Đây là đánh giá của Công ty Chứng khoán SSI trong báo cáo vĩ mô vừa phát hành. Theo SSI, lũy kế 9 tháng năm 2019, hàng xuất khẩu của Việt Nam đi Hoa Kỳ vẫn tiếp tục xu hướng tăng mạnh 27,9%, trong khi chiều nhập khẩu từ Trung Quốc tăng đến 17,4%.
Xuất khẩu đi Hoa Kỳ tăng mạnh đi kèm với nhập khẩu từ Trung Quốc tăng, trong khi xuất khẩu đi Trung Quốc giảm có thể được cho là ảnh hưởng của chiến tranh thương mại Mỹ - Trung.
Từ đây có thể phân tích theo nhiều hướng, đó là hàng hóa Trung Quốc không vào được thị trường Mỹ sẽ tìm cách thâm nhập sang các thị trường khác, trong đó có Việt Nam. Thứ hai là hàng Việt Nam tận dụng lợi thế thuế thấp để tăng thâm nhập vào thị trường Mỹ.
Khả năng thứ ba là hàng Trung Quốc không xuất được sang Mỹ, ở lại thị trường nội địa gây khó khăn cho hàng xuất khẩu của Việt nam. Thứ tư là Việt Nam tăng nhập khẩu nguyên vật liệu và linh kiện máy móc từ Trung Quốc để sản xuất hàng hóa. Thứ năm là hàng hóa Trung Quốc qua Việt Nam lẩn tránh thuế để tiến vào thị trường Hoa Kỳ.
Nguyên nhân thứ năm đã được phát hiện trên thực tế trong một số trường hợp nhưng rất khó để phân tích dựa trên các dữ liệu thống kê xuất nhập khẩu được công khai.
Ví dụ như một lô nhôm nhập khẩu từ Trung Quốc có dấu hiệu gian lận thương mại với giá trị lên tới 4,3 tỉ USD, trong khi số liệu của Tổng cục Hải quan cho thấy tổng giá trị nhập khẩu kim loại thường khác và sản phẩm từ kim loại thường khác mới đạt 1,95 tỉ USD trong 9 tháng năm 2019.
