“Công tác giám sát, thanh tra nội bộ vẫn còn nhiều tồn tại, còn xảy ra thất thoát, tham nhũng ở nhiều đơn vị. Có tình trạng sân trước, sân sau. Tôi biết có những người không chỉ một mà có tới 14, 15 sân sau... Các đồng chí đừng nghĩ Thủ tướng không biết vấn đề này đâu”.
Đó là vấn đề được Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nêu ra tại hội nghị đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động doanh nghiệp nhà nước (DNNN) diễn ra ngày 21-11.
Trả lương 1 tỉ đồng, cả xã hội xôn xao
Theo TS Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng Viện Quản lý kinh tế trung ương (CIEM), thời gian qua, DNNN không còn được ưu đãi riêng, không còn tình trạng chỉ đạo, chỉ định vay vốn. Nhà nước cũng không cấp vốn để xử lý các công ty thua lỗ mà áp dụng nguyên tắc thị trường.
Tuy nhiên, ông lưu ý tình trạng DNNN không được tự chủ trong hoạt động kinh doanh, rất gò bó, ràng buộc và không để cho họ hoạt động theo thị trường.
“Điển hình như việc DNNN không được tuyển dụng, sử dụng, trả lương cho cán bộ, người lao động theo nguyên tắc thị trường. Mỗi khi có ông nào đấy ở DNNN được trả 1 tỉ hay 1,5 tỉ đồng/năm cả xã hội liền xôn xao. Vấn đề ở đây không phải họ nhận được bao nhiêu tiền mà quan trọng là họ làm ra bao nhiêu tiền” - viện trưởng CIEM nhấn mạnh.
Về cổ phần hóa, thoái vốn, TS Nguyễn Đình Cung nhìn nhận vừa rồi làm rất tốt và nên tiếp tục củng cố xu hướng thiên về chất lượng, không chạy theo số lượng. Cổ phần hóa như cơ cấu lại danh mục đầu tư của nhà nước và phải chuyển đổi được từ tài sản kém thành tốt, tốt thành tài sản tốt hơn, đừng làm theo xu hướng ngược lại. “Như vậy mới củng cố được nền tảng và sức mạnh của khu vực DNNN nói riêng và khu vực nhà nước nói chung” - ông Cung nói.
Bên cạnh đó, Nhà nước cần để DNNN tự chủ ngành nghề kinh doanh.“Trong thời gian qua, chúng ta đã hành chính hóa rất nhiều trong việc ra quyết định đầu tư kinh doanh, nên về mặt quản trị nên thay đổi” - ông Cung kiến nghị.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc trò chuyện với các DN bên lề hội nghị. Ảnh: VIẾT LONG
Trong khi đó, ông Phạm Viết Thanh, Bí thư Đảng ủy Khối DN Trung ương, cho rằng vấn đề không phải là Nhà nước hỗ trợ tài chính, mà vấn đề lớn là chính sách, thể chế. Chính phủ phải làm sao tháo gỡ để các DN nỗ lực, đóng góp, thực hiện. Nếu thể chế không tháo gỡ thì tài chính không thể tháo gỡ được.
Bên cạnh đó, ông Thanh cho rằng hiện việc kiểm soát nội bộ các DNNN không hiệu quả, nhiều nơi gần như tê liệt. Do đó, trong quá trình sửa nghị định sắp tới, Chính phủ phải làm sống lại quy định kiểm soát nội bộ để kịp thời phát hiện ra sai sót để chấn chỉnh sửa sai. “Đừng để khi thanh tra, kiểm toán vào cuộc thì sự việc đã đẩy qua nhiều năm và hậu quả rất lớn. Sau đó, nhiều DN không đứng dậy được do mất thương hiệu” - ông Thanh kiến nghị.
| Tiếp sức cho DN làm ăn hiệu quả Trong bảng xếp hạng top 500 DN lớn nhất toàn cầu vào năm 2017, tập đoàn có doanh thu thấp nhất khoảng 24 tỉ USD. Còn ba ông lớn của ta Viettel, EVN, PVN mới đạt doanh thu khoảng 11 tỉ USD. Do vậy phải tập trung đầu tư vào những đơn vị làm ăn hiệu quả để trong một vài năm tới mới có tập đoàn, tổng công ty nhà nước lọt vào top 500 toàn cầu. TS NGUYỄN ĐÌNH CUNG |
Chống đi đêm trong cổ phần hóa
Phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng cho rằng tiến độ cổ phần hóa giai đoạn 2016-2017 là chậm, đặc biệt tại TP.HCM. DNNN cũng chưa dẫn đầu, dẫn dắt nền kinh tế, đi đầu trong đổi mới công nghệ. Nhiều tập đoàn trong nhiều năm không đầu tư gì, không có sự chuyển động; nợ xấu, thua lỗ xảy ra ở nhiều tập đoàn, tổng công ty rất lớn.
“Việc chậm cổ phần hóa phải kiểm điểm nghiêm túc. Cả nước đang thực hiện lộ trình này thì mình không thể không làm được. Tuy nhiên, không phải làm ào ào mà phải thận trọng, có phương án rõ ràng” - Thủ tướng lưu ý.
Theo Thủ tướng, tâm lý e ngại, tâm lý sợ mất vị trí, tư tưởng yên vị đang kìm hãm tiến độ đổi mới, cổ phần hóa. Mặt khác vẫn còn tình trạng lợi ích nhóm, lợi ích cá nhân. Đây là yếu kém trong quản trị.
Đồng thời, việc khởi tố một số vụ án tại các tập đoàn, tổng công ty ảnh hưởng ít nhiều đến tình hình sản xuất, kinh doanh khiến nhiều nơi có tâm lý e ngại.
“Sau một cuộc thanh tra, không ai làm việc gì cả, không chuyển động phục vụ nhân dân. Nếu cứ im lặng là vàng thì sao xã hội phát triển được. Tôi xin nhấn mạnh chống tham nhũng là chống nhưng làm là vẫn phải làm” - Thủ tướng nhấn mạnh.
Theo đó, Thủ tướng yêu cầu việc cổ phần hóa, thoái vốn theo nguyên tắc thị trường, công khai, minh bạch, không làm thất thoát vốn, tài sản nhà nước. Chống đi đêm trong cổ phần hóa.
“Vừa rồi một số đơn vị cổ phần hóa phải thu hồi lại như Hãng phim truyện Việt Nam, cảng Quy Nhơn. Trong đó, việc bán cảng Quy Nhơn làm sai quá trời. Anh bán một cái cảng lớn như cho không, rất vô lý, phải xử lý thu lại để bảo đảm tài sản nhà nước, lập lại kỷ cương trong cổ phần hóa” - Thủ tướng nhấn mạnh.
Nhấn mạnh công tác nhân sự, bố trí cán bộ tại các tập đoàn, tổng công ty, Thủ tướng nêu rõ: Cán bộ lãnh đạo, quản lý và người đại diện vốn nhà nước phải đủ phẩm chất đạo đức, năng lực chuyên môn, bố trí người làm việc chứ không bố trí người nhà. Kiên quyết không để tình trạng sân trước, sân sau.
| Vượt qua tư duy cũ Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết theo kế hoạch được Thủ tướng phê duyệt, năm 2018 phải hoàn thành cổ phần hóa ít nhất 85 DN nhưng đến ngày 10-9 mới cổ phần hóa được 11 đơn vị. Hà Nội và TP.HCM là hai đơn vị chậm trễ cổ phần hóa trong giai đoạn 2016-2017. Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ nhấn mạnh việc triển khai thực hiện là khâu yếu nhất trong quá trình cổ phần hóa. “Cùng một chủ trương, cơ chế, chính sách nhưng có nơi thực hiện tốt, có nơi chậm trễ, làm mãi không xong, đùn đẩy trách nhiệm, kéo dài. Chúng ta phải quyết tâm vượt qua tư duy cũ, quyết tâm nói không với tham nhũng, lãng phí, lợi ích nhóm. Đây cũng là một nguyên nhân chính cản trở quá trình cơ cấu lại DNNN” - ông Huệ nói. Phó Thủ tướng nhấn mạnh quan điểm về DNNN: “Chỉ tập trung vào lĩnh vực then chốt, các địa bàn quan trọng, liên quan tới quốc phòng, an ninh, các lĩnh vực thiết yếu mà tư nhân không làm, không muốn làm và thoái vốn tại các DNNN đang làm ăn hiệu quả”. |
