Được sự đồng ý chỉ đạo của Ban Cải cách tư pháp Trung ương, TAND Tối cao đang thực hiện thí điểm đề án đổi mới tăng cường hòa giải, đối thoại trong việc giải quyết các vụ việc dân sự, khiếu kiện hành chính tại TAND hai cấp TP Hải Phòng, tạo tiền đề cho việc xây dựng đề án tổng thể về đổi mới tăng cường hòa giải trong việc giải quyết các vụ việc dân sự, khiếu kiện hành chính. Sẽ báo cáo Ban Chỉ đạo cải cách tư pháp Trung ương vào tháng 9-2018.
Phát biểu chỉ đạo tại hội nghị, bà Nguyễn Thúy Hiền, Phó Chánh án TAND Tối cao, nhấn mạnh công tác hòa giải đóng góp vai trò quan trọng trong việc giải quyết các vụ việc tại tòa án, là phương thức hiệu quả đảm bảo tính quyết định, tự định đoạt của các đương sự. Việc hòa giải thành, đối thoại thành giúp giải quyết triệt để các tranh chấp và các khiếu kiện mà không phải mở phiên tòa để xét xử, qua đó giúp tiết kiệm được thời gian, chi phí, công sức của đương sự và của Nhà nước, tạo thuận lợi cho việc thi hành án, hạn chế việc kháng cáo kháng nghị, nâng cao tỉ lệ và rút ngắn thời gian giải quyết vụ án, nhất là trong bối cảnh các khiếu kiện hành chính, tranh chấp dân sự gia tăng và phức tạp.
Để tiến hành thí điểm, trong thời gian qua TAND Hải Phòng đã thành lập 10 trung tâm hòa giải đối thoại đặt tại Tòa án TP và chín quận/huyện. Đã bổ nhiệm 58 đối thoại viên, hòa giải viên là những thẩm phán, kiểm sát viên, điều tra viên đã nghỉ hưu có năng lực, trình độ chuyên môn về hòa giải. Ngoài ra các hòa giải viên, đối thoại viên có thể là các luật sư, hội thẩm nhân dân, những người am hiểu pháp luật.
Ngay sau khi nhận được đơn khởi kiện, bộ phận hành chính tư pháp của tòa án ghi vào sổ nhận đơn và chuyển đơn khởi kiện cho các trung tâm hòa giải đối thoại nêu trên để tiến hành hòa giải, đối thoại theo hướng dẫn, trừ những trường hợp không hòa giải đối thoại theo quy định của pháp luật.
Sau khi được phân công thì hòa giải viên, đối thoại viên sẽ tiến hành nghiên cứu hồ sơ vụ việc, sau đó mời các bên đến trung tâm để tiến hành hòa giải, đối thoại. Qua hòa giải đối thoại, nếu người khởi kiện rút đơn khởi kiện thì trung tâm lập biên bản và chuyển sang tòa án để trả lại đơn khởi kiện, nếu các bên thỏa thuận được phương hướng giải quyết tranh chấp thì trung tâm hòa giải sẽ lập biên bản chuyển sang tòa án để tòa án công nhận kết quả hòa giải thành ngoài tòa án.
TAND Tối cao sẽ tiến hành tổng kết mô hình hòa giải, đối thoại để báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội để đề xuất triển khai trong thời gian tới trên toàn quốc.
