Nhu cầu thuê nhà trọ, phòng trọ tại các đô thị lớn của người dân thu nhập thấp, không có khả năng mua nhà ngày càng tăng cao, thế nhưng nguồn cung phân khúc này lại đang giảm.
Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA), đề xuất cần sửa đổi luật cho phép doanh nghiệp (DN) được đầu tư loại dự án nhà trọ, phòng trọ để đáp ứng nhu cầu của người dân.
 |
Một dự án căn hộ mini dạng phòng trọ được quản lý đảm bảo an ninh trật tự và phòng cháy chữa cháy. Ảnh: Q.HUY |
Sửa luật để doanh nghiệp được xây phòng trọ
Luật Nhà ở 2014 và Nghị định 100/2015 chỉ cho phép hộ gia đình, cá nhân đầu tư xây dựng nhà ở xã hội (NƠXH) riêng lẻ, trong đó có các nhà trọ, phòng trọ nhưng không cho phép DN được đầu tư loại hình này.
Việc chỉ cho phép cá nhân, hộ gia đình được làm, với năng lực tài chính hạn chế sẽ dẫn đến các khu nhà trọ, phòng trọ không đảm bảo chất lượng, nhanh xuống cấp, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn về phòng cháy chữa cháy, trật tự xã hội trong các khu dân cư.
Ngoài ra, ông Lê Hoàng Châu chỉ ra bất cập nữa là Thông tư 09/2021 của Bộ Xây dựng không còn quy định diện tích sử dụng phòng ở không được nhỏ hơn 10 m2, diện tích sử dụng bình quân không nhỏ hơn 5 m2 cho một người… Nhưng cho đến nay bộ chưa có văn bản hướng dẫn cụ thể về tiêu chuẩn thiết kế và ban hành quy định về điều kiện tối thiểu xây dựng NƠXH riêng lẻ, gây lúng túng cho các địa phương.
Vì vậy, HoREA kiến nghị Bộ Xây dựng xem xét, đề xuất sửa đổi, bổ sung Luật Nhà ở 2014 theo hướng cho phép DN được đầu tư phát triển NƠXH cho thuê là phòng trọ, nhà trọ. Cụ thể, DN, hợp tác xã bỏ vốn đầu tư xây dựng NƠXH cho thuê là phòng trọ, nhà trọ.
Đồng thời hiệp hội cũng đề nghị Bộ Xây dựng sớm ban hành hướng dẫn cụ thể về tiêu chuẩn thiết kế và ban hành quy định về điều kiện tối thiểu xây dựng NƠXH riêng lẻ, bao gồm phòng trọ, nhà trọ để các địa phương có căn cứ thực hiện.
Đề xuất trên được nhiều người dân ủng hộ. Anh Nguyễn Xuân Thu (quận 12, TP.HCM) cho biết với mức giá NƠXH khoảng 1 tỉ đồng/căn thì người thu nhập thấp cũng khó mua được. Trong khi đó, nhà trọ, phòng trọ ở TP thường chật hẹp, nhà rộng đủ cho cả gia đình thì giá lại cao hoặc phải đi xa mới có giá rẻ.
“Mong muốn của người lao động nghèo ở TP chỉ là một chỗ ở sạch sẽ, đủ cho gia đình sinh hoạt, thuê lâu dài với giá thuê rẻ là mừng lắm rồi” - anh Thu nói.
Đối với những dự án căn hộ giá rẻ cho thuê, TP nên cho xây 100% số căn hộ có diện tích nhỏ như dự án NƠXH.
Doanh nghiệp làm sẽ chuẩn hơn
Là DN xây dựng NƠXH nhiều năm, ông Lê Hữu Nghĩa, Giám đốc Công ty Lê Thành, cho biết với dạng phòng trọ, nhà trọ cho thuê nhu cầu rất lớn nhưng quy định của luật là không cho DN làm.
Vì vậy, ông Thành cho biết phải đứng trên danh nghĩa cá nhân để đầu tư hai tòa nhà năm tầng tại phường An Lạc, quận Bình Tân với 300 phòng trọ (diện tích
19 m2/phòng) để cho thuê. Dù là dạng phòng trọ nhưng được xây dựng, thiết kế như dự án căn hộ chung cư, có các tiện ích và sử dụng bộ máy của công ty quản lý chặt chẽ, đảm bảo an ninh trật tự.
DN được làm dự án NƠXH phòng trọ cho thuê dạng căn hộ mini sẽ giải quyết bài toán nhà ở cho công nhân, sinh viên, người thu nhập thấp và góp phần làm giảm dần các khu nhà trọ kém chất lượng.
Theo ông Thành, việc chỉ cho phép gia đình, cá nhân đầu tư xây dựng căn hộ mini từ 10 m² trở lên dẫn đến thực trạng tại TP.HCM đang tồn tại nhiều khu nhà trọ, dãy trọ lụp xụp, chung cư mini kém chất lượng, không đảm bảo điều kiện sống cho người dân.
Trong khi nếu để DN làm với sự chuyên nghiệp, năng lực tài chính mạnh hơn thì sẽ có những chung cư mini đầy đủ dịch vụ, tiện ích, tiêu chuẩn phòng cháy chữa cháy, an ninh như những chung cư hiện đại khác.
Đối với những dự án căn hộ giá rẻ cho thuê, TP nên cho xây 100% số căn hộ có diện tích nhỏ như dự án NƠXH vì chủ đầu tư tự quản lý vận hành tốt. TP cũng cần tạo thuận lợi về thủ tục đầu tư dự án, có chính sách ưu đãi với chủ đầu tư làm loại hình căn hộ diện tích nhỏ hoặc căn hộ cho thuê này.
Theo số liệu của Ban quản lý khu chế xuất, khu công nghiệp TP và Viện Nghiên cứu phát triển TP, chỉ khoảng 20.000 công nhân/hơn 280.000 công nhân (tỉ lệ 8%) ở 17 khu chế xuất, khu công nghiệp được ở trong nhà lưu trú công nhân. Còn lại hơn 90% phải ở thuê bên ngoài, trong đó trên 60% công nhân ở thuê trong các nhà trọ, phòng trọ.
TP.HCM có khoảng 1,6 triệu công nhân đang sống trong khu nhà trọ, phòng trọ của cá nhân, hộ gia đình. Chưa tính tới số lượng nửa triệu sinh viên các tỉnh học tập tại TP. Lượng sinh viên ở ký túc xá ở một số trường đại học chỉ chiếm trên dưới 15%, 85% còn lại là ở trọ.
Chủ tịch HoREA cho rằng nếu để DN làm chủ đầu tư các dự án NƠXH dạng phòng trọ vừa đáp ứng nhu cầu nhà ở cho người dân TP vừa giúp xóa bỏ những khu nhà trọ ổ chuột, nhếch nhác gây mất mỹ quan đô thị, giúp ổn định trật tự xã hội.•
Tăng giảm trừ gia cảnh để nhiều người dân được mua
nhà ở xã hội
Theo đề xuất của HoREA, một bất cập hiện nay là quy định đối tượng hưởng chính sách hỗ trợ về NƠXH phải thuộc diện không phải chịu thuế thu nhập thường xuyên theo quy định của pháp luật. Thế nhưng quy định mức thu nhập không phải chịu thuế và mức giảm trừ gia cảnh khá thấp so với chi phí thực tế nên nhiều người có thu nhập thấp ở đô thị vẫn không đủ điều kiện được hưởng chính sách NƠXH.
Đối tượng có mức thu nhập không vượt quá 11 triệu đồng/tháng (nếu có người phụ thuộc thì được cộng thêm mức giảm trừ gia cảnh 4,4 triệu đồng/người/tháng đối với cha, mẹ, con cái…) là khá thấp, trong khi mức chi thực tế cho một con độ tuổi mẫu giáo, tiểu học tại đô thị không dưới 6 triệu đồng/tháng. Điều này dẫn đến nhiều cán bộ, công chức, viên chức nhà nước, cán bộ lực lượng vũ trang và một số đối tượng công nhân lao động nặng nhọc, độc hại tuy có mức thu nhập thuộc diện phải nộp thuế thu nhập thường xuyên nhưng thực chất vẫn là người có thu nhập thấp lại không đủ điều kiện được thuê, mua, thuê mua NƠXH. Do vậy, rất cần thiết phải xem xét điều chỉnh tăng mức thu nhập tối thiểu và tăng mức giảm trừ gia cảnh cho phù hợp với thực tiễn.
