Bộ GD&ĐT đang lấy ý kiến về dự thảo quy chế tuyển sinh THCS và tuyển sinh THPT. Tôi xin có một vài đề xuất sau.
Theo tôi, tính chất của kỳ xét/thi tốt nghiệp và kỳ xét/thi tuyển sinh lớp 10 rất khác nhau.
Kỳ xét/thi tốt nghiệp chủ yếu đánh giá chất lượng việc dạy và việc học của một cấp học; những học sinh đạt chuẩn cuối cấp sẽ được công nhận tốt nghiệp.
Trên cơ sở học sinh đạt chuẩn của cấp học trước, kỳ tuyển sinh lớp 10 nhằm phân loại học sinh theo nhu cầu đào tạo của các loại hình trường, học sinh đạt (điểm) chuẩn sẽ trúng tuyển.
Do đó, trong dự thảo quy chế tuyển sinh THPT quy định: “Đối tượng tuyển sinh THPT là học sinh tốt nghiệp THCS có độ tuổi theo quy định tại Điều lệ trường THCS, trường THPT và trường phổ thông có nhiều cấp học”.
Tuy nhiên, tại Điều 12, khoản 1, mục a nêu việc lựa chọn môn thi thứ ba quy định: “có sự thay đổi qua các năm nhằm thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện trong giai đoạn giáo dục cơ bản”. Môn thi thứ ba hoặc bài thi tổ hợp các môn học được lựa chọn trong số các môn học có đánh giá bằng điểm số trong chương trình THCS.
Môn thi tuyển sinh lớp 10 nên xác định rõ ràng, minh bạch và ổn định trong nhiều năm. Không và tuyệt đối không dùng hình thức bốc thăm môn thi tuyển sinh lớp 10.
Tại Điều 12, khoản 1 quy định môn thi thứ ba hoặc bài thi tổ hợp do Sở GD&ĐT, cơ sở giáo dục đại học lựa chọn một trong hai phương án và công bố trước 31 tháng 3 hằng năm. Việc này sẽ dẫn đến phải bốc thăm, may nhờ rủi chịu, thật sự không nên!
Với quan điểm thi tuyển THPT gọn nhẹ, không gây áp lực và tốn kém thì số môn thi có thể là 2 hoặc 3 môn.
Nếu là 2 môn thì chọn Toán và Ngữ văn. Nếu là 3 môn thì chọn Toán, ngữ Văn và ngoại ngữ.
Vì sao môn thứ ba nên chọn ngoại ngữ? Vì ngoại ngữ là một trong 8 môn bắt buộc tất cả học sinh đều phải học ở THPT. Sau này, nếu môn tiếng Anh được quy định là ngoại ngữ 1, bắt buộc tất cả học sinh từ lớp 3 - 12 phải học thì môn thứ ba là tiếng Anh. Theo Kết luận số 91 của Bộ Chính trị, từng bước đưa tiếng Anh là ngôn ngữ thứ hai trong trường học, thì việc chọn môn thứ ba là ngoại ngữ là cần thiết, không nên bàn luận thêm.
Đối với việc tuyển sinh lớp 10 trường THPT chuyên, ngoài hai môn thi bắt buộc Toán và ngữ Văn như học sinh không chuyên, môn thứ ba là môn thi chuyên, có đề thi riêng để chọn học sinh có năng khiếu về môn chuyên đó.
