Trước đó, đài truyền hình Syria đưa tin một đội hình “lực lượng chiếm đóng” Mỹ đã băng qua điểm ngã ba biên giới Al-Walid giữa Iraq và Syria và “hàng chục binh sĩ” cùng phương tiện được hộ tống bởi các trực thăng tấn công. Diễn biến này đến một ngày sau khi Lầu Năm Góc cam kết cắt giảm hiện diện ở Syria.
Một quan chức quốc phòng Mỹ giấu tên xác nhận với NBC News ngày 26-10 rằng lực lượng Mỹ đã vượt biên đi vào Syria trên đường đến các mỏ dầu ở tỉnh Deir ez-Zor. Động thái này được cho nhằm ngăn các mỏ dầu ở Syria bị tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) cũng như các lực lượng gây bất ổn khác kiểm soát, theo nguồn tin giấu tên.
Xe quân sự Mỹ đi qua Qamishli, Syria ngày 26-10. Ảnh: TWITTER
“Chúng tôi sẽ không thảo luận chi tiết cũng như lịch trình của những lực lượng này vì lý do an ninh”, vị quan chức Mỹ cho hay.
Trước đó, đài CNN dẫn thông tin từ một quan chức chính quyền khu vực người Kurd và các chiến binh Lực lượng Dân chủ Syria (SDF) cho biết việc chuyển quân này của Mỹ. Hai nguồn tin Syria sau đó xác nhận với NBC rằng họ đã nhìn thấy một đoàn xe quân sự của Mỹ chạy hướng về tỉnh Deir ez-Zor.
Đoàn xe gồm khoảng 18 phương tiện, được hỗ trợ bởi hai chiếc trực thăng tấn công Apache của quân đội Mỹ, chạy qua TP Qamishli - nơi lực lượng chính phủ Syria và quân cảnh Nga hiện diện những ngày gần đây - để tới điểm đến của họ.
Nhiều video và hình ảnh do hãng tin AP và kênh Press TV (Iran) đăng tải cho thấy binh sĩ Mỹ trên đường di chuyển qua vùng đông bắc Syria.
Hôm 25-10, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mark Esper thông báo Mỹ sẽ tiếp tục duy trì sự hiện diện đã được cắt giảm ở Syria, trong đó gồm kiểm soát các giếng dầu mà ông Esper nói là có nguy cơ rơi vào tay IS. Thông báo của Lầu Năm Góc đảo ngược cam kết đưa ra tuần trước về việc rút toàn bộ 1.000 binh sĩ hiện diện ở miền bắc Syria sau khi Thổ Nhĩ Kỳ mở chiến dịch quân sự đánh dân quân người Kurd và IS trong khu vực.
Hôm 26-10, Bộ Quốc phòng Nga công bố ảnh vệ tinh tình báo cho thấy binh sĩ Mỹ và các nhà thầu an ninh tư nhân tiến hành xuất khẩu dầu Syria trái phép từ các khu vực do người Kurd kiểm soát. Trong một bài phát biểu, Thiếu tướng Nga Igor Konaskenkov mô tả các hành động của Mỹ như “chủ nghĩa thổ phỉ quốc tế”, rằng dầu của Syria thuộc về Cộng hòa Ả Rập Syria chứ không phải của IS hay bất kỳ “người bảo hộ Mỹ nào”.
Theo ông Konaskenkov, Lầu Năm Góc và Cơ quan Tình báo Trung ương (CIA) đang kiếm hơn 30 triệu USD mỗi tháng cho doanh nghiệp trái phép của họ.
Tổng thống Mỹ Donald Trump những tuần gần đây nhiều lần nói rằng mặc dù Mỹ đang cắt giảm hiện diện quân sự ở Syria sau cuộc tấn công quân sự của Thổ Nhĩ Kỳ nhưng Mỹ vẫn tiếp tục bảo vệ các giếng dầu ở Syria.
Mỹ thông báo rút lực lượng khỏi miền bắc Syria hôm 6-10 khi Thổ Nhĩ Kỳ mở cuộc xâm chiếm khu vực biên giới với Syria. Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ sau đó đạt được một thỏa thuận ngừng bắn trong khu vực giữa làn sóng quốc tế lên án chiến dịch của Thổ Nhĩ Kỳ.
Tiếp đó Nga và Thổ Nhĩ Kỳ ký một thỏa thuận ngừng bắn rộng lớn hơn, trong đó lực lượng tay súng người Kurd ở Syria sẽ lùi về sâu 30 km khỏi biên giới với Thổ Nhĩ Kỳ để đổi lại Thổ Nhĩ Kỳ dừng cuộc tấn công.
Sau đó, quân đội Syria bắt đầu triển khai quân tới những khu vực trước đây do dân quân người Kurd kiểm soát ở miền bắc.
Nga quan ngại việc quân đội Mỹ trở về miền bắc Syria
Bình luận về tuyên bố của ông Esper rằng một số binh sĩ sẽ ở lại đông bắc Syria, người phát ngôn Bộ Quốc phòng Nga Igor Konashenkov cho hay tuyên bố của Mỹ không mấy bất ngờ.
Xe quân sự Mỹ được nhìn thấy đi qua máy bơm dầu ở Qamishli, Syria ngày 26-10. Ảnh: TWITTER
“Những gì Washington làm lúc này – chiếm giữ các mỏ dầu ở đông Syria dưới sự kiểm soát vũ trang của họ, nói một cách đơn giản, là chủ nghĩa thổ phỉ quốc tế”, ông Konashenkov nhấn mạnh, thêm rằng trữ lượng dầu của Syria và các nguồn tài nguyên khoáng sản khác chỉ thuộc về Cộng hòa Ả Rập Syria.
Vị tướng Nga cũng cho hay “chẳng có luật pháp quốc tế hay luật pháp Mỹ nào có thể biện minh cho mục tiêu của binh sĩ Mỹ là bảo vệ trữ lượng hydrocarbon của Syria khỏi chính Syria và người dân Syria”.
Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Ryabkov cho rằng những tín hiệu mâu thuẫn mới mà Mỹ đưa ra liên quan tới Syria cho thấy mong muốn của Washington duy trì các điều kiện cho phép nước này tiếp tục gây sức ép lên Damascus.
Ông Ryabkov nói Moscow không muốn vấn đề Syria có thêm những diễn biến phức tạp mới, nói rằng việc này đã được thực hiện ở cấp độ giới lãnh đạo Nga và Thổ Nhĩ Kỳ trong những ngày gần đây.
“Kết quả của các cuộc đàm phán ở Sochi sẽ không cho phép bất cứ ai định dạng lại hay thay đổi bất cứ điều gì lần nữa”, ông Ryabkov nhấn mạnh.
