Liên quan tới Dự thảo sửa đổi, bổ sung luật Quản lý thuế, mới đây Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam (Vecom) đã có một số kiến nghị góp ý đối với vấn đề này. Đáng chú ý là nội dung sửa đổi bổ sung khoản 4 Điều 42 Luật Quản lý Thuế. Cụ thể quy định các sàn giao dịch thương mại điện tử (TMĐT) có trách nhiệm khai thuế thay, nộp thuế thay cho các hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh (gọi chung là người bán) trên sàn TMĐT.
Trong khi đó, nội dung bổ sung khoản 4a Điều 98 Luật Quản lý Thuế quy định: các sàn TMĐT và các tổ chức cung cấp dịch vụ logistics hỗ trợ hoạt động TMĐT có trách nhiệm cung cấp đầy đủ, chính xác thông tin của thương nhân kinh doanh trên sàn TMĐT hoặc sử dụng dịch vụ vận chuyển của các tổ chức logistics.
Vecom không đồng tình và đề xuất loại bỏ hai điều khoản nói trên vì, các quy định trên trái với quy định pháp luật hiện hành và thông lệ quốc tế.
Không đồng tình
Cụ thể, quy định tại Dự thảo có những mâu thuẫn với cả Luật Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) và Luật Thuế Giá trị gia tăng (GTGT).
Theo quy định tại Nghị định 52/2013/NĐ-CP của Chính phủ, sàn TMĐT là “website/ứng dụng thương mại điện tử cho phép các thương nhân, tổ chức, cá nhân không phải chủ sở hữu website có thể tiến hành một phần hoặc toàn bộ quy trình mua bán hàng hóa, dịch vụ trên đó”.
Do đó, khoản 4 Điều 42 trái với Luật Thuế TNCN, do sàn TMĐT không phải đối tượng thuộc 05 trường hợp tổ chức, cá nhân chi trả thu nhập cho cá nhân quy định tại Điều 11, Điều 12, Điều 15, Điều 16, Điều 17 của Luật Thuế TNCN.
Vecom cho rằng, việc buộc trách nhiệm cho các sàn TMĐT phải kê khai, nộp thuế thay người bán trên sàn TMĐT là không phù hợp với quy định tại Điều 24 Luật Thuế TNCN.
Theo đó, việc nộp thuế của tổ chức chi trả thu nhập phải dựa trên cơ sở khấu trừ thu nhập mà họ chi trả cho đối tượng nộp thuế, khác hoàn toàn về bản chất với việc kê khai thay, nộp thuế thay.
Luật Thuế GTGT quy định rõ người nộp thuế GTGT là tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ chịu thuế giá trị gia tăng và tổ chức, cá nhân nhập khẩu hàng hóa chịu thuế giá trị gia tăng. Ngoài ra, Luật Thuế GTGT chưa cho phép áp dụng cơ chế khấu trừ, quyết toán, hoàn thuế GTGT đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh.
Như vậy, quy định tại khoản 4 Điều 42 mâu thuẫn với Luật Thuế GTGT và không khả thi, đặc biệt sẽ dẫn đến thiệt thòi cho hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trong trường hợp nộp thừa thuế.
“Chúng tôi ủng hộ nguyên tắc người kinh doanh phải nộp thuế. Tuy nhiên, nếu không có nghiên cứu cụ thể và thấu đáo, quy định này có thể tạo ra những bất bình đẳng và gánh nặng cho hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh, vốn là những đối tượng yếu thế và dễ tổn thương trong nền kinh tế”- Vecom bày tỏ.
Cũng theo đơn vị này, Khoản 4, Điều 98 Luật Quản lý Thuế hiện quy định một cách khá tổng quát về trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân khác có liên quan đến người nộp thuế trong việc cung cấp thông tin người nộp thuế theo yêu cầu của cơ quan quản lý thuế. Việc bổ sung quy định như tại khoản 4a Điều 98 theo Dự thảo là rất gượng ép, không đảm bảo kỹ thuật lập pháp, phá vỡ cấu trúc của Luật.
Chưa kể, hiện tại Nghị định Số 91/2022/NĐ-CP hướng dẫn Luật Quản lý Thuế đã quy định các sàn TMĐT phải cung cấp thông tin người bán cho cơ quan Thuế. Do vậy, khoản 4a Điều 98 của Dự thảo hiện đang lặp lại quy định tại Nghị định 91 và vì vậy không tuân thủ quy định tại khoản 2, Điều 8 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
Bên cạnh đó, việc yêu cầu các sàn TMĐT kê khai, nộp thay thuế TNCN cho người bán là chưa có tiền lệ ở trong các nước trong khu vực, cũng như trên toàn thế giới.
Hiện nay các quốc gia trong khu vực như Thái Lan, Indonesia, Singapore, Malaysia, Philippines, hay các nước như Trung Quốc, Hoa Kỳ... đều không có quy định yêu cầu các sàn TMĐT phải kê khai thay, nộp thuế thay, đặc biệt là thuế TNCN cho người bán.
Tạo gánh nặng
Vecom cũng nhìn nhận, mặc dù đề xuất trên có thể giúp giảm đầu mối kê khai, giảm gánh nặng cho cơ quan Thuế, nhưng lại đang tạo gánh nặng cho các sàn TMĐT, vốn không có chuyên môn và không phải là đại lý thuế.
Hiện nay, thuế TNCN và thuế GTGT được áp dụng với nhiều mức thuế khác nhau cho các đối tượng, hàng hoá, dịch vụ khác nhau. Việc phân loại người bán, cũng như phân loại mặt hàng, dịch vụ để tính toán mức thuế, kê khai và nộp thuế hầu như chưa thể thực hiện được một cách tự động đối với các sàn TMĐT.
Về bản chất, việc kê khai thay, nộp thuế thay, chính là thu thuế thay cho cơ quan thuế. Đây là vấn đề nằm ngoài chuyên môn, lĩnh vực hoạt động chính của các sàn TMĐT, sẽ tạo ra nỗi gánh nặng lớn trong việc đầu tư và vận hành.
Đơn vị này cũng dẫn lại một khảo sát của Liên đoàn Thương mại Công nghiệp Việt Nam (VCCI) vào năm 2022, dự kiến, quy định kê khai, nộp thuế thay này đòi hỏi các sàn TMĐT phải đầu tư chi phí lên đến hàng chục tỷ đồng mỗi năm cho việc thực thi.
Vecom còn lo ngại, những bất cập nêu trên sẽ gây hoang mang cho doanh nghiệp và nhà đầu tư, gây ảnh hưởng đến tính cạnh tranh trong thu hút đầu tư và phát triển kinh tế.
