Vì sao chứng khoán Trung Quốc trượt dốc?

Theo số liệu của hãng nghiên cứu Wealth-X, tính từ nửa đầu năm nay có 22 tỉ phú mới xuất hiện ở Trung Quốc (TQ) trong đợt tăng điểm của thị trường chứng khoán (TTCK) TQ. Con số tỉ phú mới hơn 10% tổng số tỉ phú hiện có của TQ là 190 người. Nhưng từ giữa tháng 6 tới nay, sàn Thượng Hải sụt 30%, sàn Thâm Quyến giảm 40% với hơn 1.300 cổ phiếu đã bị ngừng giao dịch tính đến ngày 8-7 nhằm ngăn đà giảm sâu hơn của thị trường đã khiến hàng ngàn nhà đầu tư tại TQ lao đao. “Việc TTCK TQ lao dốc là điều tất yếu, bởi quốc gia này đã tăng trưởng quá nóng trong suốt năm 2014, tạo bong bóng lớn trên thị trường” - TS Nguyễn Ngọc Huy, chuyên gia ngành chứng khoán (ảnh), nhận định.

Không ảnh hưởng đến TTCK Việt Nam

. Phóng viên: Theo AFP, ngày 9-7 TTCK TQ tiếp tục đà sụt giảm nghiêm trọng bất chấp các biện pháp can thiệp của chính phủ. Cuộc khủng hoảng này khiến TTCK TQ bốc hơi hơn 3.200 tỉ USD. Theo ông, việc này có ảnh hưởng thế nào đến Việt Nam trong vấn đề dịch chuyển dòng vốn nói chung, TTCK nói riêng?

+ TS Nguyễn Ngọc Huy: TTCK TQ sụt giảm hơn 3.200 tỉ USD không có nghĩa là nhà đầu tư họ rút hơn 3.200 USD tỉ ra khỏi thị trường để đem đi đầu tư vào thị trường khác hay đầu tư tại Việt Nam, mà giá trị tài sản bị giảm và mất đi hơn 3.200 tỉ USD. Thế nên giá trị vốn hóa trên thị trường giảm 3.200 hay 5.000 tỉ USD cũng không có nghĩa là tiền sẽ chảy sang chỗ khác. Có chăng sau sự kiện này những quỹ đầu tư lớn tại TQ sẽ rút nhưng điều này không có nghĩa họ sẽ đổ tiền vào Việt Nam. Với TTCK được coi là nguồn vốn đầu tư gián tiếp nên với tiêu chí đầu tiên dựa vào quy mô của doanh nghiệp, mức độ thanh khoản trên thị trường đó và các yếu tố rủi ro. Và “đất lành chim đậu, chỗ nào tốt dòng vốn nhà đầu tư sẽ chảy về”…

. Dưới góc độ tâm lý, thị trường TQ lao dốc như cơn sóng thần ấy sẽ tác động thế nào đến nhà đầu tư TQ tại thị trường Việt Nam? Và chúng ta có thể học hỏi gì từ cuộc khủng hoảng này?

+ Tôi cho rằng vấn đề này sẽ không gây hỗn loạn hay ảnh hưởng đến TTCK chúng ta. Bởi vì đầu tư của các dòng vốn đến từ TQ trên TTCK Việt Nam không đáng kể. Tuy nhiên, không nên dựa vào sự hoảng loạn, sự biến động của thị trường TQ để tận dụng cơ hội đầu tư vào Việt Nam. Với nguồn vốn đầu tư gián tiếp chịu tác động rất nhạy bởi tâm lý thị trường. Họ vào nhanh và ra nhanh, khác hẳn với việc đầu tư trực tiếp như vào đầu tư nhà máy, xưởng,… tại xí nghiệp này, công ty kia. Thế nên chúng ta phải hoạch định chiến lược dài hạn của quốc gia để thu hút dòng vốn trung và dài hạn. Chẳng hạn, chúng ta sẽ mở cửa cho các dòng vốn vào hoạt động, mang lại lợi ích cho nhà đầu tư, tạo điều kiện thông thoáng hơn cho các thủ tục pháp lý. Ngoài ra những vấn đề như việc lo ngại tỉ giá cũng là một trong các yếu tố cần được quan tâm.

Hay vấn đề là tại thị trường Việt Nam chúng ta không có những doanh nghiệp đủ lớn để nhà đầu tư họ vào. Có những doanh nghiệp đủ chuẩn như một số ngân hàng, Vinamilk, Petrogas… thì đã hết room rồi (nôm na là khối lượng chứng khoán mà nhà đầu tư nước ngoài được phép mua).

Theo TS Nguyễn Ngọc Huy, TTCK Trung Quốc lao dốc không gây ảnh hưởng đến TTCK trong nước. Ảnh:HTD

Hiệu ứng từ công ty thương mại điện tử Alibaba

. Vậy theo ông, lý do khiến thị trường TQ lao đao như hiện nay?

+ TQ đã nhiều năm liền phát triển ì ạch. Tuy nhiên, từ năm 2013 bắt đầu phục hồi và đặc biệt trong năm 2014 vốn tín dụng tăng trưởng đến chóng mặt khi tăng hơn 100%. Tài sản bị định giá cao hơn giá trị thật, cùng với đó chính phủ đã hỗ trợ quá tay cho việc thúc đẩy TTCK phát triển. Đặc biệt sau hiệu ứng từ tập đoàn thương mại điện tử khổng lồ Alibaba vào ngày 19-9-2014 (lần đầu ra mắt công chúng) IPO tài sản chứng khoán New York với vốn hóa 231 tỉ USD, cao hơn cả Amazon và eBay cộng lại. Từ đây, nhà đầu tư trong nước đổ ào ào vào các cổ phiếu ngành công nghệ tại thị trường TQ khiến giá tăng vọt.

Tăng trưởng nóng hơn 100%, trong khi lãi suất tiết kiệm của TQ hơn Việt Nam, nhiều tài sản định giá hơn giá trị thật nhiều lần, cùng các chính sách hỗ trợ TTCK đã tạo bong bóng ngày một quá lớn trên thị trường.

. Bắt đầu từ khi nào TTCK TQ đảo chiều?

+ Mũi tên châm ngòi cho quả bóng nổ chính là sự kiện tỉ phú giàu nhất TQ - ông Lý Hà Quân, Chủ tịch Công ty chuyên sản xuất tấm pin năng lượng mặt trời Hanergy, người ngày 20-5 mất trắng 15 tỉ USD trong chưa đầy một giờ và sau đó mất tích. Sự kiện này khiến TTCK đột ngột giảm. Từ đây niềm tin của nhà đầu tư đến cổ phiếu ngành công nghệ bị ảnh hưởng trầm trọng. Với một công ty có vốn hóa quá lớn trên thị trường có nguy cơ phá sản hoặc lâm nguy thì tác động đến tâm lý nhà đầu tư mạnh mẽ.

Đặc biệt đến lúc này TQ công bố kết quả tăng trưởng kinh tế không được như kỳ vọng. Điều này khiến TTCK chững lại không còn tăng được nữa. Một khi nhiều người bán sẽ tạo hiệu ứng và bong bóng các mã cổ phiếu công nghệ cũng như ngành bất động sản trong thời gian năm 2014 đã được thổi phồng bắt đầu lao dốc. Có thể nói nhà đầu tư đã phản ứng quá đà khi không quan tâm nhiều đến tài sản tốt xấu của công ty mà chủ yếu họ nhìn nhau để bán tháo. Nhiều công ty đã buộc ngừng giao dịch để bảo vệ cổ đôn. Nhưng điều này không mấy khả quan khi lệnh bán tháo tăng ngày càng nhiều dẫn đến tình trạng như những ngày vừa qua.

Phải mất 1-2 năm để phục hồi

. Chứng khoán TQ đang rơi tự do như vậy sẽ kéo dài bao lâu, có khi nào tạo hiệu ứng lây lan?

+ Hiệu ứng lây lan thì có thể xảy ra tại TQ nhưng lan ra khu vực thì chưa. Hiện kinh tế TQ đã chững lại, giá trị tài sản bị thổi phồng, nếu như trước đây miếng đất này được định giá là 1 tỉ nay thổi lên 3-4 tỉ thì nay giá giảm về giá trị thật cũng bình thường. Mấy ngày vừa qua, Ngân hàng Trung ương TQ có nhiều giải pháp để hạn chế sự sụt giảm của thị trường nhưng lực giảm còn rất mạnh. Các giải pháp như giảm tỉ lệ dự trữ bắt buộc từ các ngân hàng lớn TQ nhằm tạo sự hấp dẫn hơn cho thị trường, nhà đầu tư bớt hoảng loạn. Chắc chắn thị trường sẽ phải điều chỉnh cho đến khi phục hồi mất thời gian dài 1-2 năm.

. Từ đầu năm đến nay bất động sản cũng như TTCK Việt Nam tăng trở lại. Theo ông, sự tăng trưởng này có bền vững hay không?

+ Hiện nay mỗi năm bình quân chúng ta hút ròng đầu tư gián tiếp từ vài trăm triệu USD. Nhưng nay bỗng dưng 20 tỉ USD chảy vào TTCK ào ạt, nghĩa là sự đầu cơ trong ngắn hạn, nền kinh tế không hấp thụ được sẽ tạo bong bóng trên thị trường. Tuy nhiên, nếu nguồn tiền này đổ từ từ vào sản xuất kinh doanh, tạo công ăn việc làm thì quá tốt. Riêng về sự tăng trưởng của thị trường bất động sản, chứng khoán từ đầu năm đến nay tăng đúng với sự phục hồi của nền kinh tế nên không có gì đáng lo ngại.

. Xin cám ơn ông.