Cuộc bầu cử tổng thống Mỹ ngày 3-11 diễn ra đầy gay cấn và kéo dài đến nay do ảnh hưởng của COVID-19 cùng các cuộc đấu tranh pháp lý về cáo buộc gian lận do Tổng thống Mỹ Donald Trump khởi xướng nhằm vào đối thủ bên đảng Dân chủ là ông Joe Biden.
Ông Biden với tổng số phiếu từ các bang là 290, vượt 20 phiếu so với mức 270 để đắc cử, được truyền thông Mỹ gọi là tổng thống tân cử. Nhiều chuyên gia nhận định cơ hội lật ngược thế cờ của ông Trump rất hiếm hoi.
Tuy nhiên, để có chính danh tân tổng thống Mỹ, ông Biden phải đợi nhanh nhất là ngày 14-12, khi các đại cử tri bỏ phiếu trực tiếp; và chậm nhất là ngày 6-1, khi Phó Tổng thống đương nhiệm Mike Pence chính thức công bố kết quả.
Hai đảng viên Dân chủ ở Georgia tranh cử Thượng viện là ông Raphael G. Warnock (ở giữa) và ông Jon Ossoff (bên phải). Ảnh: NEW YORK TIMES
Song song cuộc chạy đua vào Nhà Trắng, cuộc đua giành quyền kiểm soát Thượng viện Mỹ (cơ quan lập pháp) cũng đang bước vào giai đoạn gây cấn. Việc đảng nào nắm giữ Thượng viện ảnh hưởng đáng kể đến việc triển khai các chính sách của đảng Dân chủ dưới chính quyền ông Joe Biden nếu đắc cử.
Đảng Dân chủ cạnh tranh gay cấn ở Thượng viện
Sau khi đảng Dân chủ thắng Hạ viện với số ghế vừa quá bán là 219 ghế, đảng Dân chủ hướng sự tập trung vào cuộc bầu cử ở Thượng viện vào ngày 5-1 tới.
Mỗi đảng cần 218 trên tổng 435 ghế hạ nghị sĩ để nắm quyền kiểm soát Hạ viện. Tương tự ở Thượng viện, đảng nào có 51 trên tổng 100 ghế thượng nghị sĩ trước sẽ nắm quyền kiểm soát.
Việc đảng nào nắm quyền ở Thượng viện ảnh hưởng đáng kể đến việc hoạch định và thực hiện các chính sách của ông Biden. Do cơ chế tam quyền phân lập của nước Mỹ, một chính sách của vị tổng thống có được thực thi hay không phải có sự thông qua của Quốc hội (gồm Hạ viện và Thượng viện).
Vì vậy, nếu đảng Dân chủ nắm Hạ viện và đảng Cộng hòa nắm Thượng viện thì có lẽ nhiều mâu thuẫn sẽ xảy ra trong nhiệm kỳ của ông Biden. Bởi vì các chính sách môi trường, nhập cư và hợp tác quốc tế của ông Biden đối lập với quan điểm thiên hữu của đảng Cộng hòa.
Tính đến 19 giờ 30 phút, ngày 17-11 (theo giờ Việt Nam), đảng Cộng hòa đang tạm dẫn trước 50-48 ghế ở Thượng viện. Khả năng duy nhất để có thể nắm Thượng viện của đảng Dân chủ là giành thêm hai ghế còn lại ở bang Georgia để cân bằng thế 50-50 với đảng Cộng hòa. Sau đó, nếu ông Biden đắc cử, liên danh tranh cử Kamala Harris khi đó với tư cách là phó tổng thống sẽ bỏ phiếu phá thế hòa.
Georgia - bang chiến địa của bầu cử Thượng viện Mỹ
Tại bang Georgia, hai thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa là ông David Perdue và bà Kelly Loeffler tái tranh cử với hai đối thủ đảng Dân chủ lần lượt là ông Jon Ossoff và ông Raphael Warnock.
Hai Thượng nghị sĩ tại chức đảng Cộng hoà ở bang Georgia - bà Kelly Loeffler (trái) và ông David Perdue (phải) - tái tranh cử giữ ghế ở Thượng viện. Ảnh: REUTERS
“Điều nguy hiểm ở đây là lãnh đạo thiểu số thượng nghị sĩ đảng Dân chủ Chuck Schumer sẽ thay đổi các quy tắc trong Thượng viện… vì vậy họ [ứng cử viên Thượng viện đảng Dân chủ] có thể làm bất cứ điều gì cần thiết để đạt được 50 phiếu bầu, cộng thêm phiếu bầu của bà Kamala Harris để phá vỡ thế hoà và giành quyền kiểm soát Thượng viện” - ông David Perdue nói với mạng truyền hình Fox Business trong một cuộc phỏng vấn ngày 15-11, theo đài CNN.
Đài CNN cũng lưu ý rằng trong cuộc phỏng vấn với Fox Business, ông Perdue thừa nhận chiến thắng của ông Biden. Đồng thời, ông Perdue cảnh báo rằng nỗ lực giữ lại hai ghế Thượng viện của đảng Cộng hòa ở bang Georgia có thể được xem là "tuyến phòng thủ cuối cùng chống lại chương trình nghị sự tự do xã hội chủ nghĩa mà đảng Dân chủ sẽ triển khai thực hiện".
Giáo sư khoa học chính trị Andra Gillespie của Đại học Emory nói rằng Georgia từng được xem là một bang thành trì của đảng Cộng hòa khoảng một thập niên trước. Tuy vậy, trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ thứ 46 này, nhiều thay đổi về nhân khẩu học đã mang lại hy vọng cho đảng Dân chủ.
"Mọi sự chú ý sẽ đổ dồn vào Georgia trong hai tháng tới… Chúng ta sẽ chứng kiến những mức chi tiêu kỷ lục cho chiến dịch vận động chưa từng có này và hàng tấn lời cáo buộc không căn cứ nhằm vào bên còn lại, tất cả đều nhiều hơn những gì chúng ta từng thấy" - Giáo sư Gillespie nhận định, theo đài NPR ngày 7-11.
Chuyển đến Georgia chỉ để bỏ phiếu có tính là gian lận?
Theo đài Fox News, nhà bình luận của tờ The New York Times đồng thời là tác giả của cuốn sách nổi tiếng “Chiếc xe Lexus và cây Ô liu” (1999) - ông Thomas L. Friedman ủng hộ việc nên di chuyển đến Georgia để bỏ phiếu bầu cử Thượng viện cho đảng Dân chủ.
"Tôi hy vọng mọi người chuyển đến Georgia, bạn biết đấy, trong một hoặc hai tháng tới, đăng ký bỏ phiếu và bỏ phiếu cho hai thượng nghị sĩ đảng Dân chủ ở đây" - ông Friedman nói với đài CNN trong cuộc phỏng vấn ngày 9-11.
Chưa dừng ở đó, người từng phát động chiến dịch tranh cử tổng thống Mỹ 2020 Andrew Yang cho biết ông sẽ chuyển đến Georgia để thúc đẩy các ứng cử viên đảng Dân chủ Jon Ossoff và Raphael Warnock. Ông Yang là một đảng viên Dân chủ.
“Đây là cơ hội duy nhất của chúng tôi để loại bỏ ông Mitch [McConnell], đồng thời giúp ông Joe [Biden] và bà Kamala [Harris] hoàn thành công việc trong bốn năm tới. Thông tin chi tiết sẽ được thông báo nhưng hãy bắt đầu thôi!!!" - ông Yang viết trên tài khoản Twitter cá nhân của mình, theo Fox News.
Ảnh chụp màn hình bài Tweet của ông Andrew Yang kêu gọi cử tri di chuyển đến Georgia để bỏ phiếu cho hai ứng cử viên Thượng viện đảng Dân chủ. Ảnh: FOX NEWS
“Điều đó khó khăn hơn họ nghĩ, việc đó cũng rất nguy hiểm và theo tôi là không đáng" - phó giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Quân sự Georgia Eddie Zipperer nói với Fox News.
"Họ sẽ phải đăng ký giấy phép cư trú có tên của họ trên đó, thiết lập các hóa đơn điện nước có tên họ… Tất cả chỉ để có được quyền bỏ phiếu ở Georgia… Thà mọi người quyên góp cho chiến dịch sẽ có ý nghĩa hơn" - ông Zipperer nói thêm.
Theo dự đoán của Fox News, các chính trị gia và người nổi tiếng sẽ hội tụ về Georgia để cố gắng thay đổi cuộc bỏ phiếu vào tháng 1 tới. Tuy nhiên, Fox News cũng thông tin rằng việc chuyển đến Georgia trong một thời gian ngắn chỉ để bỏ phiếu là trái luật của bang.
