Bài “Định giá lại tài sản thi hành án: Nơi gật, nơi lắc” và bài “Phải có hướng dẫn để dễ thi hành” (Pháp Luật TP.HCM ngày 20 và 24-10) cho rằng nhiều cơ quan thi hành án dân sự (THADS) đang hiểu khác nhau về Điều 59 Luật THADS. Nhưng theo tôi Điều 59 luật này đã quy định rất rõ nên các cơ quan THADS cứ theo đó mà thực hiện, không cần đợi văn bản hướng dẫn.
Nguyên văn của điều luật như sau: “Trường hợp theo bản án, quyết định mà một bên được nhận tài sản và phải thanh toán cho người khác giá trị tài sản họ được nhận nhưng tại thời điểm THA, giá tài sản thay đổi và một trong các bên đương sự có yêu cầu định giá tài sản đó thì tài sản được định giá theo quy định tại Điều 98 của luật này để thi hành án”.
Với điều luật này có thể khẳng định: Hướng dẫn nào đó của Tổng cục THADS (như bài đầu đã nêu) về việc phải có ý kiến của cả hai bên đương sự thì mới được định giá lại tài sản để THA là sai luật! Bởi lẽ điều luật cho phép một trong hai bên đương sự có quyền yêu cầu định giá tài sản nếu tại thời điểm THA giá tài sản thay đổi thì không có lý do gì để tổng cục hướng dẫn ngược lại. Như vậy, trong vụ ở quận 6 và các vụ có nội dung tương tự, nếu một bên được tuyên nhận tài sản đồng thời phải thanh toán cho bên kia một khoản tiền tương ứng với tỉ lệ phân chia tài sản (trong các vụ ly hôn tỉ lệ này thường là 1/2) thì đến khâu THA, bên nhận tiền (hoặc bên nhận tài sản) hoàn toàn có quyền yêu cầu định giá lại. Sau đó, cơ quan THADS sẽ yêu cầu bên nhận tài sản THA thanh toán giá trị tài sản cho bên kia theo kết quả định giá mới.
Khi định giá lại, có hai tình huống sau đây có thể xảy ra: giá tài sản giảm thấp hơn (tức số tiền giao nhận giữa hai bên thấp hơn so với bản án) hoặc giá tài sản tăng cao hơn nhiều lần (tức số tiền giao nhận giữa hai bên cao hơn so với bản án). Có ý kiến nói nếu chấp hành viên thi hành theo Điều 59 Luật THADS tức giao cho một bên số tiền thấp hơn hoặc cao hơn so với nội dung ghi trong bản án thì vô hình trung đã “cải sửa” một phần bản án có hiệu lực pháp luật. Theo tôi, lo ngại này không có căn cứ xác đáng. Luật THADS quy định thế nào thì chấp hành viên phải làm đúng thế đó. Giai đoạn xét xử khác với giai đoạn THADS và bản án của tòa không thể đứng trên Luật THADS. Lại nữa, việc THA theo Điều 59 Luật THADS không hề làm thay đổi bản chất của các quyết định của tòa. Cụ thể hơn nữa, dù số tiền giao nhận trên thực tế có thay đổi tại thời điểm THA thì tỉ lệ phân chia tài sản mà bản án đã tuyên vẫn được giữ nguyên.
Tóm lại, một trong các bên đương sự có quyền yêu cầu định giá lại tài sản để THA. Quy định này của luật phải được thi hành đúng và không có gì phải băn khoăn hay bàn cãi.
Luật sư LÂM TRÍ QUANG (Đoàn Luật sư TP.HCM)
