Ngày 5-3, PLO có bài phản ánh băn khoăn của chủ hàng xuất nhập khẩu và một số doanh nghiệp logistics về căn cứ và hiệu quả của phương thức giao nhận hàng hóa mới vừa được triển khai ở cặp cửa khẩu Tân Thanh (Lạng Sơn, Việt Nam) – Pò Chài (Bằng Tường, Quảng Tây, Trung Quốc), trong đó có quy trình hai lần cắt đầu container.
Ngày 17-3, ông Hoàng Khánh Duy, Phó trưởng Ban Quản lý Khu Kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng - Lạng Sơn cũng là người phát ngôn của cơ quan này, đã trả lời phỏng vấn, cung cấp thông tin giải thích.
Ông Hoàng Khánh Duy, Phó trưởng Ban Quản lý Khu Kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng - Lạng Sơn. Ảnh: NGHĨA NHÂN
Cửa khẩu ùn tắc kéo dài từ cuối tháng 11-2021
. Phóng viên: Từ khi xảy ra dịch COVID-19 đến nay, việc thông quan hàng hóa ở cửa khẩu Tân Thanh được tổ chức thế nào, thưa ông?
+ Ông Hoàng Khánh Duy: Trước khi có dịch, xe chở hàng Việt Nam có thể trực tiếp sang Bằng Tường, Trung Quốc giao hàng các bãi, có khi sâu tới 10-12km bên bạn. Khi xảy ra dịch COVID-19 ở Vũ Hán, cả ta và bạn kiểm soát dịch bệnh chặt chẽ hơn.
Từ tháng 4-2020, phía bạn yêu cầu đôi bên cùng lên danh sách lái xe chuyên trách, sinh hoạt tập trung, định kỳ test PCR để phát hiện sớm, phòng lây nhiễm COVID-19 qua biên giới.
Đến khoảng tháng 5-2021, khi dịch bùng phát ở một số tỉnh ở nước ta thì phía bạn kiểm soát chặt chẽ hơn. Đến tháng 8-2021, khi dịch bùng phát ở TP.HCM và một số tỉnh phía Nam thì xe chở hàng Việt Nam chỉ được đến một số bãi được chỉ định, ở khoảng 1km phía bên bạn. Sau đó lái xe chuyên trách của bạn sẽ chuyển hàng tới các chợ đầu mối, trong đó có chợ hoa quả ASEAN để các chủ hàng Trung Quốc chuyển bán vào trong nội địa.
Dù vậy, vì công tác phòng dịch ở Lạng Sơn được tiến hành rất tốt, đôi bên thường xuyên trao đổi, hội đàm, tháo gỡ khó khăn, nên việc xuất nhập khẩu hàng hóa qua các cửa khẩu trên địa bàn tỉnh vẫn diễn ra thuận lợi.
Tổng kim ngạch hàng hóa xuất nhập khẩu qua địa bàn tỉnh năm 2021 đạt hơn 30 tỉ USD, có lẽ chỉ đứng sau Quảng Ninh – tỉnh có cả cửa khẩu trên bộ và trên biển, và lớn hơn nhiều lần Lào Cai – quy mô 4-6 tỷ USD/năm…
. Đến lúc nào thì việc thông quan hàng hóa ở các cửa khẩu Lạng Sơn thực sự khó khăn, ách tắc?
+ Phía bạn rất kiên định chiến lược Zero COVID, vậy nên khi ta chuyển sang chiến lược thích ứng linh hoạt, số ca F0 tăng mạnh thì từ cuối tháng 11-2021, bạn tăng cường kiểm tra hàng hóa. Phun khử khuẩn được tiến hành từng lô, từng kiện hàng nhỏ, nên tốc độ thông quan bị kéo dài. Ùn tắc hàng hóa phía Lạng Sơn và cả phía bạn diễn ra suốt từ cuối tháng 11-2021 đến nay.
Ngày 18-12-2021 phía bạn phát hiện một lái xe chuyên trách của ta ở cửa khẩu Tân Thanh dương tính với COVID-19, lập tức họ cho dừng cửa khẩu. Phía Lào Cai thì bị dừng thông quan với thanh long từ tháng 7 đến tháng 12-2021.
Xuất phát từ nhu cầu xuất nhập khẩu hàng hóa, hai nước đã tiến hành hội đàm ở nhiều cấp, bao gồm cả cấp Trung ương, và đến 25-1-2022, phía bạn mới đồng ý khôi phục hoạt động thông quan tại cửa khẩu Tân Thanh.
Mỗi bên chuẩn bị khoảng 150 xe đầu kéo cố định cùng lái xe chuyên trách
. Như mô tả ở trên thì ngay cả trong lúc có dịch thì giải pháp phòng lây nhiễm mà hai bên thống nhất triển khai ở cặp cửa khẩu Tân Thanh – Pò Chài cũng chỉ là lái xe chuyên trách với một lần cắt đầu container hàng bên bạn…
+ Tại các cuộc hội đàm trước ngày 25-1 thì phía bạn đã đề xuất thực hiện giao nhận hàng hóa theo phương thức mới (cắt đầu container). Tuy nhiên chưa được chính quyền hai tỉnh - khu phê duyệt nên đôi bên chuyển sang giao nhận xe hàng trên đường chuyên dụng cửa khẩu Tân Thanh.
Theo cách này, lái xe chuyên trách phía bạn sang đường chuyên dụng bên Việt Nam nhận mỗi lần 6 xe, thành ra mỗi ngày cao lắm chỉ thực hiện được 30-40 xe hàng, rất chậm.
Bên trong bãi xe Công ty Bảo Nguyên. Ảnh: NGHĨA NHÂN
Hai bên tiếp tục hội đàm và đi đến giải pháp cụ thể được các cấp có thẩm quyền phê duyệt là mỗi bên chuẩn bị khoảng 150 xe đầu kéo cố định cùng lái xe chuyên trách.
Phía bạn nói rằng phương án cắt cont là mô hình không tiếp xúc, lái xe chuyên trách điều khiển xe đầu kéo cố định, dán niêm phong, kéo hàng từ Tân Thanh sang rồi nhận hàng bên Pò Chài về, không rời khỏi cabin niêm phong để phòng dịch triệt để.
. Tổ chức đội lái xe chuyên trách để phòng dịch là hợp lý, nhưng tại sao lại không thể dùng xe đầu kéo chở hàng đường dài sang thẳng bên Pò Chài giao nhận hàng mà lại phải đổi sang xe đầu kéo của Công ty Bảo Nguyên?
+ Trong hội đàm chúng tôi cũng đã trao đổi về vấn đề này, nhưng phía bạn nhất quyết yêu cầu phải là xe đầu kéo cố định, với một chuẩn đấu nối, và bên họ chuẩn bị một đội tương ứng như bên mình để thực hiện giao nhận hàng. Tức là hai bên phải khớp nhau.
Đội xe đầu kéo chuyên trách phía bạn còn bố trí 1 tài – 1 xe cố định, nên có lúc lái xe bên đó nghỉ là xe cũng nằm bãi luôn.
Phương thức mới đang bắt đầu hiệu quả
. Ghi nhận của chúng tôi đến ngày 4-3, khi triển khai phương thức giao nhận cắt cont 2 lần thì cửa khẩu Tân Thanh chỉ thông quan cao nhất được 30 xe hàng, rất thấp so với mục tiêu 150-200 xe mà hai bên đề ra ở hội đàm. Vậy đến nay, tình hình thế nào?
+ Phương thức mới này được triển khai từ ngày 26-2, ban đầu vẫn còn vướng mắc, nhưng đang dần thể hiện tính hiệu quả. Từ đó đến 15-3 thì tổng số lượng xe xuất nhập khẩu đã đạt hơn 900 xe, trung bình 40-50 xe/ngày là cao hơn so với thời điểm liền ngay trước đó.
Tuy nhiên, còn tùy tình hình bên bạn. Như hôm 13-3, phía Bằng Tường phát hiện mấy ca dương tính COVID-19, vậy là phong tỏa nhiều khu vực và tiến hành xét nghiệm toàn dân. Cửa khẩu bên Pò Chài vì vậy không đủ người làm việc, nên lượng hàng thông quan bị giảm mạnh…
Xe đầu kéo cố định của Bảo Nguyên sau khi kéo cont hàng xuất sang sang Pò Chài thì quay về lại không có hàng. Như vậy là chưa đáp ứng yêu cầu mà hội đàm hai bên thống nhất: sang và về đều phải có cont, cho dù là cont rỗng. Ảnh: NGHĨA NHÂN
Mức giá 3,6 triệu đồng chỉ là tạm thời
. Chúng tôi nhận được phản ánh của doanh nghiệp logistic rằng chi phí 3,6 triệu đồng thuê lái xe chuyên trách cùng xe đầu kéo cố định của Bảo Nguyên cho quãng đường chưa đến 1km từ Tân Thanh qua Pò Chài là quá cao. Vậy về phía quản lý nhà nước rà soát, đánh giá thế nào?
+ Thẩm quyền quản lý nhà nước về giá là Sở Tài chính. Theo tôi biết, Sở Tài chính có họp với các sở ban ngành liên quan về phương án mà Bảo Nguyên đề xuất. Họ đề xuất giá 3,85 triệu đồng, sau khi xem xét, các sở ban ngành đánh giá mức giá này cao, nên sau đó họ đã hạ xuống 3,6 triệu đồng.
Bảo Nguyên cũng trình bày các chi phí phải bỏ ra như thuê xe đầu kéo bên ngoài, tổ chức đội lái xe chuyên trách, chi phí xét nghiệm PCR tài xế mỗi ngày một lần, chi phí bảo hộ, quần áo, giày dép, kính mũ…
Chúng tôi cũng nói rõ với Bảo Nguyên đây là phương án giá tạm thời. Khi năng lực thông quan cao hơn, doanh thu cao hơn thì phải tiếp tục điều chỉnh giá.
. Các doanh nghiệp logistic, chủ hàng Việt Nam lo ngại Bảo Nguyên được độc quyền cung cấp dịch vụ kho bãi, bốc dỡ, giao nhận hàng. Vấn đề này Ban Quản lý cân nhắc thế nào?
+ Thực tế là Bảo Nguyên có bãi xe lớn ngay sát cửa khẩu Tân Thanh. Nhưng tỉnh Lạng Sơn vẫn đang kêu gọi các doanh nghiệp đầu tư thêm các bãi xe mới.
Ngoài ra, hoạt động biên mâu, giao nhận hàng qua biên giới có rất nhiều doanh nghiệp đang tham gia. Ngay ở bãi xe Bảo Nguyên thì mọi nội dung triển khai đều có sự giám sát của cơ quan quản lý nhà nước, chứ không phải ai muốn làm gì thì làm.
Cảnh xe chở hàng xuất sang TQ xếp hàng dài đợi vào bãi xe Bảo Nguyên, sáng 16-3. Trong đó nhiều xe chở dưa hấu đã bốc mùi hư hỏng do ùn tắc dài ngày. Ảnh: NGHĨA NHÂN
Chúng tôi thường xuyên chỉ đạo để môt khối cửa khẩu như thế lúc nào cũng có sự kiểm tra giám sát lẫn nhau, không để độc quyền hay thiên vị. Thực tế là chỉ cần có hiện tượng một xe hàng nào đó chưa tới lượt mà được đi thì xung quanh người ta phản ánh ngay. Có thể có lúc, có nơi còn gây nghi ngờ, nhưng hầu như đều có sự kiểm tra giám sát.
. Dù sao đi nữa thì phương thức này cũng làm tăng chi phí cho doanh nghiệp. Vậy khi tình hình dịch bệnh được cải thiện thì liệu có điều chỉnh để đưa chi phí giao nhận hàng qua cửa khẩu Tân Thanh trở về bình thường, hợp lý hơn không?
+ Chắc chắn.
Trong các cuộc hội đàm, hai bên đã thống nhất đây chỉ là phương thức tạm thời trong thời điểm dịch bệnh phức tạp. Khi dịch bệnh có diễn biến giảm xuống thì chúng ta tiếp tục trao đổi, điều chỉnh.
Chúng tôi vẫn đề nghị phía bạn tiếp tục rà soát lại các chi phí bên đó, bởi chi phí cao thì không chỉ doanh nghiệp Việt Nam mà cả doanh nghiệp, người tiêu dùng Trung Quốc cũng bị thiệt thòi.
. Xin cảm ơn ông!
