“Sau khi một số phương tiện thông tin đại chúng phản ánh về thực trạng “nước mắm trá hình”, “nước mắm công nghiệp”,… tung hoành, Bộ Y tế đã thành lập đoàn thanh tra đi thanh tra, kiểm tra nước mắm đóng chai trên toàn quốc”.
Ngày 14-10, trao đổi với Pháp Luật TP.HCM, ông Nguyễn Thanh Phong, Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế, cho biết như trên.
Sẽ báo cáo Thủ tướng
Ông Phong cho biết sau khi có kết quả thanh tra sẽ báo cáo Thủ tướng Chính phủ và sẽ thông tin tới các cơ quan truyền thông.
Khi được hỏi có hay không thông tin năm ngoái các doanh nghiệp (DN) làm nước mắm công nghiệp có đề nghị liên bộ Y tế - NN&PTNT ban hành một quy chuẩn về nước mắm. Theo đó, trong nước mắm chỉ cần có “đạm lỏng” là đủ gọi là nước mắm, tức không cần có đạm có nguồn gốc xuất xứ từ đạm cá, hay đạm hình thành từ quá trình lên men tự nhiên với cá. Ông Phong trả lời: “Chưa từng nghe thông tin này”.
Chiều cùng ngày, qua trao đổi với ông Đặng Văn Chính, Chánh Thanh tra Bộ Y tế, được biết thời gian qua Bộ Y tế nhận được nhiều phản ánh từ người tiêu dùng về tên gọi, nhãn mác, chất lượng, phụ gia sử dụng trong sản phẩm nước mắm, nước chấm đóng chai. Do vậy Bộ Y tế quyết định tiến hành thanh tra hai mặt hàng này.
Cụ thể, theo phản ánh của người dân, hiện nay trên thị trường có loại nước mắm không có thành phần cá mà chỉ có hương vị cá, khác hoàn toàn và không đúng với nước mắm truyền thống. Đó là chưa kể có nhiều loại phụ gia được sử dụng trong sản phẩm đang gây băn khoăn, lo lắng cho người tiêu dùng về độ an toàn.
“Đây là đợt thanh tra riêng về sản phẩm nước mắm, nước chấm đầu tiên trong vòng 10 năm trở lại đây. Bên cạnh việc thanh tra, kiểm tra nhãn mác, chất lượng, phụ gia, hương liệu sử dụng trong nước mắm, các đoàn thanh tra sẽ lấy mẫu sản phẩm nước mắm để kiểm nghiệm chất lượng” - ông Chính nói.
Người tiêu dùng chọn mua nước mắm tại hội chợ hàng Việt Nam chất lượng cao. Ảnh: HTD
Thanh tra chưa đủ, cần có quy chuẩn
Ông Lê Văn Bảnh, Cục trưởng Cục Chế biến nông lâm thủy sản và Nghề muối thuộc Bộ NN&PTNT, cho rằng bên cạnh việc thanh tra thì điều quan trọng nhất để ngăn chặn tình trạng nước mắm trá hình là phải có bộ tiêu chuẩn cụ thể đối với nước mắm và quản lý chặt chẽ dựa trên các quy chuẩn, tiêu chí.
Ví dụ quy định rõ thế nào là nước mắm truyền thống và nước mắm công nghiệp; nước mắm, nước chấm muốn lưu hành trên thị trường phải được dán nhãn mác chi tiết như thế nào, độ đạm bao nhiêu phần trăm… Bên cạnh đó, cơ quan quản lý nhà nước cần phải sửa Thông tư 26/2008 của Bộ Y tế để phù hợp với tình hình thực tế hiện nay.
“Không thể để tình trạng như hiện nay mỗi DN làm một kiểu khiến người tiêu dùng nhầm lẫn, khó nhận biết sản phẩm nào là đảm bảo chất lượng. Bởi khi đã có tiêu chuẩn thì buộc tất cả DN phải làm ăn một cách rạch ròi, minh bạch theo đúng bộ quy chuẩn. Từ đây sẽ bịt được lỗ hổng trong quản lý, nếu không thì thị trường nước nắm sẽ ngày càng bát nháo” - ông Bảnh nhấn mạnh.
Theo tìm hiểu của chúng tôi, mặc dù không định nghĩa, không phân chia rõ nước mắm truyền thống với nước mắm công nghiệp nhưng trong bản dự thảo quy chuẩn kỹ thuật nước mắm mới nhất (năm 2015) của Bộ Y tế cũng đã đề cập đến hai loại này.
Chẳng hạn trong phần chỉ tiêu hóa lý, Bộ đưa ra chỉ tiêu pH với “sản phẩm truyền thống” là 5,0 đến 6,5; trong khi “sản phẩm sử dụng các thành phần để hỗ trợ quá trình lên men” thì không thấp hơn 4,5.
Tuy nhiên, đối với người tiêu dùng, khó mà phân biệt được đâu là sản phẩm truyền thống lên men tự nhiên và đâu là sản phẩm có “hỗ trợ”. Thế nhưng Bộ Y tế không đề cập đến việc ghi nhãn sản phẩm như thế nào để người tiêu dùng nhận biết hai loại sản phẩm như trên.
Luật gia Phan Thị Việt Thu, Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng TP.HCM, cho rằng cần có quy định DN phải ghi rõ độ đạm trên nhãn. Người tiêu dùng lâu nay vẫn nhận biết hạng nước mắm theo độ đạm.
“Nếu anh mua nước mắm cốt về pha loãng ra để bán, đương nhiên độ đạm sẽ thấp, có thể trên dưới 10 độ đạm. Cứ ghi rõ độ đạm, người tiêu dùng sẽ hiểu mức độ loãng của nước mắm” - bà Thu đề nghị.
QUỲNH NHƯ - ĐẶNG TRUNG - HƯƠNG GIANG
| Ngăn chặn làm ăn gian dối trên các nhãn mác của một số loại nước mắm công nghiệp có ghi các thành phần, độ đạm và độ mặn. Nhưng chất lượng có như ghi trên nhãn hay không thì cần phải được kiểm tra, kiểm nghiệm mới biết. Bởi thực tế không ít cơ sở mua nước mắm trôi nổi về pha thêm với nước lã, muối, đường hóa học, màu, đạm, bột ngọt, chất bảo quản… rồi đóng chai, dán nhãn đạm cao tung ra thị trường bán. Điều này khiến người tiêu dùng thiệt thòi. Vấn đề là các cơ quan quản lý phải vào cuộc mạnh mẽ, quyết liệt. Nếu phát hiện vi phạm, gây nhầm lẫn, nguy hại cho người tiêu dùng thì phải xử lý mạnh tay, kể cả buộc phải đóng cửa DN. Có như vậy mới chặn được tình trạng làm an gian dối. Ông Lê Văn Bảnh, Cục trưởng Cục Chế biến nông lâm thủy sản và Nghề muối, Bộ NN&PTNT Cung cấp thông tin trung thực Theo khoản 1 Điều 17 Luật Chất lượng sản phầm hàng hóa về quyền của người tiêu dùng là được cung cấp thông tin trung thực về mức độ an toàn, chất lượng, hướng dẫn vận chuyển, lưu giữ, bảo quản, sử dụng sản phẩm, hàng hóa. Mặt khác, việc được biết thông tin đầy đủ khi mua sắm, tiêu dùng là vô cùng quan trọng bởi nó góp phần trong việc đưa ra quyết định mua sắm, tiêu dùng của người tiêu dùng. Nên dù pháp luật không bắt buộc phải công khai một số thông tin về sản phẩm thì DN cũng cần chủ động cung cấp các thông tin về sản phẩm của mình một cách công khai, minh bạch, tránh tình trạng lập lờ đánh đố người tiêu dùng. Còn nếu DN viện vào lý do pháp luật không bắt buộc nên từ chối cung cấp thông tin thì chính DN có thể bị thiệt hại uy tín nếu người tiêu dùng nghi ngờ về tính minh bạch về chất lượng của sản phẩm. Theo tôi, những thông tin về chất lượng sản phẩm như hàm lượng, tỉ lệ… trong nước mắm hay nước chấm thì không thể xem là bí mật kinh doanh. Luật sư NGUYỄN ĐỨC CHÁNH, Giám đốc Công ty Luật TNHH Đức Chánh Tướng công an đề nghị làm rõ Ngày 14-10, tại lễ ký kết quy chế phối hợp giữa Cục An toàn thực phẩm, Cục Quản lý dược thuộc Bộ Y tế và Cục CSĐT tội phạm về môi trường thuộc Bộ Công an, Thiếu tướng Nguyễn Phong Hòa, Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Cảnh sát Bộ Công an, cho biết: Thời gian qua nhiều phương tiện thông tin đại chúng đã phản ánh về vấn đề “nước mắm công nghiệp”. Đặc biệt là tình trạng nhập nhèm giữa nước mắm công nghiệp và nước mắm truyền thống khiến người tiêu dùng khó phân biệt. Từ đó Thiếu tướng Hòa đề nghị Bộ Y tế cần thanh tra, kiểm tra nắm tình hình và thông tin tới người tiêu dùng được rõ. |
