Một đề xuất thu hút nhiều sự quan tâm đối với người mua nhà trong dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư 25/2015 của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) là khách hàng vay vốn để mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội (NƠXH) không nằm trong nhóm được hưởng chính sách ưu đãi tại các ngân hàng thương mại (NHTM).
Lo thiệt cho người vay mua NƠXH
Dự thảo Thông tư 25 đưa ra đề xuất loại trừ đối tượng được vay vốn tín dụng ưu đãi để mua, thuê, thuê mua NƠXH với lý do là Luật Nhà ở quy định Ngân hàng Chính sách xã hội có chính sách hỗ trợ người dân mua, thuê mua NƠXH, xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở. Còn các NHTM chỉ có chính sách hỗ trợ vay để xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở, không có chính sách hỗ trợ mua, thuê mua NƠXH.
Tuy nhiên, Nghị định 100/2015 và Nghị định 49/2021 lại quy định NHTM được chỉ định có thể cho vay ưu đãi để mua, thuê mua NƠXH.
Do đó, NHNN đưa ra đề xuất việc hỗ trợ lãi suất cần áp dụng theo Luật Nhà ở, tức là các NHTM chỉ hỗ trợ vay xây mới, cải tạo, sửa nhà để ở, còn người dân muốn vay ưu đãi để mua, thuê NƠXH thì đến Ngân hàng Chính sách xã hội.
Tuy nhiên, theo Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA), đề xuất trên không phù hợp với chính sách về NƠXH của Luật Nhà ở 2014 bởi Luật Nhà ở không hề cấm cho vay ưu đãi đối với các đối tượng này.
Mua được nhà ở xã hội là mong muốn của nhiều người lao động thu nhập thấp tại đô thị. Ảnh: QUANG HUY
Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA, cho biết thời gian qua các NHTM được chỉ định cho vay ưu đãi NƠXH gồm Vietcombank, VietinBank, Agribank, BIDV, LienVietPost Bank, VIB, ACB... Nhà nước đang áp dụng mức lãi suất ưu đãi bằng 50% mức lãi suất cho vay thương mại bình quân của các NHTM lớn nhất (thực tế khoảng 5%/năm). Riêng Ngân hàng Chính sách xã hội thì mức lãi suất cho vay hiện nay là 4,8%/năm. Các chính sách của nước ta đang tương đồng với chính sách NƠXH tại nhiều nước phát triển.
“Chính sách cho vay tín dụng dài hạn với lãi suất ưu đãi là điều quan trọng nhất, bởi đây chính là điều người lao động có thu nhập thấp cần nhất khi mua nhà” - ông Châu đánh giá.
Do vậy, ông Châu cho rằng đề xuất trên sẽ khiến đối tượng được hưởng chính sách cốt lõi về NƠXH chịu thiệt. Điều này có thể tác động tiêu cực đến việc thực hiện mục tiêu đảm bảo an sinh xã hội về nhà ở.
Ông Nguyễn Văn Hoàng, một người dân tại huyện Bình Chánh, TP.HCM, cũng cho rằng đề xuất trên là cứng nhắc. “Càng có nhiều NHTM tham gia, có nhiều vốn mồi, kích thích tạo thêm nhiều nguồn cung NƠXH thì mới có nhiều sự lựa chọn cho người mua nhà giá rẻ ở đô thị” - ông Hoàng nói.
Chọn lọc hỗ trợ đúng đối tượng
Trái ngược với những quan điểm trên, PGS-TS Đinh Trọng Thịnh, chuyên gia tài chính kinh tế, cho rằng phải xác định một điều là người dân khi mua nhà cần dựa vào sức mình là chính, không nên trông chờ vào chính sách hỗ trợ. Hơn nữa, thời gian qua, vẫn có tình trạng người mua NƠXH không đúng đối tượng, người thu nhập thấp lại không thể tiếp cận. Một số đối tượng trục lợi chính sách vay mua NƠXH với lãi suất ưu đãi, tạo ra sự bất bình đẳng.
Theo ông Thịnh, về lâu dài chính sách NƠXH cần có những thay đổi. Nếu người dân đáp ứng đủ các tiêu chí, được mua NƠXH giá rẻ hơn giá thị trường rồi thì không cần phải cho vay lãi suất ưu đãi nữa.
“Vì vậy, để việc cho vay ưu đãi đúng đối tượng là người có thu nhập thấp thì phải thông qua Ngân hàng Chính sách xã hội. Còn NHTM thì cho vay theo lãi suất thương mại, đúng với kinh tế thị trường” - ông Thịnh nói.
Đồng tình, chuyên gia kinh tế Đinh Thế Hiển cũng cho rằng chính sách cho vay ưu đãi đối với người mua NƠXH không thể triển khai lâu dài, làm nảy sinh hạn chế như cơ chế xin-cho. NHNN từng bước phải giảm dần việc hỗ trợ vay ưu đãi đó, giao về cho Ngân hàng Chính sách xã hội sẽ phù hợp hơn. Mặt khác, TP.HCM còn có Quỹ phát triển nhà ở TP sẽ có cơ chế chính sách nhà nước hỗ trợ vay mua NƠXH.
Theo quan điểm của ông Hiển, người nghèo, người thu nhập thấp ở đô thị nên thay đổi suy nghĩ về nhà ở. Họ chỉ nên thuê nhà bởi mua nhà sẽ gây áp lực tài chính rất lớn. Sau này, TP cần có chính sách hỗ trợ các chủ đầu tư xây dựng nhà cho thuê chứ không bán như hỗ trợ tiền sử dụng đất, miễn giảm thuế…
“Cái gốc của chính sách hỗ trợ cho vay ưu đãi nên là để phát triển ngành nghề sản xuất, kinh doanh, tạo việc làm, tăng thu nhập cho người dân” - ông Hiển nói.
| Chính sách về nhà ở xã hội của các nước Theo HoREA, nhiều nước đã thực hiện chính sách về NƠXH, nhà ở giá thấp cho người có thu nhập thấp. Như Singapore quy định thời hạn cho vay lên đến 30 năm, hoặc Hàn Quốc thì tùy theo giá trị của loại nhà và thu nhập của đối tượng được hỗ trợ mua nhà mà áp dụng mức lãi suất và thời hạn cho vay ưu đãi phù hợp. HoREA đề nghị NHNN giữ nguyên quy định tại khoản 3 Điều 6 Thông tư 25/2015 (chỉ bỏ mục đích thuê), đối với khách hàng vay vốn ưu đãi để mua, thuê mua NƠXH thì mức vốn cho vay tối đa bằng 80% giá trị hợp đồng mua, thuê mua nhà. Đồng thời, đề nghị Bộ Xây dựng xem xét trình Chính phủ đề xuất sửa đổi quy định tại Luật Nhà ở 2014 theo hướng bổ sung thêm cụm từ “mua, thuê mua NƠXH” để đảm bảo sự thống nhất, đồng bộ của các quy định pháp luật. |
