Mới chín ngày trước, Chính phủ (CP) ban hành Nghị quyết 01 khẳng định mục tiêu tăng trưởng GDP cả nước 2013 cao hơn 2012 thì đến hôm qua (16-1), tại hội nghị của CP với các tập đoàn (TĐ), tổng công ty (TCT) nhà nước, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết các DN này đăng ký kế hoạch làm ăn năm mới với nhiều chỉ tiêu thấp hơn năm cũ. Nói cách khác, cả nước đang cố gắng tăng trưởng dương thì các TĐ, TCT lại đăng ký tăng trưởng âm.
Cụ thể, tổng hợp báo cáo từ 73 TĐ, TCT vốn Nhà nước toàn phần cho thấy doanh thu đăng ký thực hiện giảm hơn 14%, lợi nhuận trước thuế giảm hơn 20% và nộp ngân sách cũng vậy, giảm gần 21%.
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh ngay là không đồng tình với kế hoạch này. Ông nói: “Mục tiêu Đảng, Nhà nước đưa ra như thế, giờ các đồng chí đặt kế hoạch của mình thấp hơn 2012 thì làm sao kinh tế cả nước tăng trưởng được. Tôi yêu cầu các đồng chí rà soát lại”.
Nhân dân lo lắng là đúng
Báo cáo của Ban Chỉ đạo Đổi mới và phát triển DN của CP cho biết năm qua doanh thu của các TĐ, TCT nhà nước chỉ đạt 92% kế hoạch đầu năm và tăng có 2% so với 2011. Các chỉ số quan trọng khác còn kém hơn: Tổng lợi nhuận trước thuế giảm 5%; nộp ngân sách giảm 12%. Còn lỗ phát sinh mới hơn 2.250 tỉ đồng, trong đó một số đơn vị lỗ hai năm liên tiếp. Tính ra lỗ lũy kế theo báo cáo tài chính hợp nhất của 10 TĐ, TCT lớn lên tới 17.730 tỉ đồng.
Các con số tổng hợp ấy mà đem trừ đi hiếm hoi những điểm sáng thuộc nhóm kinh tế nhà nước, như Viettel (lợi nhuận trước thuế 2012 đạt 27.500 tỉ đồng, tăng hơn 40% so với 2011), Tập đoàn Dầu khí VN (hoạt động trong lĩnh vực đặc biệt, khai thác dầu, dầu khí)... thì sẽ thấy phần còn lại đang khó khăn đến mức nào.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng phát biểu kết luận hội nghị. Ảnh: TTXVN
Phân tích những yếu kém ấy, Thủ tướng cho rằng quản trị tại các TĐ, TCT chưa có chuyển biến nhiều, chưa góp phần giảm chi phí, giảm giá thành, hợp lý hóa tổ chức sản xuất. Tham nhũng, lãng phí gây nhiều bức xúc, lo lắng. Ông nói: “Mấy việc ở Vinalines xảy ra từ 2007, năm rồi mới khởi tố. Hình ảnh ấy ảnh hưởng tới DNNN, để người dân, chuyên gia hỏi còn Vina nào nữa không. Các đồng chí nghe thấy hết đấy! Một vài cái như thế nhưng ảnh hưởng rất lớn, hết sức đau lòng. Mà nhân dân lo lắng là đúng. Làm sao mà làm ăn tiêu cực, thua lỗ tiền tỉ như thế, ai chẳng sốt ruột!”.
Trong khi đó, tái cơ cấu đã được khởi động bước đầu nhưng tiến triển tại các TĐ, TCT còn chậm. Cổ phần hóa cả năm chỉ thực hiện được 13 DNNN, cho dù có yếu tố khách quan là thị trường vốn không thuận lợi. Thoái vốn khỏi các dự án ngoài ngành chính cũng có phần chậm…
Xử lý dứt điểm những đơn vị yếu kém
| 17.730 tỉ đồng là tổng số lỗ lũy kế theo báo cáo tài chính hợp nhất của 10 TĐ, TCT lớn tính đến cuối năm 2012. |
Quan điểm của CP lần này là sẽ nâng tầm hiệu lực pháp lý của điều lệ, quy chế nội bộ cho từng TĐ, TCT. Đơn vị quan trọng thì sẽ dưới hình thức nghị định của CP, đơn vị quy mô nhỏ hơn, đã giao cho bộ trực tiếp quản lý thì phê duyệt điều lệ dưới hình thức thông tư. Trên cơ sở đó, DN tự xây dựng quy chế nội bộ cho từng lĩnh vực hoạt động, quản trị của mình.
Cùng với đó, nhiệm vụ 2013 là các TĐ, TCT phải quyết liệt sắp xếp, cổ phần hóa các công ty con. Đơn vị nào không hiệu quả, thua lỗ kéo dài, không có khả năng phục hồi thì phải xử lý dứt điểm, không nhùng nhằng kéo dài. Thoái vốn đầu tư ngoài ngành chính phải thực hiện chặt chẽ, không để nảy sinh phức tạp, tiêu cực, tham nhũng.
| Kiên trì đưa điện, than vận hành theo cơ chế thị trường Sẽ tăng thuế nhập khẩu xăng dầu lên mức 10%. Nhận trách nhiệm về quản lý nhà nước, Thủ tướng cho rằng cơ chế quản lý, điều tiết vĩ mô chưa được phù hợp, đầy đủ, minh bạch. Biểu hiện rõ nhất ở bốn lĩnh vực: điện, xăng dầu, than, nước sạch. Như mặt hàng than hiện mới chỉ theo cơ chế thị trường với sản phẩm xuất khẩu, tiêu thụ nhỏ trong nước. Còn địa chỉ tiêu thụ lớn nhất là điện thì giá bán than vẫn bị khống chế, năm 2012 chỉ đạt 70% giá thành. Lý do là buộc phải chia sẻ với khó khăn ngành điện. Giá điện thì hiện được quản lý đảm bảo không thấp hơn giá thành nhưng nhu cầu vốn đầu tư đang rất lớn. Riêng phần hỗ trợ cho hộ nghèo, trước đây giao EVN chịu, vừa qua đã tách bạch hơn. Theo đó, với những hộ nghèo, sử dụng điện dưới 50 kWh/tháng thì CP trực tiếp xuất hơn 1.000 tỉ đồng hỗ trợ trực tiếp. Xăng dầu đến nay đã điều hành theo nguyên tắc thị trường, không lấy ngân sách bù lỗ. Tuy nhiên, thuế nhập khẩu đang phải cắt giảm mạnh, vừa làm giảm thu ngân sách, vừa không khuyến khích sử dụng năng lượng tiết kiệm, dẫn tới nhập khẩu công nghệ lạc hậu, hiệu quả thấp. Khẳng định những lĩnh vực còn lại này sẽ phải hoạt động hoàn toàn theo cơ chế thị trường, Thủ tướng yêu cầu tự thân các DN cần công khai, minh bạch giá thành. Với ngành than, ngành điện cần tiếp tục đổi mới công nghệ, quản trị để giảm tiêu hao điện, tăng tỉ lệ thu hồi than. Cần kiểm soát chặt chẽ chi phí, không để xảy ra tham nhũng, lãng phí. Với xăng dầu, Bộ Tài chính cần tính toán phương án, bước đi để tiến tới duy trì mức thuế nhập khẩu 10% - tương đương với các nước trên thế giới, để có nguồn thu ngân sách, khuyến khích sử dụng nhiên liệu tiết kiệm, bảo vệ môi trường. Trong hoạt động của DNNN nói chung, phần nào Nhà nước giao nhiệm vụ thì hạch toán đầy đủ, chính xác, đủ giá thành. Phần còn lại phải kinh doanh theo mục tiêu hiệu quả. ____________________________________________ - Chủ tịch, tổng giám đốc các TĐ, TCT nhà nước phải định kỳ đưa thông tin lên website, họp báo công bố với báo chí về hoạt động của DN. Bộ quản lý ngành chịu trách nhiệm cung cấp thông tin về tình hình, hiệu quả hoạt động sản xuất, kinh doanh của DNNN thuộc quyền quản lý. Ban chỉ đạo đổi mới DNNN của CP có trách nhiệm công bố công khai về kết quả kinh doanh của DNNN trên phạm vi cả nước. Ta có nhiều chuyên gia, mong được họ phân tích, phản biện mà không cung cấp thông tin đầy đủ, chính thống, toàn diện, kịp thời thì làm sao có phản biện khách quan, chính xác được. Phải công khai, không mập mờ để người dân hiểu đúng về DNNN, kể cả mặt được, chưa được. Tôi hết sức buồn! Cách mạng Tháng Tám, 5.000 đảng viên mà thắng lợi. Giờ Vinashin đảng viên 6.000 mà tê liệt như thế: làm trái, đầu tư tràn lan, trái pháp luật. Cả thời gian kéo dài tôi không nhận được bất cứ đơn thư nào, của một đảng viên nào báo cáo. Đồng chí đứng đầu thì bầu vô hết cấp ủy này, cấp ủy khác. Vậy đảng bộ vững mạnh là thế nào? Thủ tướng NGUYỄN TẤN DŨNG |
NGHĨA NHÂN