Kêu cứu Thủ tướng Chính phủ vụ đăng ký xuất gạo lúc... 0 giờ

Bức xúc trước tình trạng trên, một số doanh nghiệp (DN) có đơn gửi Thủ tướng Chính phủ và các bộ, ngành. Một số Sở Công Thương tỉnh, TP ở ĐBSCL cũng kiến nghị cần có sự minh bạch trong thời gian bắt đầu mở cửa hệ thống thông quan hàng hóa tự động để tạo sự bình đẳng cho DN.

Trong đơn gửi Thủ tướng Chính phủ và các bộ, ngành liên quan như Bộ Công Thương, Tài chính, NN&PTNT, một DN ở Long An kiến nghị cho phép xuất khẩu nếp và tấm nếp bình thường, không nằm trong hạn ngạch 400.000 tấn trong tháng 4-2020. DN này cho biết hiện đã đóng 500 container (tương đương 12.500 tấn nếp và tấm nếp) đã lưu container từ ngày 20-3 nhưng chưa kịp xuất khẩu do đặc thù hàng đi Trung Quốc phải khử trùng container tại kho năm ngày.

DN cũng cho rằng đối với việc dừng xuất khẩu gạo từ ngày 24-3 đến nay đã thiệt hại rất lớn cho DN và có nguy cơ đi đến phá sản. Lý do phải chịu chi phí lưu container trong một thời gian dài, tiền lại suất ngân hàng, tiền vốn đã mua nguyên liệu tồn kho… Trong khi nhà máy phải dừng hoạt động tất cả vì lý do mặt hàng chủ lực của công ty là nếp và tấm nếp tiêu thụ trong nước rất hạn chế.

Mặt hàng gạo nếp và tấm nếp có tính chất đặc thù, không ảnh hưởng đến an ninh lương thực quốc gia và việc thực hiện kế hoạch mua gạo dự trữ quốc gia. Nếu tận dụng cơ hội giá đang cao xuất khẩu sẽ mang lại lợi ích kinh tế lớn cho cả người trồng và DN.

Còn tại An Giang, theo Sở Công Thương tỉnh này, phần lớn DN trên địa bàn cũng không thể thực hiện đăng ký tờ khai hải quan xuất khẩu gạo để tham gia vào sản lượng 400.000 tấn.

Cũng theo Sở Công Thương tỉnh An Giang, sau khi trừ sản lượng đã đăng ký tờ khai xuất khẩu ngày 12-4, thì sản lượng gạo, nếp có hợp đồng giao hàng trong quý II-2020 của các DN trên địa bàn An Giang nhưng chưa được xuất khẩu khoảng 87.294 tấn.

Trước tình hình trên, Sở Công Thương An Giang đã đề xuất UBND tỉnh kiến nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép 78.737 tấn gạo nếp của các DN xuất khẩu gạo của tỉnh có hợp đồng xuất khẩu đến tháng 5-2020 được tham gia vào tổng sản lượng gạo được xuất khẩu trong tháng 5-2020 của cả nước.

“Mục đích nhằm hỗ trợ tiêu thụ lúa, nếp cho nông dân và DN, góp phần ổn định đời sống của người dân, giúp DN vượt qua khó khăn như hiện nay; giúp tiếp tục duy trì các chuỗi liên kết tiêu thụ lúa, nếp giữa nông dân và DN” - Sở Công Thương An Giang kiến nghị.

Phía An Giang đề nghị sắp tới, Tổng cục Hải quan sau khi tiếp nhận thông tin quyết định công bố hạn ngạch xuất khẩu đối với mặt hàng gạo tháng 5-2020 từ Bộ Công Thương thì cần kịp thời có văn bản thông tin đến Cục Hải quan các địa phương; thông tin đến các DN xuất khẩu gạo và trên tất cả phương tiện thông tin đại chúng thời gian mở cửa hệ thống thông quan hàng hóa tự động để tất cả DN kinh doanh xuất khẩu gạo đều có cơ hội thực hiện đăng ký tờ khai hải quan xuất khẩu gạo, đều có cơ hội tham gia vào hạn ngạch xuất khẩu gạo trong tháng 5-2020 của cả nước.

Vụ đông xuân năm nay miền Tây trúng mùa, lúa gạo còn tồn rất nhiều. Ảnh: GIA TUỆ 

Một lãnh đạo Chi cục Hải quan tại TP.HCM cho hay DN chỉ cần ngồi ở nhà và đăng ký kê khai trên hệ thống tờ khai điện tử của Tổng cục Hải quan. Sau đó, Tổng cục Hải quan sẽ gửi thông tin tờ khai về cho các cảng. Tuy nhiên, cũng cần phải rà soát lại các tờ khai, vì sẽ có trường hợp một người vào đăng ký nhưng lại đăng ký vài chục, có khi cả trăm tờ khai thì cần phải xem xét.

Toàn bộ các tờ khai hải quan xuất khẩu hơn 170.000 tấn gạo của 29 DN tại TP.HCM đều thuộc luồng đỏ, họ chỉ mới đăng ký số lượng xuất chứ chưa đăng ký rõ số container, tên tàu, số chuyến…

Vì vậy, phía Chi cục Hải quan cũng đã có công văn chờ Tổng cục Hải quan hướng dẫn về các trường hợp tờ khai thuộc luồng đỏ này, kiểm tra thực tế hàng hóa. Trong trường hợp các DN này khai bổ sung thì xử lý ra sao, rồi những trường hợp tờ khai ghi số container A, đến lúc giao lại là container B, hay lúc khai ghi tàu C, lúc giao tàu D. Những trường hợp tờ khai mà không có hàng thật thì xử lý bỏ ra như thế nào để những DN có thể khai tờ khai tiếp.

"Nên chăng Bộ Công Thương cần đề xuất cho phép những DN đã có hợp đồng từ trước thì được xuất khẩu trước, những trường hợp ký hợp đồng sau thì xuất sau thì hợp lý hơn" - vị lãnh đạo Chi cục Hải quan tại TP.HCM nói.

Trao đổi với Pháp Luật TP.HCM, ông Trần Quốc Toản, Phó Cục trưởng - Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương, cho biết hiện cơ quan hải quan, Bộ Tài chính đang thực hiện việc điều hành tờ khai hải quan cho việc đăng ký 400.000 tấn gạo xuất khẩu trong tháng 4-2020 theo quy định tại khoản 3 Văn bản 2827/VPCP-KTTH của Văn phòng Chính phủ.

Tuy nhiên, Bộ Công Thương cũng đã nhận được phản ánh của một số DN xuất khẩu gạo phản ánh về việc Tổng cục Hải quan cho khai hải quan nhưng nhiều DN không nắm được thông tin. Đến khi vào khai hải quan thì đã hết hạn ngạch, ảnh hưởng đến khả năng giao hàng theo hợp đồng của DN.

"Chúng tôi đang tổng hợp để gửi Bộ Tài chính xem xét, giải quyết theo thẩm quyền" - ông Toản nói.

Nhiều doanh nghiệp đề xuất nên tăng chỉ tiêu xuất khẩu gạo vì trong nước tiêu thụ không hết. Ảnh: GIA TUỆ