau qua tin nhắn. Từ những tin nhắn đơn giản qua tổng đài thời đầu những năm 1990 đến thời Internet các bạn gửi cho nhau những câu chúc với nhiều hình ảnh rất đẹp, rất ngộ nghĩnh, dễ thương có sẵn tràn ngập trên mạng…
Hiện nay, không chỉ những người lớn tuổi mới hoài cổ muốn tìm lại chút không khí Giáng sinh qua những tấm thiệp, mà thời gian gần đây các bạn trẻ cũng lại gửi cho nhau những tấm thiệp Giáng sinh và năm mới họ tự tay làm, tức “thiệp handmade” bằng các chất liệu đơn giản, dễ tìm với nhiều hình ảnh ngộ nghĩnh, đáng yêu. Nếu bạn nào thích làm, chỉ cần lên mạng sẽ có vô số hướng dẫn từ cách tìm vật liệu đến cách làm rất đơn giản, ai cũng làm được. Ngoài ra, nhiều bạn trẻ còn gửi cho nhau những “tấm thiệp điện tử” tự tay thiết kế, vẽ vời khiến người nhận được cũng bất ngờ, thú vị không kém gì khi nhận những tấm thiệp giấy, thiệp lụa gửi qua đường bưu điện. Đó cũng là một nét văn hóa mới của các bạn trẻ hôm nay rất đáng trân trọng, góp phần làm vơi nhớ một thời phố thiệp Giáng sinh xưa.
Giáng sinh Sài Gòn xưa nay khu vực nhà thờ Đức Bà mặc nhiên là trung tâm lễ hội, cũng là phố thiệp Giáng sinh chính. Nhưng năm nay phố thiệp thưa thớt, khiêm tốn nằm khép nép sát các chân tường, một số ít được bán trong Bưu điện Trung tâm và tại vài quầy trong đường sách Nguyễn Văn Bình bên hông nhà thờ Đức Bà. Nhìn cảnh ấy, không ít người lớn tuổi cảm thấy ngậm ngúi ngậm ngùi…
