Phó Thủ tướng Lê Minh Khái: Quyết liệt hành động đưa Việt Nam ra khỏi 'Danh sách Xám'

Ngày 18-10, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái đã chủ trì cuộc họp của Ban Chỉ đạo phòng, chống rửa tiền để triển khai các công việc đưa Việt Nam ra khỏi Danh sách giám sát tăng cường (Danh sách Xám) của Lực lượng đặc nhiệm tài chính về chống rửa tiền (FATF).

Có tác động lớn đối với nền kinh tế

Tại cuộc họp, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái cho biết, tháng 6-2023, FATF đã đưa Việt Nam vào Danh Xám. Đồng thời đưa ra 17 khuyến nghị hành động đối với Việt Nam để giải quyết các thiếu hụt trong cơ chế phòng chống rửa tiền, tài trợ khủng bố, tài trợ phổ biến vũ khí hủy diệt hàng loạt.

Khi bị FATF đưa vào Danh sách Xám, sẽ có những bất lợi trong đánh giá của quốc tế nói chung, đặc biệt là liên quan đến hoạt động kinh tế, thương mại, đầu tư, hợp tác quốc tế của Việt Nam.

Vừa qua, Nhóm châu Á – Thái Bình Dương về chống rửa tiền (APG) cũng đã đến Việt Nam làm việc, phối hợp với các cơ quan và NHNN để có động thái tháo gỡ, đưa ra khỏi Danh sách Xám.

Sau khi đoàn làm việc, NHNN đã xây dựng kế hoạch, gửi các thành viên Ban Chỉ đạo nghiên cứu, cho ý kiến.

Theo Phó Thủ tướng, năm 2010, Việt Nam đã bị đưa vào danh sách giám sát tăng cường của FATF. Để gỡ khỏi danh sách này phải có nhiều giải pháp, thực hiện kế hoạch hành động quốc gia. Trong đó, công việc khó khăn và phức tạp nhất là hoàn thiện thể chế.

Nhấn mạnh yêu cầu của FATF đối với rất cấp bách, thời gian để thực hiện rất ngắn, nếu không chủ động, thực hiện không hiệu quả thì tình hình sẽ rất phức tạp, Phó Thủ tướng bày tỏ không hài lòng khi nhiều thành viên Ban Chỉ đạo vắng mặt không dự họp và yêu cầu các cuộc họp sau thành viên Ban Chỉ đạo phải dự đầy đủ.

Ngân hàng Nhà nước - cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo và các bộ, ngành phải sát sao, tăng cường trách nhiệm, quyết tâm làm cho được.

Chia sẻ đây là việc mới, khó, “không trường lớp nào dạy”, việc FATF chính thức đưa Việt Nam vào Danh sách Xám có tác động rất lớn, Phó Thống đốc NHNN Phạm Tiến Dũng mong các bộ, ngành hỗ trợ NHNN thực hiện nhiệm vụ này. Đây là nhiệm vụ chung của quốc gia, không phải của riêng NHNN.

Phó Thống đốc Phạm Tiến Dũng thông tin, nền kinh tế nước ta có độ mở lớn, đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) nhiều thì việc bị đưa vào Danh sách Xám có tác động rất lớn.

Ông Dũng điểm ra hàng loạt tác động tiêu cực có thể xảy ra như tăng chi phí các khoản vay, cho vay đối với Việt Nam, chi phí hoạt động đầu tư, thương mại, dẫn đến giảm dòng vốn FDI do các nhà đầu tư có tâm lý e ngại, thận trọng.

Việc vay vốn ưu đãi từ các tổ chức quốc tế (Quỹ Tiền tệ quốc tế - IMF, Ngân hàng Thế giới, Ngân hàng Phát triển châu Á...) không dễ dàng như trước vì có thể thêm các điều kiện ràng buộc việc chấp hành các quy tắc phòng, chống rửa tiền, tài trợ khủng bố. Điều này dẫn đến phải chuyển hướng sang các khoản vay thương mại với các điều kiện cao hơn, nhất là về lãi suất.

Bên cạnh đó, làm giảm vị thế chính trị, ảnh hưởng danh tiếng, hình ảnh Việt Nam trên trường quốc tế; tác động tiêu cực đến hoạt động đối ngoại, hệ thống tài chính ngân hàng.

“Việt Nam sẽ bị đưa vào danh sách các nước có rủi ro về rửa tiền cao của EU và có nguy cơ bị đưa vào Danh sách Đen nếu không chứng minh được việc hợp tác thực hiện các khuyến nghị của FATF”, ông Phạm Tiến Dũng cảnh báo.

Từ góc độ Bộ Ngoại giao, Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Minh Hằng cho hay, cơ chế FATF là cơ chế các nước G7 đặt ra với các tiêu chuẩn quốc tế về phòng, chống rửa tiền, tài trợ khủng bố. Chúng ta phải xác định việc thực hiện các cam kết để ra khỏi Danh sách Xám là vấn đề mang tính chất kỹ thuật và pháp lý rất cao, đòi hỏi phải có biện pháp thực chất.

Bà Hằng cũng đóng góp ý kiến vào kế hoạch hành động; nhấn mạnh, công tác vận động, hợp tác quốc tế, vận động chính trị ngoại giao để tranh thủ thêm sự ủng hộ của các nước trong vấn đề này là rất cần thiết, là biện pháp bổ trợ. Trên cơ sở thực hiện tốt cam kết mới có “vốn liếng” để đi vận động.

Bà đề nghị Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Minh Hằng phối hợp với Bộ Công an và các cơ quan liên quan có kế hoạch hoạt động vận động, Bộ Ngoại giao sẽ tích cực phối hợp trong vận động các đối tác quốc tế.

Quyết liệt đưa Việt Nam ra khỏi Danh sách Xám

Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái đặt ra yêu cầu với Ban Chỉ đạo “làm mọi cách, quyết liệt để trong vòng 2 năm đưa Việt Nam ra khỏi Danh sách Xám”. Tán thành với ý kiến của Thứ trưởng Ngoại giao, Phó Thủ tướng cho rằng, việc này không chỉ ứng xử để ra khỏi danh sách, mà thực hiện hành động này còn góp phần tạo môi trường pháp lý chung để phòng, chống tội phạm, trong đó có phòng, chống tham nhũng, có ý nghĩa lâu dài cho lợi ích chung.

Phó Thủ tướng giao NHNN chủ trì phối hợp với bộ, ngành liên quan rà soát, hoàn thiện dự thảo kế hoạch, các cam kết của Việt Nam theo chỉ định của FATF để sớm trình Thủ tướng Chính phủ ban hành.

Sớm trình Chính phủ phê duyệt báo cáo đánh giá rủi ro về rửa tiền, tài trợ khủng bố, ban hành kế hoạch hành động của quốc gia về giải quyết rủi ro rửa tiền, tài trợ khủng bố cho giai đoạn tiếp theo; hoàn thiện dự thảo quy chế hoạt động của Ban Chỉ đạo; rà soát đánh giá việc thực hiện Quyết định 941, những nhiệm vụ năm 2023 chưa hoàn thành phải đẩy nhanh trong thời gian tới.

Phó Thủ tướng cũng lưu ý về nhiệm vụ của các bộ, ngành liên quan. Trong đó, Bộ Công an đẩy mạnh công tác điều tra rửa tiền, nguồn của tội phạm rửa tiền phù hợp với rủi ro rửa tiền đã được xác định trong báo cáo. Viện Kiểm sát, Tòa án nhân dân tối cao phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an đẩy mạnh hoạt động tư pháp, truy tố, xét xử liên quan đến tội rửa tiền, tài trợ khủng bố.

Lưu ý không để việc giao nhiệm vụ “giống như thả chim không biết lúc nào quay trở về”, Phó Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành phải cộng đồng trách nhiệm, tăng cường kiểm tra, kiểm soát, đôn đốc việc thực hiện nhiệm vụ, đề xuất khen thưởng, xử lý kiểm điểm khi không thực hiện hoặc thực hiện không tốt nhiệm vụ.